NewsEdit «Νομίζω πως το ακατέργαστο IQ (νοημοσύνη) στο επιχειρηματικό οικοσύστημα της Θεσσαλονίκης είναι πολύ ισχυρό. Υπάρχει πάθος, κίνητρο και ακατέργαστο IQ. Αυτό πρέπει να το μετατρέψετε σε IP (πνευματική ιδιοκτησία). (…) Δεν έχετε ακόμα τη διαδικασία για το ΙP, ενώ χρειάζεστε και κεφάλαιο για να την αναπτύξετε» επισήμανε σήμερα, από τη Θεσσαλονίκη, ο Μανίς Κοτάρι (Manish Kothari), συνιδρυτής -από κοινού με τον πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Google, Eric Schmidt- της «First Spark Ventures», το μεγαλύτερου κεφαλαίου επιχειρηματικών συμμετοχών παγκοσμίως, στον τομέα των επενδύσεων σε πρώιμο στάδιο deep tech (βαθιάς τεχνολογίας).
Μιλώντας στο 9ο Technology Forum, που συνδιοργανώνουν στη Θεσσαλονίκη 25 φορείς, μεταξύ των οποίων το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Μανίς Κοτάρι επισήμανε ότι στον 21ο αιώνα, οι μεγαλύτερες επιχειρηματικές και επενδυτικές ευκαιρίες βρίσκονται στις «διατομές» (intersections): στα σημεία δηλαδή όπου διασταυρώνονται γονίδια, άτομα και bits, φυσικός και ψηφιακός κόσμος, εκεί όπου νέα φάρμακα αναπτύσσονται με χρήση της υπολογιστικής επιστήμης και της Τεχνητής Νοημοσύνης. Και η Θεσσαλονίκη μπορεί, κατά τον Κοτάρι, να αναπτύξει πλεονέκτημα σε αυτές τις «διατομές».
«Επισκέφτηκα χθες το πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και είδα ότι έχετε εκεί ιατρική σχολή, σχολή μηχανικών και σχολή διοίκησης επιχειρήσεων. Είσαστε σε τέλεια θέση σε αυτή την πόλη και σε αυτό το πανεπιστήμιο, ώστε να εκμεταλευτείτε αυτές τις διατομές. Εκεί παίζεται σήμερα το “ παιχνίδι”, εκεί εστιαζουμε και εμείς ως venture capital fund» είπε χαρακτηριστικά ο Μανίς Κοτάρι, που έχει διατελέσει και πρόεδρος του SRI International, γνωστού παλαιότερα ως «Stanford Research Institute», ενός εμβληματικού ερευνητικού μη κερδοσκοπικού οργανισμού της Silicon Valley, υπεύθυνου για μεγάλο μέρος της τεχνολογίας που χρησιμοποιούμε σήμερα, όπως το ποντίκι του υπολογιστή, ο σωλήνας κενού (vacuum tube), η Intuitive Surgical, η Nuance, η (ψηφιακή βοηθός της Apple) Siri και πολλές άλλες τεχνολογίες.
Γιατί η αποσύνδεση Κίνας- Δύσης συνιστά ευκαιρία για νέους (και όχι μόνο) επιχειρηματίες
Σε ποια άλλα πεδία μπορούν οι νέοι επιχειρηματίες να αναζητήσουν ευκαιρίες; «Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια αμοιβαία αποσύνδεση μεταξύ Κίνας και Δύσης. Πόσο θα διαρκέσει; Άγνωστο. Συμβαίνει τώρα; Ναι. Οι Κινέζοι θέλουν κινεζικές εταιρείες να εξυπηρετούν τις δικές τους αγορές και οι ΗΠΑ προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν τον ρόλο των κινεζικών επιχειρήσεων στην αγορά τους. Αν λοιπόν είσαι νέος επιχειρηματίας και σκέφτεσαι τι να κάνεις αυτή τη στιγμή, είναι μγεάλη ευκαιρία να κοιτάξεις όλες τις αγορές στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, οι οποίες αυτή τη στιγμή εξυπηρετούνται από κινεζικές επιχειρήσεις. Εκεί ανοίγει μια πολύ μεγάλη αγορά» επισήμανε ο Κοτάρι, ο οποίος εκτίμησε ότι αυτό το παράθυρο ευκαιρίας θα παραμείνει ανοιχτό για δύο-τρία χρόνια, οπότε οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να σπεύσουν να αξιοποιήσουν την ευκαιρία.
