NewsEdit Για πρώτη φορά στην ιστορία της η ελληνική πρεσβευτική κατοικία στο Λονδίνο σε συνεργασία με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ φιλοξενεί έκθεση Σύγχρονης Τέχνης, συμπεριλαμβανομένων και έργα ανάθεσης ειδικά για τον χώρο της (site specific), με ανοιχτή την πόρτα στο κοινό.
Το ιστορικό κτήριο είναι η επίσημη στέγη του “Ελληνικού Σπιτιού” από το 1920 ενώ μέχρι το 1975 στέγασε και τα γραφεία της Πρεσβείας προτού μεταφερθεί στο Holland Park.
Ο Έλληνας Πρέσβυς στο Λονδίνο Ιωάννης Ραπτάκης αναφέρει στην ΕΡΤ, ότι σκοπός της σπάνιας πρωτοβουλίας είναι πρωταρχικά να μπει ο κόσμος μέσα στην πρεσβευτική κατοικία και να την γνωρίσει, “ο κόσμος να εξοικειωθεί με την ελληνική κατοικία, να δει τον χώρο που έγραψε και λειτούργησε ο Σεφέρης, και να αναδείξουμε τη σχέση του Γιώργου Σεφέρη με την Σύγχρονη Τέχνη, με τα νέα παιδιά που σπουδάζουν στο Λονδίνο”. Επιπλέον, προσθέτει ο κ. Ραπτάκης, “να τιμήσουμε τον συλλέκτη, ιδρυτή του ΝΕΟΝ και μεγάλο δωρητή έργων Τέχνης στην βρετανική Tate κύριο Δημήτρη Δασκαλόπουλο”.
Μοιραίοι σύντροφοι, ανυπόστατοι ίσκιοι
Το γραφείο του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη που υπηρέτησε ως πρέσβυς στο Λονδίνο μεταξύ 1957-1962 διατηρείται ακέραιο και λειτούργησε ως έμπνευση στην έκθεση Μοιραίοι σύντροφοι, ανυπόστατοι ίσκιοι (Doomed companions, unsubstantial shades).
Ο τίτλος ανήκει στο ποίημα Αλληλεγγύη του Σεφέρη της συλλογής Ημερολόγιο Καταστρώματος Α (1940) και αποτέλεσε το έναυσμα για την συλλογή των έργων που επέλεξε ο επιμελητής Σύγχρονης Τέχνης και απόφοιτος υποτροφίας του ΝΕΟΝ, Άκης Κόκκινος.
Η έκθεση “μέσω των συσχετισμών με την ποίηση του Σεφέρη γεφυρώνει το παρελθόν και το μέλλον” σε ένα βρετανικό παρόν που έχει κόψει τις γέφυρες με την Ευρώπη για τους πολίτες και των δύο πλευρών.
Οι νέοι συμμετέχοντες καλλιτέχνες η τελευταία γενιά που είχε την ελευθερία να σπουδάζει και να εργάζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο “μετατρέπονται στους Μοιραίους Συντρόφους του Γιώργου Σεφέρη, ο οποίος κατέγραψε την αβεβαιότητα του ’40 και τις συστημικές αποτυχίες” της εποχής, σχολιάζει στην ΕΡΤ για την έκθεση ο επιμελητής της κ. Κόκκινος.
Οι Καλλιτέχνες
Οι καλλιτέχνες των δεκαοκτώ συνολικά έργων σε μια πλειάδα μέσων -ανάμεσά τους ιστορικά σημαντικά έργα- είναι οι: Νίκος Κεσσανλής, Καρολίνα Κρασούλη, Αμάντα Κυριτσοπούλου, Στάθης Λογοθέτης, Μάρω Μιχαλακάκου, Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη, Έρικα Σκούρτη, Στεφανία Στρούζα, Αντρέα Τζούροβιτς, Σάββας Χριστουδουλίδης. Δύο από τα έργα αποτελούν νέες αναθέσεις στους Έλλη Αντωνίου και Γιώργο Πέτρου.
Τα έργα των δώδεκα καλλιτεχνών παίρνουν τη θέση τους σε δύο από τους ορόφους της πρεσβευτικής κατοικίας στο Λονδίνο παρεμβαίνοντας δυναμικά στο κλασικό εσωτερικό διάκοσμο και αλλάζοντας την αφηγηματικότητα του κτηρίου αισθητικά, χρονικά και λειτουργικά.
Τα έργα εμποδίζουν σε περιπτώσεις την κίνηση, όπως το Κύμα του Γιώργου Πέτρου στο δωμάτιο αναμονής, προκαλώντας τον επισκέπτη να προβληματιστεί για τη θέση και τον ρόλο τους ενώ άλλα, όπως οι Φάκελοι της Καρολίνα Κρασούλη ακουμπάνε σημειολογικά το ιστορικό γραφείο του Γιώργου Σεφέρη.
