NewsEdit Στην αντεπίθεση περνά η Ρωσία, μετά την απόφαση των δυτικών χωρών να επιβάλλουν πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου που διακινείται μέσω θαλάσσης, καθώς φαίνεται ότι η ρωσική κυβέρνηση ήταν έτοιμη να αντιδράσει και σε αυτό το μέτρο που συζητούσαν οι δυτικές χώρες, στο πλαίσιο των κυρώσεων που επιβάλλουν στην Μόσχα, μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Η Ρωσία, η δεύτερη χώρα παγκοσμίως στις εξαγωγές πετρελαίου, ανακοίνωσε ότι δεν θα πουλήσει πετρέλαιο που υπόκειται στο δυτικό πλαφόν τιμής, ακόμη κι αν χρειαστεί να μειώσει την παραγωγή της, όπως δήλωσε σήμερα ο πιο στενός συνεργάτης του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν για την ενέργεια. Η Ομάδα των Επτά (G7) και η Αυστραλία συμφώνησαν την Παρασκευή σε πλαφόν για το μεταφερόμενο διά θαλάσσης ρωσικό αργό, το οποίο καθόρισαν στα 60 δολάρια το βαρέλι, ενώ και οι χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ακολούθησαν την ίδια πολιτική, υιοθετώντας το ίδιο μέτρο, αφού ξεπέρασαν την αντίσταση που προέβαλε αρχικώς η Πολωνία. Η κίνηση της Δύσης είναι μια προσπάθεια να τιμωρήσει τον Πούτιν για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ωστόσο, ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης Αλεξάντερ Νόβακ, δήλωσε σήμερα πως η κίνηση της Δύσης είναι μια κατάφωρη επέμβαση που αντιβαίνει στους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου και θα αποσταθεροποιήσει τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας προκαλώντας έλλειψη προσφοράς. “Εργαζόμαστε για μηχανισμούς που θα απαγορεύουν τη χρήση του συγκεκριμένου εργαλείου (του πλαφόν στην τιμή) ανεξάρτητα από το σε ποιο επίπεδο τίθεται, επειδή αυτή η παρέμβαση θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την αγορά”, είπε ο Νόβακ, που είναι ο αξιωματούχος της ρωσικής κυβέρνησης που είναι αρμόδιος για το πετρέλαιο, το αέριο, την ατομική ενέργεια και τον άνθρακα της χώρας. “Θα πουλήσουμε πετρέλαιο και πετρελαϊκά προϊόντα μόνο σε εκείνες της χώρες που θα εργαστούν μαζί μας, βάσει όρων αγοράς, ακόμη κι αν αναγκαστούμε να μειώσουμε λίγο την παραγωγή“, πρόσθεσε.
Ο Νόβακ είπε πως το δυτικό πλαφόν θα μπορούσε να προκαλέσει αναταραχή τις αγορές προϊόντων και να επηρεάσει και άλλες χώρες εκτός από τη Ρωσία. Δεν είναι σαφές ποια θα είναι, αν υπάρξει, η άμεση επίπτωση του δυτικού πλαφόν στις ροές ρωσικού πετρελαίου, επειδή η τιμή του Μπρεντ έναντι των ρωσικών μειγμάτων έχει διευρυνθεί ιδιαίτερα. Το μείγμα των Ουραλίων διαπραγματευόταν γύρω στα 61,3 δολάρια το βαρέλι – λίγο πάνω από το πλαφόν. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του Μπρεντ έκλεισαν στα 85,57 δολάρια την Παρασκευή. Το ρωσικό πετρέλαιο είναι λοιπόν φθηνότερο, άρα είναι και πιο ελκυστικό. Η Ρωσία μπορεί να στρέψει αλλού την παραγωγή της, αλλά μπορεί και απλώς να την μετριάσει, ώστε να μην χρειάζεται να αποθηκεύσει αργό πετρέλαιο που θα μείνει αζήτητο, λόγω τιμής. Ωστόσο, η διαφορά ανάμεσα στο πλαφόν και στην τιμή που έκλεισε το ρωσικό αργό είναι πολύ μικρή για να προκαλέσει προβλήματα. Άλλωστε και η απόφαση του ΟΠΕΚ+ να μην μειώσει την παραγωγή, μέχρι τον Ιούνιο του 2023, δείχνει ότι κανείς δεν έχει διάθεση να δημιουργήσει εντάσεις στην αγορά.
Η πώληση πετρελαίου και αερίου στην Ευρώπη είναι μία από τις κύριες πηγές ξένου συναλλάγματος για τη Ρωσία αφότου Σοβιετικοί γεωλόγοι ανακάλυψαν πετρέλαιο και αέριο στους βάλτους της Σιβηρίας, τις δεκαετίες που ακολούθησαν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πηγή που ζήτησε να μην κατονομαστεί λόγω της ευαισθησίας της κατάστασης δήλωσε στο Reuters πως το μέτρο ετοιμάστηκε για να απαγορεύσει στις ρωσικές εταιρίες και τους traders να συναλλάσσονται με όσες χώρες και εταιρίες καθοδηγούνται από το πλαφόν. Στην ουσία, ένα τέτοιο μέτρο θα απαγορεύσει την εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου και πετρελαϊκών προϊόντων που μεταφέρονται με δεξαμενόπλοια, σε χώρες και εταιρίες που θα αποφασίσουν να εφαρμόσουν το πλαφόν.
Αφότου διέταξε στις 24 Φεβρουαρίου τη στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία, ο Πούτιν λέει πως οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν έναν οικονομικό πόλεμο εναντίον της Ρωσίας με τις πιο αυστηρές κυρώσεις στη σύγχρονη ιστορία. Ο ίδιος πάντως προειδοποιεί συνέχεια πως οι Δυτικοί θα αντιμετωπίσουν ενεργειακή κρίση. Τον Σεπτέμβριο ο Πούτιν προειδοποίησε τη Δύση ότι δεν μπορεί να αποκόψει πλήρως τις ενεργειακές προμήθειες από τη χώρα του, με την επιβολή πλαφόν τιμής, γιατί, όπως είπε, η Ευρώπη θα “παγώσει” σαν την ουρά του λύκου, όπως λέει ένα γνωστό ρωσικό παραμύθι.
Η αλήθεια είναι πάντως ότι η Ρωσία μπορεί να έχει πρόσβαση σε αρκετά δεξαμενόπλοια προκειμένου να μεταφέρει το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου της, ανεξάρτητα από τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η επιβολή του πλαφόν τιμής, όπως ανέφεραν και παράγοντες της βιομηχανίας, αλλά και αξιωματούχος των ΗΠΑ στο Reuters τον Οκτώβριο. Με αυτόν τον τρόπο ήθελαν να υπογραμμίσουν ότι υπάρχουν όρια ακόμα και στο πιο φιλόδοξο μέχρι σήμερα σχέδιο να περικοπούν τα έσοδα της Μόσχας σε περίοδο πολέμου.
Για τις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες, οι οποίες μεταφέρουν πετρέλαιο από τη Ρωσία στην Ευρώπη, οι κυρώσεις που σχεδιάζει η Ε.Ε. για τις 5 Δεκεμβρίου θα είναι μάλλον αναποτελεσματικές, όπως τονίζεται, και θα οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών.
«Το εμπάργκο στις θαλάσσιες μεταφορές ρωσικού πετρελαίου θα έχει θετικό αποτέλεσμα: Εμείς, οι εφοπλιστές, θα γίνουμε πλουσιότεροι. Το κόστος μεταφοράς, το οποίο έχει ήδη εκτοξευθεί στα ύψη, θα αυξηθεί ακόμη πιο γρήγορα!» υποστηρίζει ο Νικόλας Α. Βερνίκος. Είναι, χωρίς αμφιβολία, ο μόνος Έλληνας εφοπλιστής που δέχεται να μιλήσει στον Τύπο σε αυτόν τον ναυτιλιακό κόσμο όπου η σιωπή είναι κανόνας, όπως επισημαίνει η «Libération«.
Ιστορικά, σύμφωνα με το δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας, «οι Έλληνες πάντα σεβάστηκαν τα μποϊκοτάζ που αποφάσιζε η Ελλάδα και οι σύμμαχοί της. Ο Έλληνας εφοπλιστής υπόσχεται ότι, και αυτή τη φορά, η χώρα του προτίθεται να σεβαστεί «τους νέους όρους που ισχύουν από τις 5 Δεκεμβρίου», ημερομηνία έναρξης ισχύος του εμπάργκο. Όμως, σύμφωνα με τον ίδιο, «τα μποϊκοτάζ έχουν ως συνέπεια να ανεβαίνουν οι τιμές των προϊόντων που εισάγονται ή εξάγονται από τη χώρα στην οποία εφαρμόζεται το εμπάργκο». Συνεπώς, η ευρωπαϊκή απόφαση θα ήταν ένα καθαρό όφελος μόνο για τους «οδηγούς θαλάσσιων ταξί που πηγαίνουν όπου υπάρχει δουλειά».
