Χρόνης Διαμαντόπουλος Να «φύγουμε από τα απλοποιημένα σχήματα της ατομικής ευθύνης και της ‘‘ατομικής κούρασης’’. Στην Κύπρο, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία και στο Ισραήλ οι κυβερνήσεις εφάρμοσαν συντεταγμένη κρατική πολιτική προάσπισης της δημόσιας υγείας και τα θετικά αποτελέσματα είναι θεαματικά», τονίζει στη συνέντευξη στο AnatropiNews ο καθηγητής Αιματολογίας και διευθυντής του Research Group Cancer–Hemostasis–Angiogenesis INSERM U-938, Thombosis Center, Tenon–Saint Antoine University Hospital, Faculty of Medicine, Sorbonne University, στο Παρίσι Γρηγόρης Γεροτζιάφας.
Σύμφωνα με τον κ. Γεροτζιάφα «στην Ελλάδα το ερώτημα της ανάπτυξης συνολικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της πανδημίας και την προστασία της υγείας του λαού δεν φαίνεται να ενδιαφέρει την Κυβέρνηση με συνέπεια τα δραματικά αποτελέσματα που όλοι γνωρίζουμε».
Συνέντευξη στον Χρόνη Διαμαντόπουλο
-Κύριε καθηγητά, ο κορωνοϊός απέδειξε το χάσμα που υπάρχει μεταξύ των ανεπτυγμένων και των υπανάπτυκτων χωρών. Έδειξε τις ανισότητες σ’ ένα ζήτημα που αφορά την υφήλιο στο σύνολό της. Για να εξαλειφθεί ο κορωνοϊός, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πρέπει να ανοσοποιηθεί τουλάχιστον το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού. Γιατί δεν μπορούν οι άνθρωποι να είναι ίσοι απέναντι σε μια «παγκόσμια ασθένεια»; Να σας θυμίσω και τις δηλώσεις που έκανε πρόσφατα ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα για τον τρόπο που η χώρα του απέκτησε εμβόλια που δεν θα λάμβανε υπό «κανονικές» συνθήκες.
Βλέποντας τα επίπεδα του εμβολιασμού στον παγκόσμιο χάρτη παρατηρούμε ότι στις χώρες της Αφρικής, των Βαλκανίων (πλην Ελλάδας), της Ανατολικής Ευρώπης όπως και στην Ρωσία και στις χώρες της Κεντρικής Ασίας, τα επίπεδα εμβολιασμού των πληθυσμών τους είναι κάτω από το 50%, δραματικά μακριά από το κατώφλι του 70% που έχει θέσει ο ΠΟΥ προκειμένου να ελεγχθεί η πανδημία.
Αντίθετα στις πλούσιες δυτικές χώρες (ΗΠΑ, ΕΕ) όπως και στις χώρες με ισχυρό κράτος πρόνοιας και κεντρικό κρατικό σχεδιασμό (Κίνα, Κούβα, Ισραήλ) τα επίπεδα εμβολιασμού είναι σημαντικά ανώτερα του 70%. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ ο ρυθμός οικονομικής ανάκαμψης προβλέπεται να είναι ταχύτερος για τις χώρες με υψηλότερα ποσοστά εμβολιασμού. Ο ΟΗΕ εκτιμά μια αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά περίπου 7,93 δισεκατομμύρια δολάρια για κάθε εκατομμύριο εμβολιασθέντων πολιτών (σ.σ. ο κ. Γεροτζιάφας μας παραπέμπει για λεπτομέρειες στον σύνδεσμο https://data.undp.org/vaccine-equity-archive/impact-of-vaccine-inequity-on-economic-recovery/).
Ο Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Tedros Adhanom Ghebreyesus προέτρεψε τα έθνη να επικεντρώσουν τις προσπάθειές του στη διάθεση εμβολίων σε παγκόσμιο επίπεδο. O « εθνικισμός των εμβολίων » (όρος που εισήχθη από τον ΠΟΥ) έχει ως συνέπειες
1. Την έκθεση εκατομμυρίων ανθρώπων στις περιφερειακές χώρες (χαμηλού ή μέσου επιπέδου ανάπτυξης) στον κίνδυνο να νοσήσουν βαριά με COVID-19, να πεθάνουν από COVID-19, να γίνουν χρονίως πάσχοντες ασθενείς λόγω του long COVID-19.
