Γιώργος Σωτηρέλης: «Πώς και πότε θα αναληφθεί επιτέλους η πολιτική ευθύνη;»

Ο συνταγματολόγος Γ. Σωτηρέλης μίλησε στην εφημερίδα «η Εποχή» και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου πως η δημοκρατία μας αποκλίνει από τα ευρωπαϊκά πρότυπα και για να μην επιτελεστεί αυτό θα πρέπει να τελειώνουμε με αυτό το σκάνδαλο.

Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Εποχή και την Ιωάννα Δρόσου, ο Γιώργος Σωτηρέλης θεωρεί προϋπόθεση το «να αποκαλυφθούν όλα στο φως, το κράτος δικαίου να ξαναλειτουργήσει σωστά, να επανιδρυθεί η ΕΥΠ σε νέες βάσεις, αλλά και να διασφαλιστεί ταυτόχρονα το απόρρητο των επικοινωνιών». Ακόμα επισημαίνει πως «πέρα από τις πολιτικές ευθύνες, ενδεχομένως ανακύψουν και ποινικές ευθύνες, οι οποίες θα είναι τραυματικές για τη λειτουργία του πολιτεύματος, αν δεν υπάρξει κάθαρση στο συγκεκριμένο σκάνδαλο» και θεωρεί αυτονόητη την παραίτηση του πρωθυπουργού και των ανώτατων αξιωματικών, οι οποίοι αποδείχθηκε ότι παρακολουθούνταν.

Ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ κατηγορείται από την κυβέρνηση ότι παρανόμησε που συναντήθηκε με τον Αλ. Τσίπρα κατόπιν αιτήματος του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και του παρέδωσε τα αποτελέσματα της έρευνας της Αρχής. Πώς το σχολιάζετε;

Ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ κινήθηκε σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο Σύνταγμα και τη νομοθεσία που το εξειδικεύει. Είναι αρμοδιότητα της δικαστικής αρχής και υποχρέωσή της να ενημερώνει τα κόμματα, τον πρόεδρο της Βουλής και τον υπουργό Δικαιοσύνης. Ερωτήθηκε από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης για συγκεκριμένα πρόσωπα για το αν παρακολουθούνται και έλαβε απάντηση για αυτά. Όπως ανακοινώθηκε, στη συνέχεια, ενημερώθηκαν χωρίς τα ονόματα και οι υπόλοιποι αρχηγοί κομμάτων. Κανονικά έπρεπε να είχε γίνει δεκτό το αίτημα του κ. Ράμμου να ενημερώσει την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, καθώς η Βουλή είναι το κρατικό όργανο που ελέγχει τις ανεξάρτητες αρχές. Από τη στιγμή που το αίτημα αυτό απορρίφθηκε από την πλειοψηφία της Επιτροπής, εναλλακτικά κινήθηκε στην κατεύθυνση της ενημέρωσης των κομμάτων. Η διαδικασία αυτή προβλέπεται ρητά στον πρόσφατο νόμο 5002/22 που ψήφισε η Νέα Δημοκρατία. Επομένως, όλα αυτά που ακούγονται είναι εκτός τόπου και χρόνου.

Η αντίδραση της κυβέρνησης σε αυτή τη καθόλα θεσμική διαδικασία, όπως την περιγράφετε, ήταν να επιτεθεί με αήθη τρόπο στον Χρ. Ράμμο, κατηγορώντας τον ο κ. Οικονόμου πως έχει πολιτικές βλέψεις και πως έχει συμμαχήσει με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η ανακοίνωση του κυβερνητικού εκπροσώπου είναι, από θεσμική άποψη, αήθης και ανεκδιήγητη. Θα έπρεπε να ντρέπονται αυτοί που τη συνέταξαν, διότι δεν πιστεύω ότι τη συνέταξε ο ίδιος. Στην επιστημονική κοινότητα, ο κ. Ράμμος είναι πολύ γνωστός ως ένας αδέκαστος δικαστής, ως ένας έντιμος δημόσιος λειτουργός, ο οποίος τιμά το λειτούργημά του όσο λίγοι στην Ελλάδα. Αυτά που ακούστηκαν για πολιτικές συναλλαγές είναι αστεία για όσους τον γνωρίζουν. Το μόνο που επιδιώκει η κυβέρνηση μέσα από αυτές τις επιθέσεις είναι να απαξιώσει τον ίδιο και την ΑΔΑΕ, ακριβώς γιατί η Αρχή αυτή είναι που οδηγεί στην αποκάλυψη του σκανδάλου, που τόσο προσπαθεί να αποφύγει η κυβέρνηση.

Από το καλοκαίρι όταν άρχισε να ξετυλίγεται το νήμα των υποκλοπών δεν φαίνεται να έχουν λειτουργήσει οι θεσμοί. Τώρα μετά και την επιβεβαίωση της ΑΔΑΕ για υποκλοπές πολιτικών και στρατιωτικών από την ΕΥΠ δεν θα έπρεπε να αντιδράσει η δικαστική εξουσία;

