Η Ηλεία σε διαρκώς φθίνουσα πορεία, με βάση και τις διαπιστώσεις της διαΝΕΟσις και με αναξιοποίητα τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα
Του Γιάννη Κουτσούκου*
Η επισκόπηση της σημερινής κατάστασης στην πολύπαθη Ηλεία, που παρουσίασε η διαΝΕΟσις, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την εκπόνηση μιας εκτενούς μελέτης για την ανασυγκρότηση της Ηλείας, αποτυπώνει με συγκεκριμένα στοιχεία τη δραματική κατάσταση του Νομού και αναδεικνύει τα μεγάλα και χρόνια προβλήματα των κατοίκων του.
Η Ηλεία, δυστυχώς, κατατάσσεται στις φτωχότερες και διαρκώς φθίνουσες περιοχές της χώρας, όπως προκύπτει από το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ, τις τραπεζικές καταθέσεις και άλλους δείκτες ευημερίας, ενώ ταυτόχρονα ο πληθυσμός της μειώνεται διαρκώς, όπως κατέγραψε τόσο η απογραφή του 2011 – μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2007 – όσο και η πρόσφατη του 2021.
Στα αρνητικά αυτά δεδομένα προστίθενται μια σειρά κοινωνικά προβλήματα, όπως το χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο του ανθρώπινου δυναμικού, ο κίνδυνος φτώχειας για ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, η πλημμελής παροχή υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής προστασίας, ενώ βρίσκεται και εκτός του χάρτη των Α.Ε.Ι..
Παράλληλα η Ηλεία υστερεί και στον τομέα των υποδομών, καθώς είναι ουσιαστικά αποκλεισμένη από το εθνικό οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, με αποτέλεσμα πέραν των αρνητικών επιπτώσεων στην ανάπτυξη να κατέχει και την θλιβερή πρωτιά σε θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα αφού το θανατηφόρο σίριαλ του δρόμου Πάτρα-Πύργος είναι, δυστυχώς, πολύ μεγάλης διάρκειας.
Σε αντίφαση με τα παραπάνω και από άλλα αρνητικά δεδομένα που θα μπορούσε να προσθέσει κανείς, βρίσκονται τα φυσικά και πολιτιστικά πλεονεκτήματα της Ηλείας, που δυστυχώς παραμένουν αναξιοποίητα.
Η Ηλεία διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους και αρδευόμενους κάμπους της χώρας, πολυάριθμο ζωικό κεφάλαιο και βοσκοτόπια, καλλιεργήσιμες ημιορεινές περιοχές και δενδρώδεις καλλιέργειες, ατελείωτες αμμώδεις παραλίες, περιοχές απείρου φυσικού κάλλους ενταγμένες στο δίκτυο Natura.
Το μεγάλο βέβαια – και μοναδικό- πλεονέκτημα της Ηλείας είναι το τεράστιο πολιτιστικό της απόθεμα με το παγκόσμιο σύμβολο του αθλητικού ιδεώδους, την Αρχαία Ολυμπία, τη διοργανώτρια πόλη των Ολυμπιακών Αγώνων, την Αρχαία Ήλιδα, το Ναό του Επικούρειου Απόλλωνα και δεκάδες άλλα μνημεία αρχαίου βυζαντινού και φράγκικου πολιτισμού, όπως το Κάστρο Χλεμούτσι.
Το συμπέρασμα που προκύπτει αβίαστα είναι πως πέρα από τις γνωστές παλιές και νέες παθογένειες του πολιτικού μας συστήματος που καθήλωσαν και καθηλώνουν την Ηλεία, σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, απουσίασε ένα ολοκληρωμένο, ιεραρχημένο και με τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία σχέδιο, που με βάση τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ηλείας, θα ανέτρεπε τα αρνητικά δεδομένα της οικονομικής και κοινωνικής υστέρησης και θα οδηγούσε σε βιώσιμη ανάπτυξη και συνθήκες ευημερίας.
Υπήρξαν βέβαια στο παρελθόν ευκαιρίες που χάθηκαν και δρομολογημένες διαδικασίες που ανακόπηκαν από τις κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές εξελίξεις.