2. Την μετατροπή των χωρών χαμηλού ή μέσου επιπέδου ανάπτυξης σε πραγματικά « εργαστήρια» παραγωγής και επώασης νέων ανθεκτικών στελεχών του SARS-CoV-2 που θα οδηγήσουν σε νέα φονικά πανδημικά κύματα στις αναπτυγμένες χώρες της δύσης, με τεράστιο κόστος στην δημόσια υγεία και στην οικονομία και επιτάχυνση της διάλυσης των Δημόσιων Εθνικών Συστημάτων Υγείας.
3. Την επιβάρυνση της παγκόσμιας οικονομίας με περίπου 9,2 τρισεκατομμύρια δολάρια
4. Την περαιτέρω φτωχοποίηση των χωρών χαμηλού ή μέσου επιπέδου ανάπτυξης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του United Nations Development Programme στις χώρες με χαμηλό εισόδημα, όπου τα ποσοστά εμβολιασμού είναι χαμηλά, η πορεία προς την ανάκαμψη θα είναι μακρά και αβέβαιη, εκτός εάν ληφθούν επείγοντα διορθωτικά μέτρα.
Δηλαδή, η πανδημία μετατρέπεται σε έναν επιπλέον σημαντικό παράγοντα που θα βαθύνει την εξάρτηση των φτωχότερων χωρών από τα ιμπεριαλιστικά κέντρα της Δύσης ή της Ανατολή και ταυτόχρονα θα προκαλέσει την μαζική μετανάστευση φθηνού εργατικού δυναμικού.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του «εθνικισμού των εμβολίων» είναι η τάση των κυβερνήσεων πλούσιων χωρών να επιδιώκουν την εξασφάλιση δόσεων εμβολίων εις βάρος άλλων χωρών. Για παράδειγμα, τον Μάρτιο του 2021, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ιταλία παρακράτησαν ένα φορτίο 250.000 δόσεων εμβολίων της AstraZeneca που προορίζονταν για την Αυστραλία, με σκοπό να διασφαλίσουν ότι πρώτα θα καλυφθούν οι εγχώριες ανάγκες τους (https://www.economist.com/finance-and-economics/2021/03/13/the-many-guises-of-vaccine-nationalism). Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να εντάξουμε τις κινήσεις κυβερνήσεων όπως αυτή της Αλβανίας που προσπαθεί να παρακάμψει τα εμπόδια που ορθώνονται από τον «εθνικισμό των εμβολίων» εφαρμόζοντας ανορθόδοξες μεθόδους. Ένα επιπλέον φαινόμενο είναι η «διπλωματίας του εμβολίου» στον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό των ισχυρών κρατών.
Τα εμβόλια – όπως και τα φάρμακα και οι διαγνωστικές μέθοδοι – δεν είναι ιδιοκτησία και εμπόρευμα μιας φαρμακευτικής εταιρείας αλλά προϊόν της ανθρώπινης συλλογικής προσπάθειας. Εχει μεγάλη σημασία η ανάδειξη του αιτήματος – τόσο από τις κυβερνήσεις όσο και από τον «λαϊκό παράγοντα»- της άρση των πατεντών. Η συνεργασία και ο συντονισμός του συνόλου της φαρμακοβιομηχανίας στη μαζική παραγωγή και ταχεία διάθεση φθηνών εμβολίων είναι αίτημα και στόχος κομβικού χαρακτήρα για την ανάσχεση της πανδημίας. Επίσης χρειάζεται μεταφορά πόρων προς τις φτωχότερες χώρες για να οργανώσουν αποτελεσματικά δίκτυα εμβολιασμού του πληθυσμού. Σήμερα είναι σαφές ότι για την αντιμετώπιση των επόμενων πανδημικών κυμάτων θα χρειαζόμαστε ετήσιους εμβολιασμούς με επικαιροποιημένα εμβόλια. Αρα το πρόβλημα θα συνεχίσει να βρίσκεται μπροστά μας για μια απροσδιόριστη χρονική περίοδο. Αναδεικνύεται λοιπόν ο εξής σοβαρός κίνδυνος: η δημόσια υγεία, η κοινωνική ζωή και συνοχή και η οικονομική δραστηριότητα και ανάπτυξη να τεθούν σε ομηρία και σε συνάρτηση των business plan και του ανταγωνισμού 2 – 3 μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών, καθώς είναι αυτές που έχουν την τεχνογνωσία, καθορίζουν την παραγωγή, τις τιμές και την διάθεση των εμβολίων.