Η First Spark Ventures επενδύει σε βαθιά τεχνολογία, προηγμένη πληροφορική, ψηφιακή βιολογία, βιοτεχνολογία και κυβερνοφυσικά συστήματα (φυσικά συστήματα που μπορούν να αναπτυχθούν περαιτέρω μέσω λογισμικού). Επενδύει δε και σε τομείς που άλλα funds διστάζουν να τοποθετήσουν κεφάλαια.
Οι τεχνητές μήτρες, το Starlink στην Ουκρανία και το κατ’ οίκον GPS
Όπως για παράδειγμα, οι τεχνητές μήτρες: «για παράδειγμα, αν ένα βρέφος γεννηθεί στις 24 εβδομάδες δεν έχει αναπτύξει τους πνεύμονές του. Το να του χορηγήσεις οξυγόνο ή να το βάλεις σε θερμοκοιτίδα δεν έχει νόημα, αφού οι πνεύμονες δεν λειτουργούν. Επενδύουμε λοιπόν σε μια εταιρεία που δημιουργεί τεχνητές μήτρες για νεογνά 24 εβδομάδων, που βυθίζονται ολόκληρα σε ένα υγρό επί τέσσερις εβδομάδες μέχρι να αναπτυχθούν οι πνεύμονες. Αυτό είναι ένα πράδεγιμα πραγμάτων που κάνουμε» εξήγησε.
‘Αλλες επιχειρηματικές ιδέες, που θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν τα επενδυτικά αντανακλαστικά της First Spark προέρχονται από τον ψηφιακό κόσμο: «Ένα από τα καλά νέα στην Ουκρανία ήταν ότι (οι επιτιθέμενοι) δεν μπόρεσαν να καταστρέψουν το ‘Ιντερνετ (την πρόσβαση των πολιτών σε αυτό), χάρη στη Starlink, τους δορυφόρους χαμηλής τροχιάς δηλαδή. Μπορούν λοιπόν να δημιουργηθούν (αξιοποιώντας τέτοιες δυνατότητες) ιδιωτικά GPS, με ευαισθησία 10 εκατοστών, που είναι κυβερνοασφαλή, λειτουργούν μέσα και έξω από το σπίτι, στην Αθήνα ή τη Νέα Υόρκη ή οπουδήποτε στον κόσμο;» διερωτήθηκε.
Το 90% του πλανήτη κάτω από το ποσοστό αντικατάστασης/αναπλήρωσης του πληθυσμού
Στο ερώτημα αν, στη σημερινή δύσκολη συγκυρία, είναι καλή εποχή για επενδύσεις και ανάπτυξη καινοτομίας, ο Μανίς Κοτάρι απάντησε πως ναι, οι συνθήκες ευνοούν την καινοτομία. Οπως είπε, όλος ο κόσμος εντοπίζει πλέον παρόμοια προβλήματα, άρα όσοι καινοτομούν μπορούν να απευθυνθούν σε πολύ μεγαλύτερες αγορές.
