Χρόνης Διαμαντόπουλος Ο καθηγητής Φαρμακολογίας στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, Αχιλλέας Γραβάνης μιλάει στο AnatropiNews για τον κορωνοϊό, τα εμβόλια, αλλά και στη διάδοση του σκοταδισμού που έχει συμβάλει στο φαινόμενο των αρνητών με αποτέλεσμα κάποιοι να δείχνουν εμπιστοσύνη στην ατεκμηρίωτη γνώμη ανθρώπων που δεν είναι ειδικοί.
Όσο για το «τέλος του COVID», απαντάει ότι «η πανδημία παίρνει σιγά σιγά χαρακτηριστικά ενδημικής λοίμωξης. Όμως πρέπει να είμαστε πάντα σε εγρήγορση για την εμφάνιση νέων πιο επικίνδυνών στελεχών».
Συνέντευξη στον Χρόνη Διαμαντόπουλο
Κύριε καθηγητά σ’ ένα παλαιότερο άρθρο σας γράφατε ότι «το έλλειμμα μόρφωσης έχει συμβάλει καθοριστικά στο ότι περίπου 20% των πολιτών σήμερα είναι παραδομένο στη θρησκοληψία, στη συνωμοσιολογία, στον σκοταδισμό. Οι πολίτες αυτοί νιώθουν ιδιαίτεροι αρνούμενοι την επιστήμη, την τεχνολογία που δεν μπορούν να κατανοήσουν, λόγω του εκπαιδευτικού τους ελλείμματος». Αυτό που περιγράφατε το είδαμε έντονα στο θέμα των εμβολίων με τη δημιουργία του «αντιεμβολιαστικού κινήματος». Δεν ήταν όμως πάντα έτσι; Με συνωμοσιολόγους, θρησκόληπτους και σκοταδιστές δεν βάδιζε πάντα ο κόσμος;
Νομίζω ότι η αύξηση του ποσοστού των οπαδών του σκοταδισμού που αφορά στη δημόσια υγεία, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη διάδοση του τα τελευταία χρόνια μέσα από την υπερπληροφόρηση του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης. Άτομα με καμία ειδική, επιστημονική γνώση (για παράδειγμα καλλιτέχνες, ιερείς, πολιτικοί και άλλοι απλοί πολίτες) εκφράζουν μαζικά ατεκμηρίωτη επιστημονικά γνώμη για σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας. Η ατεκμηρίωτη αυτή γνώμη είναι μαζικά διαθέσιμη και εκθετικά αναπαραγόμενη, τις περισσότερες φορές λόγω του δημόσιου όγκου της δίχως επιστημονικό αντίλογο. Η δημόσια αυτή συμπεριφορά άπτεται και νομικών προβλημάτων διότι συνορεύει με την ποινικά κολάσιμη αντιποίηση υγειονομικού επαγγέλματος. Δυστυχώς, όπως είχα επισημάνει σε άρθρο μου στην Καθημερινή με τίτλο «Οι επιτηδευμένοι της Πανδημίας», που δημοσιεύτηκε στις 8 Αυγούστου 2021, οι επιστημονικοί φορείς (ιατρικοί, φαρμακευτικοί σύλλογοι) οι ακαδημαϊκοί φορείς (ιατρικές, φαρμακευτικές σχολές) και η Πολιτεία (Υπουργείο Υγείας και υπηρεσίες του) ολιγώρησαν στην αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, με αποτέλεσμα αυτό να γιγαντωθεί. Πολλοί συμπολίτες μας έχασαν μόνιμα την υγεία τους, κάποιοι και την ζωή τους εμπιστευόμενοι την ατεκμηρίωτη αυτή γνώμη. Ανεύθυνοι εκμεταλλεύτηκαν οικονομικά και πολιτικά τον κίνημα των ανεμβολίαστων (αγορά φυσικών προϊόντων η ‘ματσουνιών’, δημιουργία νέων πολιτικών κινήσεων, υπάρχοντα κόμματα προς άγραν ψήφων). Στην αρχή της πανδημίας και του εμβολιασμού αρνητικό ρόλο έπαιξε και μία μερίδα της εκκλησίας και των παρα-δογμάτων της. Ευτυχώς κατόπιν, η επίσημη ηγεσία της με την πίεση φωτισμένων ιεραρχών και ιερέων αγκάλιασαν την επιστήμη και τον εμβολιασμό. Θυμηθείτε πόσοι ανεμβολίαστοι ιεράρχες έχασαν την ζωή τους από τον κορωνοϊό.