Υπάρχει όμως και μια άλλη διάσταση που συστηματικά υποτιμάται ή κρύβεται από την δημόσια συζήτηση για την πανδημία. Πρόκειται για τους κοινωνικο-οικονομικούς και περιβαλλοντολογικούς παράγοντες που καθορίζουν τον κίνδυνο μετάδοσης του SARS-CoV-2 και επιδείνωσης του COVID-19. Ανεξάρτητα από την ηλικία, οι πολίτες που ανήκουν στην εργατική τάξη, στα λαϊκά στρώματα των πόλεων, στα φτωχά αγροτικά στρώματα των γεωγραφικά αποκλεισμένων περιοχών, εκείνοι που ζουν και δουλεύουν σε περιοχές με υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες όπως και οι φυλακισμένοι έχουν έως και 5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν από σοβαρό COVID-19, ή να πεθάνουν σε σύγκριση με τους πολίτες που ανήκουν στα εύπορα κοινωνικά στρώματα. Οι μελέτες από τις ΗΠΑ, την Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν ότι σε αυτές τις κοινωνικές ομάδες τα επίπεδα εμβολιασμού δυστυχώς είναι σημαντικά χαμηλότερα σε σύγκριση με εκείνα που παρατηρούνται στα εύπορα κοινωνικά στρώματα.
Δηλαδή πέρα από τις καταστροφικές συνέπειες του εθνικισμού των εμβολίων έχουμε το φαινόμενο των ταξικών χαρακτηριστικών/αποκλεισμών του εμβολιασμού και τις ταξικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους που σχετίζονται με τον κίνδυνο σοβαρού COVID-19. Οι κυβερνήσεις στα νεοφιλελεύθερα καθεστώτα της Δύσης με πολιτική επιλογή δεν ενεργοποιούν το Κράτος Πρόνοιας ώστε να προωθήσει τον ταχύ μαζικό εμβολιασμό και καταδικάζουν στην αρρώστια και τον κοινωνικό και οικονομικό μαρασμό μεγάλες ομάδες πληθυσμού εντός των εθνικών συνόρων. Η αντιμετώπισή της πανδημίας είναι παγκόσμια. Για να είναι όμως αποτελεσματική χρειάζεται να ξαναφέρουμε στην επικαιρότητα τις θέσεις που διατύπωσε το 1848 ο Γερμανός γιατρός Rudolf Virchow, που έβαλε τα θεμέλια στην επιστήμη της θρόμβωσης. Στην έκθεση που συνέταξε για την αντιμετώπιση της καταστροφικής επιδημίας τύφου στην ανατολική Πρωσία ο Vichow γράφει: «Πώς θα προλάβουμε την επανάληψη της επιδημίας του τύφου στην Ανω Σιλεσία; Με την μόρφωση και τις κόρες της, την ελευθερία και την ευημερία. Οι συνέπειες της επιδημίας μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με βαθιές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις » (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1698167/)
-Στην Ελλάδα το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού συμπεριφέρεται λες και δεν υπάρχει κορωνοϊός. Έχουμε ακούσει τόσα πολλά για τις μεταλλάξεις και τη συμπεριφορά του Ιού αλλά σχεδόν δεν δίνουμε σημασία. Ας μη συζητάμε για μέτρα πρόληψης, όπως είναι οι μάσκες. Μας κούρασε ο ιός, θέλουμε να τον ξεχάσουμε; Γιατί υπάρχει αυτή συμπεριφορά μετά από δύο και πλέον χρόνια φόβου και απομόνωσης;
Για να είμαστε ακριβείς, στην Ελλάδα έχουμε ακούσει τουλάχιστον 2 φορές από τον Πρωθυπουργό της χώρας ότι αφήσαμε πίσω την πανδημία, ή ότι φτάνουμε στο τέλος της πανδημίας. Επίσης στην Ελλάδα η εφαρμογή των μη φαρμακευτικών επεμβάσεων για τον έλεγχο της μετάδοσης του SARS-CoV-2 (μάσκες, lockdown κλπ) ταυτίστηκε – εντελώς λανθασμένα – με την απώλεια της ελευθερίας των πολιτών. Ας θυμηθούμε τις κυβερνητικές δηλώσεις ότι διανύουμε το τελευταίο μίλι προς την ελευθερία. Τέλος από τις πρώτες εβδομάδες που εμφανίστηκε το στέλεχος Ο κυριαρχεί το αφήγημα ότι ο ιός εξασθενεί και δεν προκαλεί πια σοβαρό νόσημα. Αυτή η θέση είναι λάθος. Σύμφωνα με τις πρόσφατες μελέτες τα νέα (μεταλλαγμένα) στελέχη του SARS-CoV-2 (π.