NewsEdit Με τη συμπλήρωση της φετινής χρονιάς το οικονομικό επιτελείο θα έχει την πρώτη ευκαιρία να «μετρήσει» την αποτελεσματικότητα της νέας στρατηγικής για την τόνωση των ηλεκτρονικών συναλλαγών: τη θέσπιση φορολογικών εκπτώσεων για όσους πληρώνουν με κάρτα, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ του Θάνου Τσίρου, στην Καθημερινή.
Ενα απολύτως «στοχευμένο» μέτρο δοκιμάστηκε το 2022 για πρώτη φορά στην πράξη με τους καταναλωτές να πρέπει να απαντούν στο ακόλουθο δίλημμα: πληρωμή με κάρτα και εξασφάλιση έκπτωσης από τον φόρο εισοδήματος της επόμενης χρονιάς (αυτόν που κανονικά θα έπρεπε να πληρωθεί με το εκκαθαριστικό του 2023) ή «διαπραγμάτευση με τον επαγγελματία για μια καλύτερη τιμή «εδώ και τώρα».
Προσδοκίες για εντυπωσιακά αποτελέσματα δεν υπάρχουν. Εκτός του ότι οι ειδικότητες για τις οποίες θεσπίστηκε η έκπτωση φόρου αντιστέκονται σθεναρά στη μη έκδοση απόδειξης, μπαίνει πάντοτε και το ποσοτικό στοιχείο: για τη συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών, η έκπτωση φόρου είναι πολύ μικρότερη από το πιθανό όφελος που θα εξασφάλιζε –για παράδειγμα– το «χάρισμα» του ΦΠΑ. Ετσι, το κίνητρο για τον φορολογούμενο παραμένει πρωτίστως ηθικό: να συνταχθεί στην προσπάθεια καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και δίκαιης ανακατανομής των φορολογικών βαρών.
Για τη συντριπτική πλειοψηφία η έκπτωση φόρου μέσω των καρτών είναι πολύ μικρότερη από το «χάρισμα» του ΦΠΑ.
Ποιες ειδικότητες έχουν συμπεριληφθεί στη λίστα των εκπτώσεων; Του κτηνιάτρου, του υδραυλικού, του ψυκτικού και του συντηρητή θέρμανσης, του ηλεκτρολόγου, του κουρέα, του κομμωτή, των καταστημάτων ομορφιάς, των υπηρεσιών μασάζ και των σχολών χορού, των υπηρεσιών φροντίδας παιδιών κ.λπ. Πώς λειτουργεί η έκπτωση ουσιαστικά από τις αρχές του 2022; Από την αξία των αποδείξεων που αφορούν τις παραπάνω ειδικότητες, αφαιρείται το 30% από το φορολογητέο εισόδημα και με ανώτατο όριο τις 5.000 ευρώ. Θεωρητικά, μπορεί να προκύψει όφελος έως και 2.200 ευρώ. Για ποιους όμως; Για τους ελάχιστους που θα κάνουν ηλεκτρονικές πληρωμές άνω των 16.000 ευρώ στις επιλεγμένες επαγγελματικές ομάδες και θα δηλώνουν ετήσιο εισόδημα άνω των 40.000 ευρώ. Είναι οι ελάχιστοι. Οι περισσότεροι στη χώρα ακόμη και αν πληρώσουν με την κάρτα το κουρείο, τη σχολή χορού, τον ψυκτικό κ.λπ., θα έχουν από μηδενικό έως πολύ μικρό όφελος. Φορολογούμενος που θα πληρώσει με κάρτα τα 150 ευρώ στον ψυκτικό, θα γλιτώσει 45 ευρώ από το φορολογητέο του εισόδημα. Αν αυτό είναι 10.000 ευρώ, θα έχει έκπτωση φόρου… 4 ευρώ. Αν το εισόδημά του είναι 20.000 ευρώ, θα έχει έκπτωση φόρου 9,9 ευρώ και αν φτάνει στις 30.000 ευρώ εισόδημα θα κερδίσει 12,6 ευρώ. Ακόμη και στις 50.000 ευρώ που μεγιστοποιείται το φορολογικό όφελος (καθώς σε αυτό το επίπεδο εισοδήματος εφαρμόζεται και ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής) η έκπτωση φόρου για τη συναλλαγή των 150 ευρώ θα ανέλθει στα 19,8 ευρώ. Και αν ο ψυκτικός προτείνει να… κόψει τον ΦΠΑ για να μην εκδώσει την απόδειξη; Τότε το αντίτιμο θα πέσει από τα 150 ευρώ αυτομάτως στα 121 ευρώ. Σαφώς μεγαλύτερο το κέρδος και για τον φορολογούμενο και για τον επαγγελματία που περιορίζει τον φόρο εισοδήματος.
