NewsEdit Τα 12μηνα επιτόκια Euriborεκτοξεύτηκαν ηδη από το -0,5% στο 2,5%. Η αύξηση αυτή είναι ακριβώς 3% όσο και η αύξηση απο το 2005 ως το Δεκέμβριο του 2007, πριν ξεσπάσει η παγκόσμια κρίση. Είναι λοιπόν εύλογο το ερώτημα αν η Ευρώπη και η παγκόσμια κοινότητα εισέρχονται σε μια νεα παγκόσμια κρίση του μεγέθους του 2008.
Του Κωνσταντίνου Βέργου
Οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ αλλά και της ΕΕ , κάνοντας την κίνηση της στρουθοκαμήλου, δειχνουν να αγνοούν οτι ουσιαστικά ηδη διανύουμε δυο τρίμηνα στη σειρά πτώσης του ΑΕΠ στις ΗΠΑ , που σηματοδοτούν τυπικά είσοδο της παγκόσμιας οικονομίας σε υφεση.
Καθως η ανεργια σε ΗΠΑ (αλλα και στην Αγγλία) ειναι σε ιστορικα χαμηλά, δηλαδή 3,5%, ο Αμερικανος προεδρος προσπαθησε να διασκεδασει τις εντυπωσεις βασιζόμενος στα χαμηλα επίπεδα της ανεργιας, οπως ακριβως συνεβαινε πριν την κριση του 2008. Ομως η ανεργια παντα ακολουθεί την κριση και δεν προηγείται αυτής. Η μεγαλη ισχυροποίηση του δολαρίου κατα του ΕΥΡΩ και η υποχωρηση και ολων των υπολοιπων νομισματων εναντι του δολαριου (με φωτεινη εξαιρεση το παντοδυναμο ρούβλι), επιβεβαιωνουν εκείνο που επιμελως μερικοί προσπαθουν να συγκαλύψουν. Οτι δηλαδη εισερχομαστε σε μια δυσκολη περίοδο οπου υπάχει ενα εκρηκτικό μίγμα υψηλών επιτοκίων, ύφεσης, υψηλού πληθωρισμού και μεγάλου γεωπολιτικού ρίσκου. Αυτη η ‘τετράεδρη’ κρίση θα είναι δύσκολο να αποκλιμακωθεί, και δεν προμηνύει τιποτα καλό για το μέλλον.
Ας αναλογιστούμε οτι τοUSD 12 mLibor, δηλαδητοεπιτόκιο με το οποιο οι Αμερικανικες τραπεζες δανειζονται μεταξυ τους σε δολαρια για 12 μηνες εχει εκτοξευτει στο 5% στις 7 Οκτωβριου απο μολις 0,6% που ηταν στις αρχες ετους! Η αυξηση δηλαδη στη διατραπεζικη αγορα ειναι 4,4% (440 μοναδες βασης, για να μιλαμε πιο επιστημονικα) εναντι 3% αυξησης των βασικων επιτοκίων στις ΗΠΑ (απο 0% σε 3%). Δηλαδη εχει μπει ενα ΄καπελο’ 1,4% που φανερωνει οτι η αυξηση επιτοκίων στις αγορές οπως εκείνη των στεγαστικών δανείων αρχιζουν να γινονται επίφοβη και καταστροφικη.
Για να καταλαβουμε τι συμβαινει, αρκει να συνειδητοποιησουμε οτι απο 4,5% , που ηταν προ 2 ακριβως μηνων το επιτοκιο 15ετων δανειων στις ΗΠΑ, εκτοξευτηκε στο 6,9%! Θα ειναι πολύ δυσκολο, κατ ουσιαν για εναν μεσο Αμερικανο να εξυππηρετει με ανεση τα στεγαστικα δανεια αν αυτη η ταση συνεχιστει.
Οι τριγμοι ειναι μεγαλοι και οχι μονο στην Αμερικανικη αγορά. Προσφατα εσκασε το προβληματα για με την Ελβετικη τραπεζα CreditSuisseΚαι τη Γερμανικη DeutscheBank, καθως οι αποτιμησεις τους στα χρηματιστηρια κατερρευσαν και οι φοβοι για καταρρευση γιγαντωθηκαν.
Δυστυχως ολα αυτα επιβεβαιωνουν εκεινο που συζηταγαμε προ ολιγων μηνων. Τα μέτρα της ΕΕ έναντι της Ρωσίας που επιβλήθηκαν με πανηγυρισμούς από το ‘κλαμπ’ των Βρυξελλών, με αφορμή την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αρχίζουν πλέον να δημιουργούν τριγμους και κατάρρευση για όλη την Ευρώπη, προοιωνίζοντας ενα δύσκολο χειμώνα, ως αποτέλεσμα των πολιτικών επιλογών της ηγεσίας της ΕΕ.
Το τελευταίο ερωτημα ειναι αν θα βιωσουμε πλέον μια κρίση αναλογη εκεινης του 2008-2012 ως αποτελεσμα αυτων των αυτοκτονικών επιλογων που ερχονται σε ενα δυσκολο επιτοκιακα περιβαλλον.
Η εκτιμηση με τα ως τωρα δεδομένα, ειναι οτι σημαντική περαιτερω ανοδος των επιτοκίων (δηλαδη ανω του 1%), θα ειναι δυσκολο να γίνει στο επόμενο διάστημα. Παράλληλα εχουμε την τυχη οι τραπεζες να εχουν λιγοτερους συτημικους κινδυνους καθως εφαρμοζουν τη συνθηκη Βασιλειας 3+, που καλυπτει μεγαλο πακετο απο πιθανα ρισκα σε κεφαλαια και ρευστοτητα.
Εν ολιγοις, η οικονομικη κρίση θα ερθει, και θα κορυφωθεί στα επομενα 7 εξαμηνα, αλλα με λιγοτερους κινδυνους στο τραπεζικο συστημα απο οτι γνωρισαμε παλιοτερα και με λιγοτερες επιπτωσεις στην ανεργια απο οτι γνωρισαμε το 2012. Φυσικα, πτωση τιμων των ακινητων ειναι κατι που μαλλον θα δουμε στην επομενη περιοδο, ως αποτελεσμα της εκτοξευσης επιτοκίων. Σε τι βαθμο η κριση θα αυξησει την ανεργια ειναι κατι δυσκολο να δούμε απο τωρα, αλλα μια αυξηση της ταξης το 5%-8% (500-800 μοναδες βασης) ειναι κατι που δεν θα προξενησει εκπληξη. Απο την αλλη πλευρα, οι χρηματιστηριακες αξιες αρχιζουν να δημιουργουν ευκαιριες που θα ειναι πιο εντονες στα επομενα δυο τριμηνα, επιτρεποντας μεγαλα χρηματιστηριακα κερδη για τολμηρους επενδυτες που θα αγορασουν σε συνθηκες διαμορφωσης πανικου, καθως η αγορα δειχνει ηδη να εχεικανει το μεγαλο κομματι της διορθωσης που θα περιμεναμε.
Κωνσταντίνος Βέργος
Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Μεγάλη Βρετανία