Ο ΝΕΟΝ και ο ανατρεπτικός Δημήτρης Δασκαλόπουλος
Μεταξύ των έργων στην έκθεση του Λονδίνου περιλαμβάνονται και ιστορικά σημαντικά έργα που προέρχονται από τη Συλλογή Δ. Δασκαλόπουλου και τα οποία αποτελούν μέρος της Δωρεάς της Συλλογής Δ. Δασκαλόπουλου σε τέσσερα μουσεία τριών χωρών σε δύο ηπείρους (Tate, ΕΜΣΤ και από κοινού στα Guggenheim και MCA Chicago).
Με αφορμή την έκθεση στο Λονδίνο, ο μεγάλος δωρητής είπε στην ΕΡΤ ότι η “η αποστολή του από τότε που ιδρύθηκε (ο ΝΕΟΝ) είναι να εκθέσει το κοινό στις προκλήσεις της Σύγχρονης τέχνης. Και να δώσει την ευκαιρία στο ελληνικό κοινό να έρθει σε επαφή, να εμπνευστεί, να τρομάξει, να ονειρευτεί με τη σύγχρονη Τέχνη.”
Ο επιτυχημένος επιχειρηματίας πρώην ιδιοκτήτης της γνωστής γαλακτοβιομηχανίας Δέλτα στην ερώτηση γιατί δωρίζει τα έργα της συλλογής του απάντησε:
“Γιατί ποτέ δεν θεώρησα τον εαυτό μου ιδιοκτήτη, διότι τα έργα τα έφτιαξε κάποιος καλλιτέχνης και τα έργα παίρνουν σημασία όταν επικοινωνούν με ένα κοινό. Η έννοια του ιδιοκτήτη, είναι δικό μου, το έχω κάπου το βλέπω εγώ, δεν ταιριάζει στα έργα τέχνης.”
Όσο για τον λόγο που δεν έφτιαξε δικό του μουσείο και την συλλογή του, απάντησε: “Διότι αυτό είναι ένα vanity project (σχέδιο ματαιοδοξίας) το οποίο εξατμίζεται μετά από λίγο καιρό όταν έχεις πεθάνει. Κανένας δεν το φροντίζει, λεφτά δεν υπάρχουν πάθος δεν υπάρχει, για να το συντηρήσει κάποιος…”.
Ανατρεπτικός και απροσδόκητα ευαίσθητος δεν προσπάθησε να κρύψει τη συγκίνηση του όταν ρωτήθηκε “Γιατί αγαπάει την Τέχνη;”
“Εμένα μου έχει προσφέρει ψυχικό και πνευματικό πλούτο”, είπε, “σε όλη μου τη ζωή, και έμπνευση και για την δουλειά μου, και για τον επαγγελματισμό μου και αυτό πιστεύω είναι μία βασική ανθρώπινη ανάγκη. Την χρειάζονται όλοι οι άνθρωποι. Άρα κατά το μέτρο που μπορώ, θέλω την ευκαιρία να δώσω σε άλλους ανθρώπους να αποκομίσουν το μεγαλείο και τη χαρά της Τέχνης.”
Παρ’ όλ’ αυτά δεν έκρυψε τη λύπη του για το πνευματικό “παιδί του”, την συλλογή των έργων που αγάπησε.
Ερώτηση: Βλέπω ότι συγκινηθήκατε. Σας συγκινεί η Τέχνη.
Απάντηση: “Η Τέχνη με συγκινεί πολύ αυτό το πράγμα τριάντα χρόνια το έφτιαχνα και τώρα πάει αλλού...”
Ερ.: Είναι σαν ένα παιδί που φεύγει;
Απ.: “Ναι υπάρχει…ένα μικρό κενό μένει.
Ερ.: Εγώ βλέπω ότι είναι πάρα πολύ προσωπική η σχέση που έχετε με την Τέχνη και ότι εσείς συλλέξατε είναι γιατί το αγαπήσατε.
Απ.: Όλα τα έργα, κάποια στιγμή έλεγα αγοράζουμε αγοράζουμε, έχει και τίποτα να πουλήσουμε να πάρουμε και τίποτα λεφτά να αγοράσουμε το επόμενο; Όχι, αυτό δεν θέλω να το δώσω, αυτό δεν θέλω να το δώσω, εκείνο δεν θέλω να το δώσω, κανένα δεν θέλω να δώσω όλα τα αγαπάω. (γέλια) οπότε ουσιαστικά τίποτα δε πουλήσαμε ποτέ, φεύγουν όλα μαζί τώρα.”
Το ραντεβού ανανεώθηκε όταν πια τα έργα που δωρίζει θα φθάσουν στην γκαλερί Τate του Λονδίνου.
Η έκθεση στην πρεσβευτική κατοικία στο Λονδίνο θα διαρκέσει έως τις 12 Νοεμβρίου 2022 και είναι ανοιχτή για το κοινό με ραντεβού κάθε Πέμπτη, Παρασκευή: 18:00-21:00 και Σάββατο: 11:00 – 14:00. Η είσοδος είναι ελεύθερη αλλά με απαραίτητη προκράτηση θέσης στο neon.org.gr
Συνεντεύξεις – Ρεπορτάζ: Ευδοξία Λυμπέρη – Λονδίνο