«Ο πιο ισχυρός στόλος στον κόσμο»
Σήμερα, οι Έλληνες εφοπλιστές, τα πλοία των οποίων τις περισσότερες φορές φέρουν μαλτέζικη ή κυπριακή σημαία, κυριαρχούν στη θαλάσσια αγορά. Ο στόλος τους αποτελείται ουσιαστικά από δεξαμενόπλοια και πλοία μεταφοράς χύδην φορτίου. Διαθέτουν το 21% της παγκόσμιας ναυτιλιακής χωρητικότητας. Το μερίδιο αυτό ανέρχεται στο 40% για τη μεταφορά πετρελαίου. Ιδιαίτερα από τη στιγμή που το εμπόριο με τη Ρωσία έχει παράδοση. Από τον 19ο αιώνα, ένα μεγάλο μέρος των πορτοκαλιών που παρήγαγε το νησί της Χίου, για παράδειγμα, εξαγόταν στην τσαρική αυτοκρατορία. Τα ελληνικά πλοία πάντα πηγαινοέρχονταν στις ρωσικές ακτές με γεμάτα φορτία.
Μια άλλη ανώνυμη πηγή, που δραστηριοποιείται στις θαλάσσιες μεταφορές, υπογραμμίζει μάλιστα: «Η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα είναι η πιο ισχυρή στον κόσμο, τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς αυτήν. Παρά το εμπάργκο, όλοι θα συνεχίσουν να κάνουν τη δουλειά τους. Οι μεταφορές θα συνεχιστούν, αλλά οι δρόμοι θα αλλάξουν».
«Ο μισός πλανήτης αδιαφορεί για το μποϊκοτάζ και δεν επιβάλλει κυρώσεις στη Ρωσία», προσθέτει ο πρόεδρος του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου και, για τον ίδιο, «οι πλοιοκτήτες, εκτός από τους Έλληνες, θα αναλάβουν επομένως τη μεταφορά του πετρελαίου…». Ο μαύρος χρυσός θα «αναμιχθεί» με χώρες που δεν υπόκεινται σε κανένα εμπάργκο.
«Οι κυρώσεις είναι αναποτελεσματικές»
Ο Νικόλας Βερνίκος, επίσης, τονίζει ότι «εφόσον η κατανάλωση πετρελαίου μπορεί να μειωθεί μόνο οριακά, και επιπλέον, οι παραγωγοί όπως η Σαουδική Αραβία δεν συμφωνούν να αυξήσουν ουσιαστικά την παραγωγή τους, τι πρέπει να γίνει; Θα πρέπει η Ευρώπη να μείνει χωρίς πετρέλαιο; Το πετρέλαιο θα μεταφερθεί, με τη σειρά του, στις χώρες-καταναλωτές».
Συν τοις άλλοις, ο εφοπλιστής σημειώνει με νόημα: «Ενώ κανείς στον κόσμο, ούτε καν ο ΟΗΕ, δεν έχει τη δυνατότητα να ελέγξει τα μίγματα, θα πρέπει να ζητήσουμε από τους Έλληνες εφοπλιστές να μεταμορφωθούν σε Ηρακλή Πουαρό για να μάθουμε τι ακριβώς μεταφέρουν;
Άλλωστε, από τις 5 Δεκεμβρίου, αν δεν είναι οι Έλληνες εφοπλιστές που θα ναυλώνουν τα πλοία που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο, «θα το κάνουν άλλοι, η προσφορά μεταφοράς θα είναι μικρότερη και οι τιμές θα αυξηθούν», συνοψίζει συνομιλητής που θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του. Απόδειξη, για τον ίδιο, ότι «στα νερά οι κυρώσεις είναι αναποτελεσματικές». Βέβαια, σύμφωνα πάντα με τη γαλλική εφημερίδα, στη στεριά κάποια πορτοφόλια θα μπορούσαν να γεμίσουν.