Εβδομήντα έξι χρόνια μετά τη συγγραφή του κυκλοφορεί το ανέκδοτο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη, Ο Ανήφορος. Γράφτηκε το 1946 στην Αγγλία, ακριβώς μετά τη συγγραφή και έκδοση του έργου Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά.
Πρόκειται για μια εποχή ιδιαίτερα ταραγμένη, καθώς η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με το συλλογικό τραύμα που άφησε πίσω του ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ενώ η Ελλάδα εισέρχεται στον δικό της Εμφύλιο Πόλεμο. Η παράδοσή του στους αναγνώστες και στους μελετητές, μετά από 75 και πλέον χρόνια από τη συγγραφή του αποτελεί ένα πολιτιστικό γεγονός ιδιαίτερης σημασίας.
Το χειρόγραφο από το μυθιστόρημα φυλασσόταν στο Μουσείο Καζαντζάκη, στην ιδιαίτερη πατρίδα τους συγγραφέα, τους Βαρβάρους (σημερινή Μυρτιά) ενώ η ημέρα κυκλοφορίας του Ανήφορου (26 Οκτωβρίου) είναι συμβολική, καθώς συμπίπτει με την ημερομηνία θανάτου του Νίκου Καζαντζάκη.
Σύμφωνα με τις εκδόσεις Διόπτρα απ’ όπου θα κυκλοφορήσει το βιβλίο «Ο Ανήφορος είναι ένα έργο πρωτοποριακό και πολύ σημαντικό για την εποχή του, καθώς ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας επιχειρεί μέσα από αυτό να αποτυπώσει τη μεταπολεμική εποχή της Ελλάδας και της Ευρώπης, δίνοντας έμφαση στο ζήτημα της ενσυναίσθησης και του αναστοχασμού του παρελθόντος. Είναι ένα μυθιστόρημα με σαφέστατο αντιπολεμικό χαρακτήρα, που συνδυάζει ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα και μια εσωτερικότητα, μια μελαγχολία βαθιά και λυτρωτική. Ο Ανήφορος είναι ένα βιβλίο που ανήκει στο λογοτεχνικό σύμπαν του μεγάλου δημιουργού. Αποτελεί μέρος μιας ωρίμανσης, αλλά ταυτόχρονα είναι και η απόδειξη ότι ο Καζαντζάκης εντάσσει οριστικά τους προβληματισμούς του, τα διλήμματα, τις ανησυχίες του, τις υπαρξιακές του αναζητήσεις στη λογοτεχνική γραφή· εκεί εκφράζεται πλέον καλύτερα, ανασαίνει. Το ανέκδοτο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη, είναι ένα κλασικό έργο που θέτει ερωτήματα τα οποία διαρκώς κατατρύχουν τον άνθρωπο».
«Είναι κάτι μοναδικό που μπορεί να συμβεί σε έναν εκδοτικό οίκο, ένας τόσο μεγάλος, ένας παγκόσμιος συγγραφέας, κλασικός να εμφανίζεται μπροστά σου το χειρόγραφό του, το οποίο δεν έχει δημοσιευτεί ποτέ» δήλωσε στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 και την εκπομπή «Με τούτα και μ’ εκείνα» με τον Φώτη Παπούλια, ο επικεφαλής των εκδόσεων Διόπτρα, Κώστας Παπαδόπουλος, μιλώντας με ενθουσιασμό και συγκίνηση για το μέχρι τώρα ανέκδοτο μυθιστόρημα.
Εκτός από τις διασκευές των έργων του Καζαντζάκη σε παιδικά βιβλία που ετοιμάζονται,
τους επόμενους μήνες σχεδιάζονται επίσης εκπαιδευτικά προγράμματα για τα σχολεία,
ενώ το 2023 θα κυκλοφορήσουν δύο εμβληματικά έργα, ο Καπετάν Μιχάλης και ο Αλέξης Ζορμπάς, σε graphic novels από κορυφαίους δημιουργούς στον χώρο.
Λίγα λόγια για το βιβλίο:
«Σκλάβοι γεννηθήκαμε και πολεμούμε όλη μας τη ζωή να γίνουμε ελεύτεροι».
Η δράση του μυθιστορήματος εκτυλίσσεται αμέσως μετά τον πόλεμο σε Κρήτη και Αγγλία. Ο
Κοσμάς, έπειτα από απουσία είκοσι χρόνων και την ενεργή συμμετοχή του στον πόλεμο,
επιστρέφει στην πατρίδα του, το Μεγάλο Κάστρο, μαζί με την Εβραία γυναίκα του, τη Νοεμή, η οποία κουβαλάει την πανανθρώπινη μνήμη του Ολοκαυτώματος και μαζί της την ερώτηση για την αξία της ζωής.
Έχουν περάσει μόλις μερικές μέρες από τον θάνατο του πατέρα του κι η Κρήτη μετράει τις
πληγές της αναβιώνοντας προσωπικές ιστορίες θάρρους και πόνου. Ο άνθρωπος που βγαίνει από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ένας άνθρωπος που δεν μπορεί να στοχαστεί, ένας άνθρωπος που δεν έχει σωθεί, που κινδυνεύει, και ο Κοσμάς μεταβαίνει στη μεταπολεμική Αγγλία για να τον σώσει. Το προσωπικό κόστος της επιλογής του είναι τεράστιο. Όμως αυτό είναι το χρέος, αυτός είναι ο ανήφορος που όλοι πρέπει να διαβούμε.
«Δε με νοιάζει ο θάνατος», συλλογίζουνταν, «με νοιάζει η φθορά· αυτή εξευτελίζει τον
άνθρωπο. Αυτήν πρέπει να νικήσω…» Είχε γεράσει η πολιτεία της παιδικής του ηλικίας και της νιότης, θρύβουνταν κι αυτή, άρχιζε να γίνεται κουρνιαχτός και να σκορπίζεται στον άνεμο.Μπορούσε άλλη πολιτεία να χτιστεί αποπάνω της μα δε θα ’ταν η δική του· θα ξαναγέμιζαν πάλι οι δρόμοι με νέους μα δε θα ’ταν η δική του νιότη… «Αγαπημένο Κάστρο», μουρμούριζε κοιτάζοντάς το με τρυφερότητα, «γεράσαμε…»
Η παρουσίαση της έκδοσης έγινε πριν από λίγες μέρες στο Μουσείο Μπενάκη όπου έδωσαν το παρών εκπρόσωποι του εκδοτικού, καλλιτεχνικού, δημοσιογραφικού και πολιτικού χώρου. Αποσπάσματα από το βιβλίο διάβασαν η Κατερίνα Λέχου και ο Τάσος Νούσιας.