Ως το 2050, εξήγησε, υπολογίζεται ότι θα κατοικούν στον πλανήτη 10 δισεκατομμύρια άνθρωποι, άρα θα πρέπει να βελτιωθούν η προμήθεια των τροφίμων, η ενεργειακή αποδοτικότητα, ακόμα και ο κλιματισμός. Το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται και αναμένεται να φτάσει στα επόμενα περίπου 30 χρόνια στα 76 χρόνια. Η κλιματική αλλαγή και οι επιδημίες αφορούν όλον τον πλανήτη. Το ίδιο και η μετακίνηση πληθυσμών προς τις πόλεις, που μετά από μια σύντομη περίοδο επιβράδυνσης λόγω πανδημίας, ξαναρχίζει, με προοπτική ώς το 2050 δύο στους τρεις ανθρώπους στον πλανήτη να ζουν σε πόλεις. Επιπλέον, κάτι πολύ σημαντικό, για πρώτη φορά ο κόσμος στο σύνολό του (το 90% για την ακρίβεια), ακόμη και συμπεριλαμβανομένων μεγάλων χωρών όπως η Ινδία, είναι τώρα κάτω από το ποσοστό αντικατάστασης/αναπλήρωσης του πληθυσμού και έχει λιγότερους εργαζόμενους. Αυτό στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ έγινε κοντά στο 2000, στην Ινδία συνέβη στην πραγματικότητα για πρώτη φορά φέτος, στην Κίνα συνέβη γύρω στο 2010. Έτσι, βρισκόμαστε τώρα σε ένα σημείο που όλος ο κόσμος έχει την ίδια ανάγκη, η οποία είναι η βελτίωση της παραγωγικότητας, διότι δεν θα έχουμε αρκετό ανθρώπινο δυναμικό, για να επιβιώσουμε και να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας. «Από άποψη καινοτομίας, αυτό είναι πολύ καλό γιατί είναι πολύ πιο δύσκολο να καινοτομήσεις όταν οι ανάγκες κάθε περιοχής είναι διαφορετικές. Όταν όλοι εχουν τα ίδια αντικειμενικά θέματα, η αγορά μεγαλώνει» σημείωσε.
Γιατί το πλυντήριο ρούχων είναι μια από τις σημαντικότερες εφευρέσεις του 20ου αιώνα και τρεις «νόμοι» με ενδιαφέρον για τις startup
Πρόσθεσε ότι πολλές καινοτομίες που δεν τις σκεφτόμαστε ως σημαντικές, είχαν θεμελιώδες αντίκτυπο στις ανθρώπινες κοινωνίες και τις οικονομίες. «Ισως δεν θα το σκεφτόμασταν, αν μας ρωτούσαν, αλλά μια από τις σημαντικότερες εφευρεύσεις του 20ου αιώνα ήταν …το πλυντήριο ρούχων. Μέχρι τότε, χρειάζονταν δύο έως τέσσερις ώρες ημερησίως για το πλύσιμο των ρούχων μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού δεν ήταν διαθέσιμο, γιατί …έπλενε ρούχα» είπε χαρακτηριστικά.
Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει μια νεοφυής επιχείρηση για να είναι venturable (κατάλληλη για να χρηματοδοτηθεί και να εξελιχθεί σε καινοτόμο επιχειρηματικό εγχείρημα); Κατά τον Κοτάρι, που παρεμπιπτόντως στο παρελθόν έχει ο ίδιος ιδρύσει τρεις startup, πριν περάσει για λίγο στον ακαδημαϊκό χώρο, όπου συμμετείχε στη δημιουργία άλλων 30 νεοφυών επιχειρήσεων, υπάρχουν τρεις «νόμοι» που κρίνουν αν μια φαινομενικά πρωτοποριακή επιχειρηματική ιδέα θα περπατήσει.