Η λογική των εκπτώσεων φόρου έχει ενεργοποιηθεί φέτος και σε άλλα πεδία. Οπως για παράδειγμα στην ενεργειακή αναβάθμιση ακινήτων – με τη διαφορά ότι εκπίπτει μόνο η εργασία και όχι τα υλικά, κάτι που επίσης περιορίζει κατακόρυφα το ενδιαφέρον ενώ πρόσφατα πέρασε πολύ… γενναιόδωρη διάταξη για τις πράσινες επενδύσεις που διπλασιάζει το ποσό της δαπάνης. Αυτό είναι και το μόνο πεδίο που μπορεί να υπάρξει αποτέλεσμα. Οι επαγγελματίες, εκτός από το φορολογικό κίνητρο, με την έκδοση παραστατικού μειώνουν και το φορολογητέο εισόδημα, οπότε το οικονομικό όφελος είναι ουσιαστικό. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο εδώ και χρόνια έχει πέσει στο τραπέζι η ριζοσπαστική πρόταση να φορολογούνται όλοι οι πολίτες –μισθωτοί, συνταξιούχοι, αυτοαπασχολούμενοι– με βάση τα έσοδα και τα έξοδά τους. Αυτό θα σήμαινε πιθανή απώλεια εσόδων από τον φόρο εισοδήματος αλλά τεράστιο όφελος από τον ΦΠΑ που είναι και η μεγάλη «πληγή» του φορολογικού συστήματος παρά την αύξηση των τελευταίων 2-3 ετών.
Ποιοι κλάδοι βγάζουν το POS από την πρίζα
Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές αυξάνονται ραγδαία. Από 40 δισ. ευρώ το 2021, εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τα 60 δισ. ευρώ φέτος. Η επιστροφή του τουρισμού στα προ πανδημίας επίπεδα συνέβαλε σε αυτό, καθώς οι τουρίστες είναι πολύ πιο εξοικειωμένοι από τους Ελληνες στη χρήση του πλαστικού χρήματος. Αλλά και οι Ελληνες περιορίζουν όλο και περισσότερο τη χρήση των μετρητών στις συναλλαγές τους.
Στα σούπερ μάρκετ, στα πρατήρια καυσίμων, στα ξενοδοχεία και σιγά σιγά και στην εστίαση η χρήση καρτών είναι αυξημένη σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Για παράδειγμα, οι συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν το 2021 με κάρτα στα σούπερ μάρκετ (μικρά και μεγάλα) ανήλθαν σε 320 εκατομμύρια, με τον τζίρο να φθάνει στο ποσό των 7,97 δισ. ευρώ, που αποτελεί το 20% του συνολικού τζίρου που γίνεται μέσω καρτών. Σημειώνεται ότι ο ετήσιος τζίρος των σούπερ μάρκετ προσεγγίζει τα 12 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, υπάρχουν δραστηριότητες για τις οποίες οι ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι άγνωστη λέξη. Δεν έχουν τερματικά (POS) εάν ο νόμος δεν τους υποχρεώνει, κι αν έχουν τα χρησιμοποιούν ελάχιστα. Πρόκειται κυρίως για ελεύθερους επαγγελματίες, αλλά και για δραστηριότητες όπως παιδικοί σταθμοί, ταξί, μεσιτικά γραφεία, δικηγόροι. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ξεκίνησε να επεξεργάζεται η ΑΑΔΕ, εντοπίστηκαν 130 ΚΑΔ (κωδικός αριθμός δραστηριότητας) όπου μόλις δέκα επαγγελματίες από καθέναν από τους παραπάνω κλάδους χρησιμοποίησαν POS.
Τα στοιχεία που έχει στα χέρια της η ΑΑΔΕ κυρίως για τους «αρνητές» POS θα χρησιμοποιηθούν από τις ελεγκτικές υπηρεσίες προκειμένου να διαπιστωθεί εάν το ύψος των δηλωθέντων εισοδημάτων κάποιων επαγγελματιών – επιχειρηματιών βρίσκεται στον μέσο όρο του κλάδου. Εμφαση λοιπόν θα δοθεί στα επαγγέλματα και στους κλάδους που επιμένουν με μετρητά, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν η επιλογή αυτή σχετίζεται και με φοροδιαφυγή.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που λαμβάνει η ΑΑΔΕ από τις τράπεζες, το 2021 οι συναλλαγές με κάρτες ανήλθαν στα 40 δισ. ευρώ, εκδόθηκαν 1,3 δισ. παραστατικά από 363.850 ΑΦΜ που διαθέτουν POS και τα χρησιμοποιούν. Ωστόσο, το ποσό των συναλλαγών με κάρτες παραμένει εξαιρετικά μικρό σε σύγκριση με τις συναλλαγές που καταγράφονται σε χώρες της Ε.Ε. Η ιδιωτική οικονομική δραστηριότητα ανήλθε το 2021 στα 120 δισ. ευρώ, εκ των οποίων μόλις το ένα τρίτο έγινε μέσω καρτών. Από την επεξεργασία των στοιχείων προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:
1. Στα 12.045 σούπερ μάρκετ (μικρά και μεγάλα) οι συναλλαγές με POS ανήλθαν στα 7,97 δισ. ευρώ. Η μέση συναλλαγή διαμορφώνεται στα 25 ευρώ.
