NewsEdit Το κυρίαρχο αναπτυξιακό πρότυπο, το οποίο στηρίζεται από την πλευρά της προσφοράς κυρίως στον τουρισμό, στις κατασκευές και γενικά στην παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών χαμηλής και μέσης προστιθέμενης αξίας, και από την πλευρά της ζήτησης σε υπερκατανάλωση, οδήγησε την ελληνική οικονομία σε αδιέξοδο και υποβάθμισε συνολικά τις συνθήκες ζωής μας.
Γράφειο ο Λόης Λαμπριανίδης
Παραμένει κυρίαρχη η υποτίμηση του ρόλου ιδίως της βιομηχανίας, αλλά και του πρωτογενούς τομέα και των υψηλής ειδίκευσης υπηρεσιών, με συνέπεια η ελληνική παραγωγή να επικεντρώνεται στην παροχή υπηρεσιών, ιδίως χαμηλής και μέσης προς χαμηλή ειδίκευσης.
Ακολουθείται στη χώρα επί χρόνια και ιδίως σήμερα μια πολιτική «φτηνής ανάπτυξης» (χαμηλό κόστος εργασίας, χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές για τις επιχειρήσεις, περιορισμένη προστασία φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος και πολιτιστικής κληρονομιάς κ.ά.). Το μοντέλο αυτό θεωρεί ότι η ανάπτυξη θα επέλθει μέσα από τους αυτοματισμούς μιας αγοράς απαλλαγμένης από «υπερβάλλουσες» ρυθμίσεις, και συνεπώς ότι δεν απαιτούνται μείζονες δομικές μεταβολές του αναπτυξιακού μας υποδείγματος. Δεν κατανοεί, τη σημασία του ανθρώπινου δυναμικού ως καθοριστικού παράγοντα για τη βελτίωση των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών της χώρας, καθώς και της θέσης της στον διεθνή καταμερισμό εργασίας. Έτσι, η πολιτική αυτή διώχνει το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό εκτός Ελλάδας και οξύνει την αδυναμία αλλαγής αναπτυξιακού υποδείγματος, ενώ παράλληλα μας οδηγεί προς τον κατωφερή δρόμο όπου μας περιμένει η «παγίδα των χωρών μέσου εισοδήματος» και στην συνέχεια προς μεγάλα αδιέξοδα, αν λάβει κανείς υπ΄ όψιν και την γενική κατάσταση της χώρας (υψηλά χρέη του δημόσιου αλλά και των ιδιωτών κτλ.).
Αυτό που χρειάζεται είναι, αντιθέτως, μια στρατηγική για«ποιοτική ανάπτυξη», η οποία θα στηρίζεται στο εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και στην καινοτομική δυνατότητά του, καθώς θα έχει ως στόχο τη σταδιακή αύξηση της παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας, με αύξηση ιδίως της βιομηχανικής παραγωγής που πρέπει να πάρει κεντρική θέση, αλλά και των εξαγωγών. Δυστυχώς η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η πορεία προς την υψηλή ανάπτυξη, δεν προκύπτει αυτόματα μέσα από τους μηχανισμούς των αγορών, όσο και αν αυτές είναι «καλορυθμισμένες». Χρειάζεται ένα συγκροτημένο σχέδιο για ένα «αναπτυξιακό άλμα», στοχεύονταςστην «οικονομία της γνώσης» με παράλληλη μείωση των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων, αλλά και με μια νέα και βιώσιμη ισορροπία μεταξύ κατανάλωσης και αποταμίευσης /επένδυσης.
Η χώρα πρέπει να πραγματοποιήσει ένα «άλμα πρωτοπορίας», μια τολμηρή αλλαγή κοινωνικο-οικονομικού παραδείγματος. Μόνο έτσι θα μπορέσει να ξεφύγει από τη λεγόμενη «παγίδα των χωρών μεσαίου εισοδήματος». Δεν υπάρχουν «εύκολες» λύσεις, λαγοί που βγαίνουν από το καπέλο του ταχυδακτυλουργού πολιτικού και για αυτό απαιτείται ολοκληρωμένος μακροπρόθεσμος σχεδιασμός δεν επαρκούν οι αυτοματισμοί των αγορών. Απαιτείται μια συγκροτημένη Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική και ευτυχώς έχουμε μια μεγάλη ευκαιρία με τα τεράστια κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, του ΕΣΠΑ κ.ο.κ., που θα πρέπει να αξιοποιηθούν παραγωγικά.
Ο μικροπολιτικά καλλιεργούμενος εφησυχασμός απλά συσκοτίζει τα κακώς κείμενα. Για το σκοπό αυτό πιστεύουμε πως προέχει να ανοίξει μια τεκμηριωμένη συζήτηση, ένας ειλικρινής διάλογος με βάση δεδομένα, για να κατανοήσει η κοινωνία πού βρισκόμαστε, προς τα πού θέλουμε να πορευτούμε και πώς. Δηλαδή, γιατί είναι αναγκαίο να αλλάξει το αναπτυξιακό υπόδειγμα, ποιο είναι το νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα που προτείνουμε, ποιοι είναι οι όροι για να προχωρήσουμε στο νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα. Επειδή η αλλαγή αναπτυξιακού υποδείγματος είναι υπόθεση που αφορά όλη την κοινωνία και εκ των πραγμάτων μακρόπνοη διαδικασία, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ύπαρξη μιας ευρύτερης συνεννόησης που θα προκύψει ως αποτέλεσμα μιας νέας ηγεμονίας ιδεών, οικονομικών και πολιτικο-κοινωνικών δυνάμεων.
Για το σκοπό αυτό ιδρύσαμε τον Όμιλο ΜΕΤΑΒΑΣΗ για τη βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξηπου στοχεύει στην επεξεργασία ιδεών για ένα νέο παραγωγικό πρότυπο που θα εξασφαλίζει την απασχόληση, τη δίκαιη κατανομή της ευημερίας στον πληθυσμό, την μείωση των κοινωνικών και γεωγραφικών ανισοτήτων και την ανθεκτικότητα της κοινωνίας. Αποσκοπεί στην παραγωγή τεκμηριωμένης πολιτικής μέσω της κριτικής ανασκόπησης της διαχρονικής πορείας στην Ελλάδα υπό το φως των συγκριτικών εξελίξεων σε άλλες χώρες και κυρίως στην Ευρώπη. Συνδυάζει τη θεωρητική προσέγγιση με την ανάπτυξη και τη διατύπωση προτάσεων για δημόσιες πολιτικές που βασίζονται σε δεδομένα και τεκμηρίωση.
Ο όμιλος ΜΕΤΑΒΑΣΗ, που λειτουργεί στα πλαίσια του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ, με τη στήριξη του ΕΤΕΡΟΝ Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή, πραγματοποιεί το συνέδριο με θέμα «Αναζητώντας τον Άλλο Δρόμο: Στρατηγικές για την Ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας». Ο στόχος του Συνεδρίου δεν είναι στενά ακαδημαϊκός. Μέσω αυτού προσπαθούμε να αφουγκραστούμε και να μεταφέρουμε τον λόγο της νεότερης γενιάς της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας της χώρας, αλλά και ευρύτερα των ειδημόνων, ιδίως δε των ασχολούμενων περί την ανάπτυξη, πάνω στα προβλήματα, τις κρίσεις και τις προκλήσεις που προαναφέραμε.
Οικονομικός γεωγράφος, καθηγητής ΠΑΜΑΚ,
π. Γενικός Γραμματέας Ιδιωτικών Επενδύσεων Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης