anilikos Εκεί ζούμε. Από απόσταση, η Γη δεν είναι τίποτε άλλο από μια κουκίδα. Ένας βράχος που περιστρέφεται γύρω από ένα ασήμαντο άστρο, σε μια ασήμαντη και, κατά τα λοιπά, κοινότυπη πλευρά του Γαλαξία.
Ως τέτοια κουκίδα αποτυπώθηκε ο πλανήτης μας από τον Βόγιατζερ 1 στις 14 Φεβρουαρίου 1990 από μεγάλη απόσταση, αλλά σχετικά μικρή για τα δεδομένα του σύμπαντος.
Ο Καρλ Σάγκαν εύστοχα παρατήρησε τότε: “Κατορθώσαμε να τραβήξουμε αυτή τη φωτογραφία, και, αν την κοιτάξετε, βλέπετε μια κουκίδα. Αυτή είναι εδώ που είμαστε. Αυτή είναι το σπίτι μας. Αυτή είμαστε εμείς. Πάνω σε αυτή πέρασε όλη του τη ζωή οποιοσδήποτε για τον οποίο έχουμε κάτι ακούσει, κάθε άνθρωπος που έζησε ποτέ. Το σύνολο όλης της χαράς και της δυστυχίας μας, χιλιάδες, βέβαιες για την αλήθεια, θρησκείες, ιδεολογίες και οικονομικά δόγματα, κάθε κυνηγός και τροφοσυλλέκτης, κάθε ήρωας και δειλός, κάθε δημιουργός και καταστροφέας πολιτισμών[…]”
Ακόμα και οι γενιές που έζησαν αργότερα ή θα ζήσουν κατόπιν, σε αυτήν την κουκίδα θα ζήσουν. Ξεχνώντας μεθοδικά την ιστορία της ανθρωπότητας. Καταδικασμένες, μοιραία, σε έναν αέναο κύκλο επαναλήψεων ίδιων λαθών, καταστροφών, πόνου, θλίψης, δυστυχίας και βίαιου θανάτου.
Στη σύντομη ιστορία της ανθρωπότητας, λίγες σταθερές υπήρξαν. Το αίσθημα της επιβίωσης, η ανάγκη για μεταλαμπάδευση γνώσεων με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της ζωής των επόμενων γενεών, η αγάπη, η βία, ο πόλεμος. Δεν ξέρω τι δικαιολογία βρίσκουν οι ανθρωπολόγοι για την ύπαρξη των πολέμων. Πιθανώς οι homo neanderthalensis να ήθελαν να κατακτήσουν τις κοιλάδες που κατείχαν οι homo sapiens. Ίσως αυτή η φιλοδοξία να υπήρξε και η αιτία της εξαφάνισής τους.
Η ανθρωπότητα τελικά ίσως δεν επιθυμεί να μάθει από τα λάθη της. Ίσως γιατί δεν τα θεωρεί λάθη. Πιθανώς το ένστικτο της επιβίωσης να είναι τόσο βαθιά χαραγμένο στο γενετικό υλικό του ανθρώπου ώστε να απορρίπτει τα όποια διδάγματα της ιστορίας. Η Ευρώπη σε οικονομική και ενεργειακή κρίση. Ο νέος, κατασκευασμένος, εχθρός είναι οι μετανάστες. Η ακροδεξιά ρίχνει καταβολάδες σε όλες τις χώρες του Ευρωπαϊκού πυρήνα και η εξαθλίωση των λαών ρίχνει την ποιότητα ζωής σε πρωτοφανή, για τις γενιές που ζουν σήμερα, επίπεδα. Και όσο πιο εξαθλιωμένος είναι ένας λαός, τόσο πιο πρωτόγονα ένστικτα ανασύρει από το γενετικό υλικό του.
Η Ενωμένη Ευρώπη απέτυχε να ενώσει και τώρα σταδιακά, ο κάθε λαός οχυρώνεται πίσω από το εθνικιστικό του παραπέτασμα, αργά αλλά σταθερά, και απομονώνεται. Η Ευρώπη του Ντε Γκωλ, που ιδρύθηκε στα πρότυπα του laissez faire, laissez aller, laissez passer και ουσιαστικά εξασφάλιζε την Ειρήνη ανάμεσα στα κράτη, διαλύεται στη σκιά της ενεργειακής κρίσης. Η εποχή της ευημερίας φαίνεται να έχει περάσει ανεπιστρεπτί και πλέον όσοι δεν έμαθαν από τα ιστορικά λάθη δεν προλαβαίνουν να διαβάσουν ιστορία για να ενημερωθούν γι’ αυτά. Αντίθετα, ίσα που προλαβαίνουν να την ξεφυλλίσουν για να πάρουν μια ιδέα τι τους περιμένει.
Δεν είναι πεσιμισμός. Είναι μια πραγματικότητα που διαφαίνεται κάπου στο βάθος. Η ανθρωπότητα έχει την δυνατότητα επιλογών. Κανένας χρησμός και καμιά Κασσάνδρα δεν διαγράφουν απόλυτα το μέλλον. Αυτό είναι απόρροια συγκυριών και επιλογών του κάθε παρόντος. Επάνω σε αυτή την Ωχρή κυανή κουκίδα.