χ. το στέλεχος Ομικρον και οι παραλλαγές του) μπορούν να προκαλέσουν σοβαρό COVID-19 όπως και το αρχικό στέλεχος της Whuan στους πολίτες που δεν έχουν ανοσοποιηθεί (είτε με φυσική ανοσία είτε με ανοσία που προκαλείται από τον εμβολιασμό) είτε στους πολίτες με ανοσοανεπάρκεια. Τέλος, έχει κατακτήσει σημαντικό χώρο στην δημόσια σφαίρα η ψευδοθεωρία ότι το COVID-19 είναι αντίστοιχης σοβαρότητας με την γρίπη. Το σοβαρό COVID-19 (ανεξάρτητα από το στέλεχος που το έχει προκαλέσει) δεν είναι βαριά γρίπη. Για την ακρίβεια δεν έχει καμία σχέση με την γρίπη. O κορονοϊός μπορεί να προκαλέσει την πήξη του αίματος και την ενεργοποίηση των ενδοθηλιακών κυττάρων των αγγείων που οδηγούς στο σοβαρό COVID-19 . Το long COVID-19 όπως και το οξύ COVID-19 φαίνεται ότι έχουν την ίδια παθο-φυσιολογική βάση. Μια πρόσφατη μεγάλη επιδημιολογική μελέτη από τις ΗΠΑ έδειξε ότι η ετήσια θνησιμότητα που σχετίζεται με την πνευμονική εμβολή αυξήθηκε κατά 23.8% το 2020 (στον πρώτο χρόνο της πανδημίας) σε σύγκριση με την περίοδο 2018-2019 (λεπτομέρειες στον σύνδεσμο https://www.naftemporiki.gr/story/1916775/na-min-epanalifthei-i-oduniri-empeiria-tou-perusinou-xeimona).
Όταν λοιπόν οι πολίτες λαμβάνουν λάθος ή αποπροσανατολιστικά μηνύματα είτε από την Κυβέρνηση είτε/και από τα ΜΜΕ τι περιμένετε να κάνουν. Όταν ο εμβολιασμός είναι ατομική ευθύνη και όχι κρατική πολιτική προστασίας της δημόσιας υγείας τι περιμένετε να κάνουν οι πολίτες; Όταν στην Ελλάδα, κατά την κρίσιμη περίοδο για την επιτάχυνση του εμβολιασμού (Σεπτέμβρης 2021 – Γενάρης 2022) τα ΜΜΕ εθνικής και τοπικής εμβέλειας είχαν δώσει βήμα και λόγο σε κάθε μορφής αντιεμβολιαστή και αρνητή της σοβαρότητας της πανδημίας (επιστήμονα και συνδικαλιστή) λες και το ερώτημα του εμβολιασμού ήταν θέμα προσωπικής ή επιστημονικής γνώμης του α ή του β επιστήμονα ή δημοσιολογούντα ή ήταν ζήτημα αντιπαράθεσης στα πλαίσια τηλεοπτικής πολυφωνίας, τι στάση περιμένετε να υιοθετήσουν οι πολίτες; Όταν το κράτος δεν έχει φροντίσει να αποζημιώσει για τα χαμένα μεροκάματα ενός εργαζόμενου (αλλά και μιας εταιρείας) τι περιμένουμε; Να μείνει ο εργαζόμενος στο σπίτι γιατί έχει ένα δυνητικά σοβαρό νόσημα ή να πάει στην δουλειά του παίρνοντας ένα αντιπυρετικό φάρμακο; Όταν οι πολίτες πληρώνουν από την τσέπη τους τα rapid test ή τα test PCR περιμένετε ότι θα γίνει ακριβής επιδημιολογική επιτήρηση και ιχνηλάτηση και θα αντιληφθεί ο πολίτης την σοβαρότητα της κατάστασης;
Ας φύγουμε από τα απλοποιημένα σχήματα της ατομικής ευθύνης και της «ατομικής κούρασης». Στην Κύπρο, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία και στο Ισραήλ οι κυβερνήσεις εφάρμοσαν συντεταγμένη κρατική πολιτική προάσπισης της δημόσιας υγείας και τα θετικά αποτελέσματα είναι θεαματικά. Στην Ελλάδα το ερώτημα της ανάπτυξης συνολικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της πανδημίας και την προστασία της υγείας του λαού δεν φαίνεται να ενδιαφέρει την Κυβέρνηση με συνέπεια τα δραματικά αποτελέσματα που όλοι γνωρίζουμε.
-Μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι;
Για να μην «πουλάμε ενέσεις ευθυμίας » όπως λέει ο Άλκης Αλκαίος στο ποίημα Γαμμαγραφία, πρέπει να ορίσουμε τις συνθήκες που θα επιτρέψουν την αισιοδοξία.
1. Έχουμε εμβόλια, και μάλιστα επικαιροποιημένα, που είναι ΑΣΦΑΛΗ και ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ και μας προστατεύουν από τον κίνδυνο νοσηλείας λόγω σοβαρού COVID-19, από τον θάνατο από COVID-19 και επίσης ελαττώνουν την μετάδοση του ιού. Αρα εμβολιαζόμαστε και αναπτύσσουμε εμβολιαστική κουλτούρα, δηλαδή «βάζουμε στο μυαλό μας» ότι και στο μέλλον θα εμβολιαζόμαστε τακτικά όπως κάνουμε με την γρίπη.
2. Ξέρουμε τους κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς, υγειονομικούς και βιολογικούς παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο σοβαρού COVID-19. Αρα μπορούμε να εκπονήσουμε και να εφαρμόσουμε τοπικές στρατηγικές προστασίας της δημόσιας υγείας κατά την οξεία φάση των επερχόμενων πανδημικών κυμάτων.
3. Εχουμε διαγνωστικές και θεραπευτικές στρατηγικές που, όταν εφαρμόζονται στις πρώτες μέρες της λοίμωξης σε ασθενείς υψηλού κινδύνου για σοβαρό COVID-19, ανακόπτουν την επιδείνωση της νόσου και την πορεία προς το νοσοκομείο.
4. Έχουμε κάνει, μέσα σε λίγους μήνες από τον Μάρτη 2020, θεαματική πρόοδο στην θεραπεία των ασθενών με COVID-19 που νοσηλεύονται είτε στους συμβατικούς θαλάμους είτε στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας όπου σήμερα η θνητότητα είναι της τάξης του 25% με 35%.
5. Εχουμε πάνω από 80% του πληθυσμού που είτε έχει εκτεθεί στον ιό (φυσική ανοσία) είτε έχει πλήρως εμβολιαστεί οπότε ελπίζουμε ότι το ανοσολογικό σύστημα σε ατομικό επίπεδο έχει επαρκώς εκπαιδευτεί για να αντιμετωπίσει τα νέα στελέχη σχετικά αποτελεσματικότερα σε σύγκριση με έναν παρθένο οργανισμό. Το πρόβλημα σε αυτή την θέση είναι ότι δεν έχουμε ακόμη ισχυρά δεδομένα που να την υποστηρίζουν.
