Χρόνης Διαμαντόπουλος «Η αδυναμία κυβερνήσεων συνεργασίας προκύπτει από μια βαθιά ριζωμένη επιθυμία των ισχυρών παικτών του κομματικού συστήματος να μην μοιράζονται την εξουσία, ώστε να με αυτόν τον τρόπο να εξυπηρετούν τα δικά τους πελατειακά δίκτυα κατά προτεραιότητα, τους ανθρώπους τους και το σύστημα που περιστρέφεται γύρω τους», δηλώνει ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Νίκος Μαραντζίδης μιλώντας στο AnatropiNews .
Ο ίδιος μιλά για τα υπέρ και τα κατά των πρόωρων εκλογών για τη ΝΔ και τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τονίζει: «Δυστυχώς στην Ελλάδα βιώνουμε μια θλιβερή ιδιαιτερότητα να μην αντιλαμβανόμαστε ότι οι εκλογές με απλή αναλογική, είναι εκλογές για εκλογή αντιπροσώπων στο Κοινοβούλιο και για σχηματισμό κυβέρνησης ταυτόχρονα».
Συνέντευξη στον Χρόνη Διαμαντόπουλο
–Κύριε καθηγητά, η κυβέρνηση για μια σειρά από λόγους όπως είναι η ακρίβεια και οι παρακολουθήσεις, έχει υποστεί φθορά που αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν φαίνεται να την καρπώνονται. Αν θα συμβουλεύατε τον πρωθυπουργό θα του λέγατε να προκηρύξει εκλογές το συντομότερο ή όχι;
Είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς. Για τη Νέα Δημοκρατία, όπως και για τον ΣΥΡΙΖΑ και την υπόλοιπη αντιπολίτευση, υπάρχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα και στις δύο περιπτώσεις. Αναμφίβολα η ΝΔ διατηρεί το δημοσκοπικό προβάδισμα και άρα αν γίνουν τώρα κοντά οι εκλογές δείχνει το ισχυρό φαβορί. Από την άλλη, οι εκλογές μέσα στο χειμώνα θα σηματοδοτούν κάποια ανασφάλεια – καθώς ο πρωθυπουργός επανέλαβε πολλές φορές πως οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Επιπλέον, οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες αυτή τη στιγμή με την ακρίβεια και τον πληθωρισμό στα ύψη και με τη δημόσια ατζέντα να συνεχίζει να ασχολείται και με το θέμα των υποκλοπών, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να το υποβαθμίσει, θα υποχρεώσει την κυβέρνηση σε μια διαρκή άμυνα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Και καθώς η στρατηγική της είναι να οδηγηθεί η χώρα σε δεύτερες εκλογές προκειμένου να διεκδικήσει εκεί την αυτοδυναμία, αυτό σημαίνει παρατεταμένη προεκλογική περίοδο υπό συνθήκες πίεσης. Παρόλα αυτά, δεν αποκλείω εφόσον η κυβέρνηση δει να αυξάνεται πολύ η δυσαρέσκεια και να πέφτει κι άλλο η δημοφιλία της να προχωρήσει σε εκλογές σύντομα. Εντούτοις, προς το παρόν δεν το θεωρώ το βασικό σενάριο.
–Σ’ ένα άρθρο σας στην εφημερίδα «Καθημερινή» γράψατε ότι «η κατανόηση των εκλογικών κινήτρων υπό όρους διλήμματος ‘’συμφέροντα ή αξίες’’, ‘‘ορθολογισμός ή συναίσθημα’’, επιχειρεί να προσαρμόσει την ανθρώπινη συνθετότητα σε μια προκρούστεια κλίνη». Δεν είναι όμως δυστυχώς έτσι τα πράγματα; Όταν κάποιος έχει εξαντλήσει τα οικονομικά του όρια και θεωρεί ότι το πρόβλημά του θα το λύσει ο Α και όχι Β, δεν θα ψηφίσει βάσει του «κατά συνθήκη» συμφέροντος; Αυτό δεν συνέβη την περίοδο των μνημονίων; Ποιος σκέφτηκε τότε το Σύνταγμα;
Εντάξει προφανώς σε οριακές οικονομικές καταστάσεις, – όπως για παράδειγμα τέτοια ήταν η οικονομική κρίση στα χρόνια της χρεοκοπίας και των μνημονίων, που για πολλούς ανθρώπους πήρε διάσταση αγώνα επιβίωσης μέρα τη μέρα – η πίεση για επιβίωση και η οικονομική κατάρρευση αποτυπώνεται σχεδόν μονοθεματικά σχεδόν πάνω στον πολιτικό ανταγωνισμό. Έτσι συμβαίνει με τις κρίσεις εξάλλου, καθώς αυτές ασκούν μια καταλυτική επίδραση στις εξελίξεις. Όμως πρώτον, οι καταστάσεις εκείνες της χρεοκοπίας ήταν εξαιρετικές και δεύτερον ακόμη και τότε, οι άνθρωποι παρουσίασαν μια ευρεία βεντάλια αντιδράσεων και πολιτικών συμπεριφορών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως τα γεγονότα, πάντα μα πάντα, ερμηνεύονται με βάση τις αξίες που κουβαλάμε, τις ταυτίσεις που έχουμε, τα πάθη και τις ιδέες μας. Η πραγματικότητα ερμηνεύεται και κυρίως αναμιγνύεται με τον κόσμο των αξιών και των ιδεών με τέτοιο τρόπο ώστε να μην καταλήγουμε όλοι στα ίδια συμπεράσματα. Προφανώς πάντως, μια πολύ κακή οικονομική συγκυρία δυσχεραίνει τα κόμματα που βρίσκονται στην κυβέρνηση, ενώ οι ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες τα βοηθούν. Κι αυτό όμως ακόμη πρέπει να διαβαστεί μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Για παράδειγμα, το ΠΑΣΟΚ έχασε το 2004 τις εκλογές, παρότι η χώρα εκείνη την εποχή ζούσε μια περίοδο οικονομικής μεγέθυνσης πρωτοφανούς στα χρόνια της μεταπολίτευσης.