Αξίζει να μνημονεύσω την πρωτοβουλία του ΠΑΣΟΚ, με Πρόεδρο τον Γιώργο Παπανδρέου, να συντάξει και να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την ανασυγκρότηση της Ηλείας μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2007, το οποίο είχα την τιμή να εισηγηθώ ως Πρόταση Νόμου στη Βουλή των Ελλήνων και το οποίο δεν κατέστη δυνατόν να υλοποιηθεί, καθώς η πατρίδα μας βρέθηκε το 2009 στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και άλλαξαν αναγκαστικά οι πολιτικές προτεραιότητες.
Οφείλω επίσης να υπενθυμίσω, καθώς το θεωρώ επίκαιρο και αναγκαίο, το σχέδιο που είχε παρουσιάσει η αείμνηστη Πρόεδρός μας, η Φώφη Γεννηματά, όταν επισκέφθηκε την Ηλεία και την Αρχαία Ολυμπία, μετά τις πυρκαγιές του 2021. Με βάση το τρίπτυχο brand-location-product και με κέντρο αναφοράς την Αρχαία Ολυμπία και την Αρχαία Ήλιδα, τα γεωφυσικά και παραγωγικά πλεονεκτήματα της περιοχής, συγκροτούσε ένα πρότυπο αναπτυξιακό μοντέλο, ικανό όχι μόνο να ξεπεράσει τα χρόνια και διαρκώς οξυνόμενα προβλήματα, αλλά και να δώσει άλλη διάσταση και προοπτική στην ανάπτυξη της περιοχής και να την καταστήσει υπόδειγμα και για τις άλλες περιφέρειες της χώρας, με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.
Προφανώς και είναι καλοδεχούμενη η πρωτοβουλία της διαΝΕΟσις να παρουσιάσει τη μελέτη για την ανασυγκρότηση της Ηλείας, αυτό όμως δεν μπορεί να υποκαταστήσει ούτε να συγκαλύψει τις κυβερνητικές ευθύνες και ανακολουθίες, καθώς όσα μέχρι σήμερα εξήγγειλε ο κ. Μητσοτάκης από την Αρχαία Ολυμπία, όταν την επισκέφθηκε μετά τις πυρκαγιές, έχουν αποδειχθεί κενά περιεχομένου.
Η Κυβέρνηση όχι μόνο δεν επινόησε σχέδιο ανασυγκρότησης για την Ηλεία, αντίστοιχο της Εύβοιας, όπως δεσμεύτηκε ο κ. Μητσοτάκης, όχι μόνο δεν έχει λάβει καμία πρόνοια για να φτάσει η Ολυμπία Οδός στην Αρχαία Ολυμπία, αλλά τιμωρεί και από πάνω την Ηλεία, κλείνοντας τα 2 Τμήματα ΑΕΙ, στον Πύργο και στην Αμαλιάδα. Δεν έχει εντάξει δε κανένα έργο στο Ταμείο Ανάκαμψης, ούτε καν την υπογειοποίηση του αρδευτικού δικτύου για το οποίο οι μελέτες είναι έτοιμες από το 2012.
Κατά συνέπεια, όταν με το καλό έρθει αυτή η μελέτη, που πιστεύω θα είναι αξιόλογη και θα λάβει υπόψη όλα τα δεδομένα, το ερώτημα είναι από ποιά Κυβέρνηση και με τι δείγματα γραφής θα υλοποιηθεί και σε ποιά χρηματοδοτικά εργαλεία θα ενταχθεί, καθώς οι πόροι θα εξανεμίζονται και θα δεσμεύονται προεκλογικά, ερήμην των τοπικών κοινωνιών και των φορέων τους.
Εμείς, το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, θα είμαστε εδώ, παρόντες, προκειμένου να συμβάλουμε με τη γόνιμη κριτική μας και τις δημιουργικές μας προτάσεις – όπως προανέφερα- και συνεπείς με τις αρχές μας για συνεννόηση και συνεργασία στη βάση προγραμματικών συγκλίσεων, ώστε η Ηλεία να μην χάσει ακόμα μια ευκαιρία.
* Ο Γιάννης Κουτσούκος είναι Γραμματέας του Τομέα Οικονομικών του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής και πρώην Βουλευτής Ηλείας.