Αρα, εφόσον υπάρχει οργανωμένη πολιτική κράτους πρόνοιας και λειτουργεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας από την πρωτοβάθμια περίθαλψη έως την ΜΕΘ και από το κέντρο της πρωτεύουσας έως το τελευταίο συνοριακό χωριό μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι. Αν δεν ικανοποιούνται αυτές οι συνθήκες, για τον ερχόμενο χειμώνα, πρέπει να είμαστε σε επιφυλακή, να εφαρμόζουμε τις μεθόδους προστασίας που διαθέτουμε : τον εμβολιασμό, τον καθαρισμό του αέρα στα σχολεία και στους χώρους εργασίας, και τις μάσκες και όταν έχουμε συμπτώματα να πηγαίνουμε γρήγορα στον γιατρό (ποιος θα πληρώσει τον γιατρό είναι μια άλλη συζήτηση). Η αισιοδοξία για το μέλλον της πανδημίας θα καθοριστεί από την συνειδητοποίησή μας ως πολίτες ότι πρέπει να διεκδικήσουμε βαθιές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις μέρος των οποίων είναι η ενίσχυση και ανάπτυξη ενός μοντέρνου, αποκεντρωμένου και ποιοτικού Δημόσιου Εθνικού Συστήματος Υγείας. Αυτό δεν πρέπει να το περιμένουμε από τις κυβερνήσεις. Για να έχουμε μια εικόνα της τάσης που κυριαρχεί σήμερα στην Ευρώπη, αναφέρω ότι στην Γαλλία ψηφίζεται αυτές τις μέρες ο προϋπολογισμός του Κράτους (για την ακρίβεια περνά με προεδρικό διάταγμα καθώς δεν υπάρχει κυβερνητική πλειοψηφία στην βουλή). Ενώ έχει ξεκινήσει το 8ο κύμα και τα νοσοκομεία υποφέρουν στην Γαλλία από έλλειψη προσωπικού και κλείσιμο κρεβατιών, η Γαλλικής Κυβέρνηση – σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα ανακοινώσεις – δεν προβλέπει στον προϋπολογισμό σημαντικές επενδύσεις για την στήριξη του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
-Στην Ελλάδα προκάλεσε αίσθηση μια φράση του κ. Τσιόδρα. Όπως είπε «η επικοινωνία κινδύνου χρειάζεται ειδικούς, ομάδα, συνεργασία, να ανιχνεύεις τι πιστεύει το κοινό σου (public perception). Κάτι που αποτύχαμε. Παταγωδώς».
Από την χρήση του πρώτου πληθυντικού προσώπου αντιλαμβάνομαι την αυτοκριτική (ως μέλος της επιτροπής των ειδικών) και την κριτική στην κυβέρνηση, καθώς είναι η επιτροπή που εισηγείται και είναι η Κυβέρνηση που είχε και έχει την ευθύνη για την επιλογή των ειδικοτήτων που συμμετέχουν στην επιτροπή των ειδικών και για την εκπόνηση και εφαρμογή της στρατηγικής και της τακτικής στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Σημειώνω ότι η ελληνική επιτροπή ειδικών αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από γιατρούς. Οι επαγγελματίες του marketing γνωρίζουν καλά ότι εμείς οι γιατροί δεν είμαστε και τα καλυτερα παραδείγματα επικοινωνιακού χαρίσματος. Αν ένας κανονικός άνθρωπος παρακολουθήσει μια τυπικά καλή διάλεξη ιατρικού συνεδρίου θα κοιμηθεί στα 3 λεπτά. Η αντίστοιχη γαλλική επιτροπή, πλέον των γιατρών περιελάμβανε ανθρωπολόγους, κοινωνιολόγους, ειδικούς του marketing, και εκπροσώπους συλλογικοτήτων.
Ως κοινωνία των πολιτών και των συλλογικοτήτων πετύχαμε στην προστασία της δημόσιας υγείας, π.χ, το σκληρό lockdown κατά την διάρκεια του πρώτου κύματος εφαρμόστηκε με επιτυχία; Σήμερα στην Ελλάδα το ποσοστό του εμβολιασμένου πληθυσμού είναι της τάξης του 73%.