Ο πρώτος εδράζεται στο εξής ερώτημα: πώς θα είναι ο κόσμος μετά την υλοποίηση της επιχειρηματικής σου ιδέας, σε σχέση με το πώς είναι σήμερα, χωρίς αυτή; Μια venturable νεοφυής επιχείρηση πρέεπι να προκαλεί μια θεμελιώδη αλλαγή συμπεριφοράς είτε μια θεμελιώδη αλλαγή τεχνολογικής πλατφόρμας. Αν η ιδέα αυτή όντως θα αλλάξει τον κόσμο, ο/η επιχειρηματίας θα πρέπει να σταθμίσει τον ανταγωνισμο σε επίπεδο εμπορικό, πρόσβασης σε επιχειρηματικά κεφάλαια και ερευνητικό. Κινείται η ιδέα σε έναν «γαλάζιο ωκεανό», όπου δεν υπάρχουν «ψάρια» που σκοτώνουν άλλα «ψάρια» είτε σε έναν «κόκκινο ωκεανό», όπου ισχύει το αντίθετο; Επίσης, τι θα κάνει μια startup αν μια μεγάλη εταιρεία, όπως πχ, η Google τις «κλέψει» τα τρία πολυτιμότερα στελέχη της;
Ο δεύτερος νόμος που πρέπει να έχει υπόψη του ένας/μία επιχειρηματίας είναι η …στιγμή χαράς («a moment of delight»): «επειδή (στο deep tech) χρειάζεται περισσότερος χρόνος και περισσότερη δουλειά (για να πετύχει κάτι), πρέπει να έχετε ένα πρώιμο μήνυμα ότι οι χρήστες θα υιοθετήσουν (την τεχνολογία σας) μόλις δημιουργηθεί. Και κάτι τέτοιο μπορεί να προέλθει μόνο από μια “ στιγμή χαράς”. Έτσι, σε όλους τους επιχειρηματίες λέμε “ σκεφτείτε ως καταναλωτής” ακόμη και αν δεν είσαστε και σκεφτείτε πώς θα μπορούσατε να φέρετε μια στιγμή χαράς κι απόλαυσης στον χρήστη από νωρίς, γιατί αυτό θα σας βοηθήσει να αντλήσετε χρήματα, να αποκτήσετε δυναμική και να συνεχίσετε, ώστε να φτάσετε στο τέλος εκεί που θέλετε να φτάσετε» εξηγησε.
Και ο τρίτος νόμος είναι ότι όλα έχουν να κάνουν με το τρέχον momentum στην αγορά, είτε μιλάμε για την πνευματική ιδιοκτησία και την ομάδα, είτε για τους πελάτες και τις πωλήσεις είτε για την ίδια τη φιλοσοφία της επιχείρησης. Για αυτό είναι σημαντικό οι επιχειρηματίες να είναι σε θέση να κατανοούν ανά πάσα στιγμή πού ακριβώς επενδύουν τα χρήματα που λαμβάνουν από τους επενδυτές, ώστε να είναι σε θέση να αξιοποιούν το momentum.
Ό,τι δεν ήταν εφικτό πριν δύο χρόνια, σήμερα ίσως μπορεί να γίνει προϊόν
Ο Κοτάρι επισήμανε ακόμα πως ό,τι δεν ήταν ακόμα εφικτό πριν από πέντε ή και δύο-τρία χρόνια, σήμερα μπορεί να είναι απόλυτα πραγματοποιήσιμο. Xαρακτηριστικό παράδειγμα, είπε, είναι η Μηχανική Μάθηση, που πριν από πέντε χρόνια έπρεπε να έχεις σχετικό PhD για να τη χρησιμοποιήσεις, ενώ σήμερα μπορούν να την χρησιμοποιήσουν -με συστήματα ανοιχτού κώδικα- ακόμα και 13χρονα παιδιά, που συμμετέχουν σε σχετικούς διαγωνισμούς. Ή το CRISP-R, ήτοι η επεξεργασία γονιδίων (gene editing): μέχρι πριν από δύο χρόνια, το 90% των σχετικών πειραμάτων αποτύγχανε, ενώ σήμερα το 90% πετυχαίνει, κάτι που σημαίνει ότι η τεχνολογία είναι πλέον «productizable» (μπορεί να γίνει προϊόν). Επιπλέον, είτε είσαι στην ΕΕ είτε στις ΗΠΑ, υπάρχουν τεράστια κεφάλαια διαθέσιμα -4 δισ. ευρώ μόνο σε νέες κυβερνητικές χρηματοδοτήσεις- για τη λεγόμενη μεταφραστική έρευνα. «Είναι εξαιρετική στιγμή για επενδύσεις και επιχειρήσεις» κατέληξε._