Επειδή μας απασχολεί ιδιαίτερα των εμβολιασμών, τι έχει κάνει ο αναπτυγμένος κόσμος για περιοχές όπως η Υποσαχάρια Αφρική και όχι μόνο; Ο COVID δεν κάνει διακρίσεις και συνεχώς μεταλλάσσεται. Αν δεν αντιμετωπιστεί σε όλο τον κόσμο, πως θα εξαλειφθεί;
Θίγετε ένα κορυφαίο θέμα, το οποίο έχω αναδείξει πολλές φορές στη δημόσια συζήτηση. Όλα μα όλα τα νέα πιο λοιμογόνα στελέχη του κορωνοϊού (Βήτα, Δέλτα, Όμικρον κλπ.) ξεπήδησαν από τρίτες χώρες (Ν. Αφρική, Ινδία) με πολύ μικρό ποσοστό εμβολιασμού, κυρίως από την μη διαθεσιμότητα εμβολίων και όχι από την άρνηση χρήσης τους. Η συντριπτική πλειοψηφία των περίπου 18 δις δόσεων εμβολίων αφορά στον πλούσιο κόσμο. Αυτή η ύβρις των πλουσίων κατά των φτωχότερων χωρών θα πληρωθεί με την επανάκαμψη νέων στελεχών του ιού και την περαιτέρω διατήρηση της πανδημίας. Η δαπάνη των περίπου 120-150 δις ευρώ για τον δωρεάν ετήσιο εμβολιασμό των φτωχότερων χωρών είναι μηδαμινή σε σύγκριση με τα περίπου 5 τρις ευρώ που έχανε η παγκόσμια οικονομία ετησίως από την πανδημία.
Στην Ελλάδα έγιναν όλα όσα έπρεπε για να αντιμετωπιστεί η κρίση που προκάλεσε σε υγειονομικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο ο κορωνοϊός;
Η οργάνωση του εμβολιαστικού προγράμματος ήταν άρτια και διεθνώς πρωτοποριακή. Έγινε προσπάθεια να ενισχυθεί η υποδομή των μονάδων εντατικής θεραπείας που σχεδόν τριπλασίασαν τα κρεβάτια τους. Η καμπάνια της πολιτείας για την ενημέρωση ήταν καλά σχεδιασμένη αν και άργησε να ενσωματώσει τους ιατρικούς και φαρμακευτικούς συλλόγους, ενώ δεν κλήθηκαν να συνεισφέρουν επίσημα οι ιατρικές, φαρμακευτικές και νοσηλευτικές σχολές. Η πανδημία ανέδειξε την αδήριτη πλέον ανάγκη για την σοβαρή οργάνωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Επίσης, έγινε εμφανές ότι πρέπει να ενισχυθεί το δημόσιο σύστημα υγείας και η αποτελεσματικότερη συνεργασία του με το αντίστοιχο ιδιωτικό. Ο χάρτης των ιατρικών ειδικοτήτων χρήζει επίσης ανασχεδιασμού.