Ποια είναι η αποτυχία στην Ελλάδα; Ότι από τον Οκτώβρη 2021 έως τον Απρίλη 2022, ενώ έχουμε διαθέσιμες θεραπείες, εμπειρία, εμβόλια κλπ πέθαναν το 50% του συνολικού αριθμού των ασθενών που απεβίωσε από την έναρξη της πανδημίας (Μάρτης 2020). Ο ταχύς και μαζικός εμβολιασμός ήταν η κρίσιμη παράμετρος για την περίοδο Σεπτέμβρης 2021 – Γενάρης 2022. Μια μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε την προηγούμενη εβδομάδα δείχνει ότι ο μαζικός εμβολιασμός του πληθυσμού ανέκοψε την ελάττωση του προσδόκιμου επιβίωσης που παρατηρήθηκε κατά το πρώτο έτος της πανδημίας. Στις χώρες που εφάρμοσαν προγράμματα μαζικού και γρήγορου εμβολιασμού το προσδόκιμο επιβίωσης επέστρεψε στα προ της πανδημίας επίπεδα. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Δυτικής Ευρώπης η οποία σημείωσε περαιτέρω μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης το έτος 2021 (λεπτομέρειες στον σύνδεσμο https://www.nature.com/articles/s41562-022-01450-3) Στην κρίσιμη περίοδο λοιπόν η Ελληνική Κυβέρνηση υστέρησε και « επικοινωνιακά ». Εκ των πραγμάτων κρίνεται ότι η δήλωση του κ Τσιόδρα είναι ακριβής. Ο προσδιορισμός των λόγων που οδήγησαν σε αυτή την αποτυχία, νομίζω ότι είναι δουλειά των πολιτικών καθώς τόσο οι διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες όπως και η πρακτική πετυχημένων χωρών όπως η Γαλλία, η Πορτογαλία το Ισραήλ και η Κύπρος δείχνουν την μεθοδολογία που έπρεπε να ακολουθηθεί.
-Τέλος, μπορώ να σας κάνω μια προσωπική ερώτηση; Διαβάζουμε, ότι πιθανόν να είστε μεταξύ των υποψηφίων βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ στις επόμενες εκλογές. Σας έχει γίνει πρόταση; Ενδιαφέρεστε;
Και εγώ έμαθα από τις εφημερίδες ότι θα είμαι υποψήφιος του ΣΥΡΙΖΑ στην Α’ Θεσσαλονίκης! Λοιπόν ας βάλουμε τα πράγματα σε μια τάξη. Σχετικά με το αν μου έγινε πρόταση θα σας πω με απόλυτη ειλικρίνεια. Στην συζήτηση που είχα με τον Πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ και τους συνεργάτες του το φθινόπωρο 2021 όταν αποδέχθηκα την πρόσκλησή του να συμμετάσχω στο think tank για την πολιτική υγείας είχα τονίσει ότι η συμμετοχή μου δεν σχετίζεται με καμία ενδόμυχη επιθυμία ή στόχο να πολιτευτώ στο Κοινοβούλιο. Ο Πρόεδρος και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ έχουν σεβαστεί αυτή την τοποθέτησή μου η οποία με τα δεδομένα που υπάρχουν σήμερα δεν έχει αλλάξει. Το δεύτερο σκέλος του ερωτήματός σας αν αντιλαμβάνομαι σωστά αφορά στην διερεύνηση του ενδιαφέροντός μου να ασχοληθώ με την κεντρική πολιτική σκηνή. Μην ξεχνάτε ότι η παρέμβασή μου στην διαχείριση της πανδημίας από την θέση μου ως συντονιστή ενός διεθνούς σώματος ειδικών που διαμορφώνει επιστημονικά τεκμηριωμένες προτάσεις για την αντιμετώπισή της, όπως και η ερευνητική μου δουλειά είναι de facto πολιτική καθώς έχει ως κεντρικό άξονα την υπεράσπιση του δικαιώματος του λαού στην υγεία και στην δωρεάν υψηλού επιπέδου περίθαλψη. Η διαχείριση της πανδημίας, το COVID-19 όπως και η πρόληψη και θεραπεία τoυ καρκίνου και της θρόμβωση είναι και πολιτικά ζήτημα. Άρα εκ των πραγμάτων είναι δεδομένη η παρέμβασή μου στο πολιτικό σκηνικό. Οι εκλογές δεν είναι ο μοναδικός δρόμος. Μην ξεχνάτε επίσης, ότι η Επιστήμη δεν είναι κοινωνικά ουδέτερη αλλά αναπτύσσεται και εξελίσσεται μέσα σε συγκεκριμένες κοινωνικές αντιθέσεις. Ο επιστήμονας συνειδητά ή ασυνείδητα παίρνει θέση σε αυτές τις αντιθέσεις. Όπως έγραφε ο Virchow το 1848 «η Ιατρική είναι μια κοινωνική επιστήμη και η πολιτική δεν είναι άλλο παρά ιατρική σε μεγάλη κλίμακα».