Τα μόνα θεσμικά αντίβαρα που λειτούργησαν ήταν η ΑΔΑΕ και η ερευνητική δημοσιογραφία. Αυτοί οι δύο θεσμοί, παρά τις αντιξοότητες, κατάφεραν να οδηγήσουν στην αποκάλυψη του σκανδάλου. Πρόκειται για ένα σκάνδαλο τεραστίων διαστάσεων, το οποίο συνδυάζει κρατική και παρακρατική δράση και έχει επίκεντρο την ΕΥΠ, η οποία είναι προφανές ότι λειτουργεί εξαιρετικά προβληματικά. Στο σημείο αυτό έχει δίκιο ο υπουργός Α. Γεωργιάδης όταν είπε ότι πρέπει η ΕΥΠ να καταργηθεί και να επανιδρυθεί. Αλλά για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η ΕΥΠ υπάρχουν συγκεκριμένες πολιτικές ευθύνες του πολιτικού προϊσταμένου της, που δεν είναι άλλος από τον πρωθυπουργό. Ως εκ τούτου, για δύο λόγους, διαζευκτικά, θα έπρεπε να παραιτηθεί: είτε διότι ήταν πολιτικά ακατάλληλος να ελέγξει την ΕΥΠ είτε διότι γνώριζε τα πάντα και τα κάλυπτε.

Επιμένουν, πάντως, στην επιχειρηματολογία ότι ο πρωθυπουργός δεν ήξερε και δεν έπρεπε να γνωρίζει…

Ακόμα και αν δεν ήξερε –κάτι που ελάχιστοι πιστεύουν, νομίζω– η ευθύνη του είναι αντικειμενική και μη μεταβιβάσιμη. Έτσι έγινε σε όλες τις προηγμένες δημοκρατικά χώρες, όταν ανέκυψαν παρόμοια και μάλιστα ήσσονος σημασίας προβλήματα.

Ο τρόπος που δεν αντιμετωπίζεται αυτό το σκάνδαλο τι πλήγμα επιφέρει για τη δημοκρατία; Πολλοί μιλούν πια για ανελεύθερη δημοκρατία.

Είναι μια δημοκρατία η οποία αποκλίνει από τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Είναι προφανές πλέον και γι’ αυτό χρειάζεται εγρήγορση και πολύ μεγάλη προσοχή. Η Ελλάδα θα κατατάσσεται σύντομα, αν συνεχίσουμε έτσι, στην κατηγορία της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, δηλαδή των χωρών που υφίστανται πρόστιμα γιατί δεν τηρούν τις διαδικασίες και τους κανόνες του κράτους δικαίου.  Αυτό πρέπει να το προσέξουμε πάρα πολύ να μην συμβεί. Αλλά για να μην συμβεί θα πρέπει να τελειώνουμε με αυτό το σκάνδαλο, να αποκαλυφθούν όλα στο φως και το κράτος δικαίου να ξαναλειτουργήσει σωστά και με μια κατάλληλη νομοθετική ρύθμιση –διότι η ρύθμιση που έγινε είναι προβληματική- ώστε η ΕΥΠ να επανιδρυθεί σε νέες βάσεις, αλλά και να διασφαλιστεί ταυτόχρονα το απόρρητο των επικοινωνιών.

Η πρόταση μομφής και ο τρόπος που την χειρίζεται η κυβέρνηση τι σκέψεις σας γεννούν;

Αυτό είναι αντικείμενο πολιτικής αξιολόγησης και όχι συνταγματικής. Έτσι έκρινε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και έτσι έκανε. Προσωπικά δεν βλέπω το λόγο να γίνει μια τέτοια διαδικασία, τη στιγμή που η κοινοβουλευτική ομάδα της Νέας Δημοκρατίας έδειξε με όλους τους τρόπους ότι δεν πρόκειται να ασκήσει έλεγχο στην εκτελεστική εξουσία και στον πρωθυπουργό, όπως για παράδειγμα έπραξε η κοινοβουλευτική ομάδα του συντηρητικού κόμματος στην Μ. Βρετανία.

Όπως και να έχει, γιατί έχει επιλέξει αυτή την επιθετική οδό η κυβέρνηση;

Γιατί συνειδητοποίησε ότι τεκμηριώνεται πλήρως και αναμφίβολα το σκάνδαλο των υποκλοπών σε όλες του τις διαστάσεις, παρά τις απέλπιδες προσπάθειες της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, της πλειοψηφίας της Βουλής και των καθεστωτικών ΜΜΕ να το συγκαλύψουν. Έτσι ανακύπτει το ερώτημα που είχα θέσει εξαρχής: Στις πόσες υποκλοπές καίγεται ένας πρωθυπουργός; Ήδη έχουμε ομολογημένες και εξακριβωμένες δέκα. Πώς και πότε θα αναληφθεί επιτέλους η πολιτική ευθύνη; Οι εκλογές δεν είναι κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Ο πρόεδρος Νίξον κέρδισε τις εκλογές και μετά εξαναγκάστηκε σε παραίτηση… Εκτός όμως από τις πολιτικές ευθύνες, ενδεχομένως ανακύψουν και ποινικές ευθύνες, οι οποίες θα είναι τραυματικές για τη λειτουργία του πολιτεύματος, αν δεν υπάρξει κάθαρση στο συγκεκριμένο σκάνδαλο. Και βέβαια, το ζήτημα της παραίτησης δεν αφορά μόνο τον πρωθυπουργό, αλλά και τους ανώτατους αξιωματικούς οι οποίοι αποδείχθηκε ότι παρακολουθούνταν. Είναι δυνατόν να παραμένουν στη θέση τους και να μην παραιτούνται μετά από μια τέτοια βαθύτατα απαξιωτική παρακολούθηση;

Συνέντευξη στην Ιωάν­να Δρό­σου

πηγή: Εποχή