Θα συνιστούσατε στους πολίτες να εμβολιαστούν με την 4η δόση; Τα νέα εμβόλια μπορούν να μας προστατέψουν από όλες τις μεταλλάξεις;
Καταρχάς να επισημάνω τι κάνουν και τι δεν κάνουν τα εμβόλια. Τα εμβόλια ελαττώνουν κατά 80-90% την πιθανότητα βαριάς νόσησης, νοσηλείας στο νοσοκομείο (επιβάρυνσης της λειτουργίας τους και για άλλα νοσήματα) και βέβαια απώλειας της ζωής, ιδιαίτερα των μεγάλων και με επιβαρυμένη υγεία ατόμων. Στην δράση αυτή είναι αποτελεσματικά, με μικρές διαφορές, για όλα τα στελέχη (κυρίως Όμικρον) που κυκλοφορούν σήμερα στην κοινότητα. Τα εμβόλια δεν αποτρέπουν την μετάδοση του ιού από ένα σημαντικό ποσοστό μολυσμένων, όχι όλων. Τα εμβόλια χάνουν την αποτελεσματικότητα τους με τον χρόνο, η οποία διατηρείται με ασφάλεια για τουλάχιστον 5-6 μήνες. Επομένως, 2 φορές τον χρόνο χρειαζόμαστε αναμνηστική δόση κατά της βαριάς νόσου.
Η αρχική σύγκριση των επικαιροποιημένων εμβολίων ΒΑ.1 και ΒΑ.4,5 έδειξε ότι δεν υπάρχουν αξιόλογες διαφορές στην προστασία από βαριά νόσο κατά όλων των Ομικρον στελεχών. Η συμβουλή μου:
Άτομα άνω των 60 ετών (όλοι, όχι μόνο αυτοί με επιβαρυμένη υγεία στους οποίους επιβάλλεται) που έχουν κάνει την τελευταία δόση του εμβολίου ή έχουν νοσήσει 5-6 μήνες πριν να εμβολιαστούν άμεσα. Επίσης, στο ίδιο σχήμα εμβολιασμού και οι νεότεροι των 60 ετών με προβλήματα υγείας (καρδιαγγειακά, πνευμονικά, σακχαρώδη διαβήτη, νεοπλασματικές νόσοι).
Σχετικά με την επιλογή εμβολίου: όσοι νόσησαν μέσα στο καλοκαίρι, έχουν εκτεθεί στα στελέχη Όμικρον 4 ή 5, οπότε η καλύτερη λύση για αυτούς θα ήταν να κάνουν το επικαιροποιημένο της Όμικρον 1 (ΒΑ.1). Τα εμβόλια για τα στελέχη Όμικρον 4 ή 5 (ΒΑ.4,5) είναι τα βέλτιστα για όσους νόσησαν πριν το καλοκαίρι με το στέλεχος στελέχη Όμικρον 1. Έτσι επιτυγχάνεται ευρύτερη ανοσία κατά όλων των υπαρχόντων σήμερα στελεχών Όμικρον του κορωνοϊού.
Τελικά, είμαστε σε θέση να πούμε ότι βρισκόμαστε στην αρχή του τέλους του κορωνοϊού;
Νομίζω είναι νωρίς ακόμη. Η ανοσοποίηση του γενικού πληθυσμού, είτε με νόσηση είτε με το εμβόλιο έχει εγκαταστήσει στην κοινότητα μία σημαντική ανοσία κατά του κορωνοϊού. Ευτυχώς, δεν είμαστε ανοσολογικά ‘αφελείς’ όπως πριν 3 χρόνια. Λόγω της ανοσίας αλλά και των βιολογικών χαρακτηριστικών των νέων στελεχών (μεγάλη μεταδοτικότητα αλλά μικρότερη νοσηρότητα) η πανδημία παίρνει σιγά σιγά χαρακτηριστικά ενδημικής λοίμωξης. Όμως πρέπει να είμαστε πάντα σε εγρήγορση για την εμφάνιση νέων πιο επικίνδυνών στελεχών, όπως το πρόσφατο ΒΑ.2.75.2 που πρωτοεμφανίστηκε πάλι στην Ινδία και το οποίο μελετούμε.