2. Στα 4.032 πρατήρια καυσίμων οι συναλλαγές με POS έφθασαν τα 3,199 δισ. ευρώ. Η μέση συναλλαγή ήταν 37 ευρώ.
3. Στην εστίαση, 30.230 επιχειρήσεις έκαναν χρήση POS. Oι συναλλαγές με κάρτες έφθασαν το προηγούμενο έτος σε 1,8 δισ. ευρώ. Η μέση συναλλαγή διαμορφώθηκε στα 21,22 ευρώ. Σημειώνεται ότι το 32% των συναλλαγών στην εστίαση πραγματοποιείται με κάρτα.
4. Ξενοδοχεία και καταλύματα. Οι συναλλαγές σε 6.395 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο καταγράφουν συναλλαγές με POS ύψους 1,84 δισ. Η μέση συναλλαγή ανήλθε στα 185 ευρώ.
5. Στο λιανικό εμπόριο ενδυμάτων, 13.135 επιχειρήσεις χρησιμοποιούν POS. Οι συναλλαγές έφθασαν το 1,6 δισ. ευρώ.
6. Κινητή και σταθερή τηλεφωνία. Οι συναλλαγές μέσω καρτών έφθασαν το 1,2 δισ. ευρώ.
Ελέγχους στους κλάδους που επιμένουν στα μετρητά ξεκινάει η ΑΑΔΕ.
7. Το σύνολο των φαρμακείων διαθέτει POS. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, τα 10.472 φαρμακεία πραγματοποίησαν συναλλαγές μέσω POS ύψους 116 εκατ. ευρώ.
Οι κλάδοι που επιμένουν με μετρητά, ασχέτως εάν εκδίδεται απόδειξη ή όχι.
• 3.011 ταξί χρησιμοποίησαν τερματικό ηλεκτρονικών πληρωμών, όταν μόνο σε Αττική και Θεσσαλονίκη κυκλοφορούν περισσότερα από 15.000 ταξί. Οι συναλλαγές με POS ήταν 18,3 εκατ. ευρώ το 2021.
• Μόλις 393 μεσιτικά γραφεία έχουν POS και το χρησιμοποιούν, όταν μόνο στην Αθήνα οι μεσίτες ξεπερνούν τους 3.000. Οι συναλλαγές ήταν 13,4 εκατ. ευρώ.
• 3.470 δικηγόροι (γραφεία) δέχθηκαν πληρωμή μέσω POS. Οι συναλλαγές τους ανήλθαν σε 11,18 εκατ. ευρώ. Οι δικηγόροι (όχι τα γραφεία) ξεπερνούν τις 22.000.
• Μόλις 671 βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί σε όλη τη χώρα διαθέτουν POS. Οι συναλλαγές με κάρτες διαμορφώθηκαν το περασμένο έτος στα 7,6 εκατ. ευρώ.
• 15 μεταφορικές εταιρείες οικοσκευών διαθέτουν ή χρησιμοποίησαν το προηγούμενο έτος POS. Οι συναλλαγές με κάρτες έφθασαν σε 106.356 ευρώ.
• 1.319 υδραυλικοί χρησιμοποίησαν POS το προηγούμενο έτος, όταν μόνο οι εγγεγραμμένοι στον Σύνδεσμο της Αθήνας είναι 2.600. Οι συναλλαγές ανήλθαν στα 15,95 εκατ. ευρώ.
• 1.153 ηλεκτρολόγοι δέχθηκαν πληρωμή με κάρτα και εισέπραξαν 15,49 εκατ. ευρώ.
Μικρότερες συναλλαγές
Οπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΤτΕ, η ακρίβεια συνετέλεσε στη μείωση της αξίας των συναλλαγών. Η μέση αξία συναλλαγών ανά κάρτα παρουσίασε μείωση για πρώτη φορά από το α΄ εξάμηνο του 2020 και ανήλθε σε 2.145 ευρώ, καταγράφοντας πτώση 6% συγκριτικά με το προηγούμενο εξάμηνο. Η μέση αξία ανά συναλλαγή για το σύνολο των καρτών μειώθηκε σε σχέση με το β΄ εξάμηνο του 2021 και ανήλθε σε 48 ευρώ.
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