-Με βάση τις προβλέψεις ο δικομματισμός θα κινηθεί γύρω στο 60%. Πιστεύετε ότι θα ξαναζήσουμε όσα έγιναν στις διπλές εκλογές του 2012, όταν από περίπου 36% που είχαν τα δύο κόμματα τον Μάιο πρόσθεσαν άλλες 20 μονάδες τον Ιούνιο ή έχουν αλλάξει οι συνθήκες;
Νομίζω πως είναι νωρίς να πούμε τι θα γίνει στις μεθεπόμενες εκλογές όταν ήδη απέχουμε κάποιους μήνες από τις επόμενες. Δυστυχώς, στην Ελλάδα βιώνουμε μια θλιβερή ιδιαιτερότητα να μην αντιλαμβανόμαστε ότι οι εκλογές με απλή αναλογική, είναι εκλογές για εκλογή αντιπροσώπων στο Κοινοβούλιο και για σχηματισμό κυβέρνησης ταυτόχρονα. Υπάρχει μια τάση να υπονομευτεί αυτή η λειτουργία, κυρίως από την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό οι οποίοι θεωρούν άσκοπες τις πρώτες εκλογές. Κατά τη γνώμη μου είναι μια πολύ κακή νοοτροπία αυτή και οδηγεί σε αστάθεια και πόλωση. Είναι απορίας άξιο πως άνθρωποι που υποτίθεται είναι σύγχρονοι, μορφωμένοι και Ευρωπαίοι δεν αντιλαμβάνονται πόσο πολύ κακό κάνει στη χώρα αυτή η εμμονή στη λογική των αυτοδύναμων κυβερνήσεων.
-Ο τρίτος παίκτης – το ΠΑΣΟΚ – πόσο καθοριστικός θα είναι τελικά για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Κι αυτό είναι δύσκολο να το προβλέψει κανείς από τώρα. Όλα θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από τους αριθμούς αλλά και από την πραγματική επιθυμία των πολιτικών ηγεσιών για σχηματισμό κυβερνήσεων συνεργασίας προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.
-Τελικά στην Ελλάδα υπάρχει έλλειψη πολιτικής κουλτούρας και τα κόμματα αποφεύγουν τις συνεργασίες ή προτιμούν την «ασφάλεια» της μονοκρατορίας τους;
Αυτό με την κουλτούρα μου θυμίζει, τους γιατρούς που αποκαλούν «ψυχολογικό» όταν αδυνατούν να εντοπίσουν την αιτία μιας παθογενούς κατάστασης. Με μια γενική έννοια, όλα είναι θέμα κουλτούρας αλλά η κουλτούρα αλλάζει. Οι πρόγονοι μας ζούσαν στα χωριά και η κουλτούρα τους ήταν διαμορφωμένη από έναν τρόπο ζωής αγροτικό και παραδοσιακό. Μέσα σε λίγες δεκαετίες με το που άλλαξαν οι κοινωνικοί όροι της ζωής μας άλλαξαν και οι νοοτροπίες μας. Σήμερα μας σοκάρουν ζητήματα, που μισό αιώνα πριν δεν δίναμε σημασία. Δεν είναι λοιπόν θέμα κουλτούρας. Η αδυναμία κυβερνήσεων συνεργασίας προκύπτει από μια βαθιά ριζωμένη επιθυμία των ισχυρών παικτών του κομματικού συστήματος να μην μοιράζονται την εξουσία, ώστε να με αυτόν τον τρόπο να εξυπηρετούν τα δικά τους πελατειακά δίκτυα κατά προτεραιότητα, τους ανθρώπους τους και το σύστημα που περιστρέφεται γύρω τους. Πρόκειται για μια βαθιά οπισθοδρομική πρακτική, που αναπαράγει ένα κλειστό σύστημα διακυβέρνησης, υπό το μανδύα μιας δήθεν σταθερότητας. Η χώρα όμως έχει ανάγκη από συνεργασίες γιατί έχει ανάγκη από συναινέσεις και έχει ανάγκη από διαφάνεια. Καμιά μονοκομματική κυβέρνηση δεν μπορεί να τα εξασφαλίσει αυτά πλέον. Και στη σημερινή εποχή αυτά εγγυώνται τη σταθερότητα, εκτός κι αν νομίζει κάποιος πως με το να ελέγχει τον τύπο, να παρακολουθεί τους πολίτες, τους φίλους και τους αντιπάλους του, έχει εξασφαλίσει το ελιξίριο της παντοτινής εξουσίας. Τέτοιο ελιξίριο όμως δεν υπάρχει. Ακόμη κι οι δικτάτορες κάποτε πέφτουν, κι όσο πιο πολλά έκανες για να κρατηθείς στην εξουσία, τόσο πιο μεγάλος θα είναι ο θόρυβος που θα κάνεις όταν πέσεις.