NewsEdit Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ο πόλεμος που διαρκεί ήδη ένα χρόνο άλλαξαν δραματικά πολλές βεβαιότητες για τον κόσμο μας και τη διεθνή οργάνωση, η οποία βασίζεται στο ρόλο των διεθνών οργανισμών και κυρίως του ΟΗΕ.
Tριαντάφυλλος Καρατράντος
Μπορεί κάποιος να σχολιάσει πολλές και διαφορετικές πτυχές που αναδεικνύονται από αυτή τη σύγκρουση, αλλά έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μία εξ’ αυτών που δεν έχει συζητηθεί στο βαθμό που αναμενόταν. Η εισβολή της Ρωσίας έχει και μία έντονη πολιτισμική διάσταση, μία διάσταση κουλτούρας σε διαφορετικά επίπεδα. Άλλωστε ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο καθώς και η προώθηση μίας και μοναδική αλήθειας από πλευράς Ρωσίας σχετίζεται άμεσα με την επεκτατική χρήση βίας.
Το πρώτο λοιπόν επίπεδο είναι η πρόσληψη της Ρωσίας και του Βλαντιμίρ Πούτιν για τον κόσμο και την ισχύ. Βλέπουμε μία προσέγγιση μηδενικού αθροίσματος που δίνει έμφαση σε ένα πλαίσιο απόλυτων κερδών και στην χρήση σκληρής ισχύος- βίας για την επίτευξη των στόχων. Μία πρόσληψη που έρχεται σε ευθεία αντιδιαστολή με την παγκόσμια οργάνωση της φιλελεύθερης δημοκρατίας και του ρόλου του διεθνούς δικαίου, που δίνει έμφαση στο σεβασμό της κυριαρχίας των κρατών και στην ειρηνική επίλυση των διαφορών.
Στη μεγαλύτερη εικόνα αναδεικνύεται ένα κοινό εναλλακτικό και αντιθετικό αφήγημα στην φιλελεύθερη παγκόσμια κοινότητα, από χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα, το Ιράν κ.α. Αυτό το αφήγημα δίνει έμφαση στην παραδοσιοκρατία έναντι του εκφυλισμού της ελεύθερης Δύσης, στις κλειστές και στις ελεγχόμενες κοινωνίες, στον συγκεντρωτισμό και στον πλήρη έλεγχο της εξουσίας και στο δίκαιο του ισχυρού, έναντι της συνεργασίας. Μένει να δούμε εάν αυτό το αφήγημα θα οδηγήσει στην διαμόρφωση ενός σταθερού πόλου, αντιθετικού προς της Δύση, υπό την κυριαρχία της Κίνας, που τότε μπορεί να σημάνει έναν πλήρους κλίμακας Ψυχρό Πόλεμο 2.0.
Το δεύτερο επίπεδο έχει να κάνει με το πολιτισμικό υπόβαθρό της προσπάθειας αιτιολόγησης της εισβολής από τον Βλαντίμιρ Πούτιν, την περίφημη από- ναζιστικοποίηση. Ένα τεχνητό αφήγημα εργαλειοποίησης της ιστορίας σε μία προσπάθεια να παρουσιαστεί η εισβολή στην Ουκρανία ως ένας νέος μεγάλο πατριωτικός και απελευθερωτικός πόλεμος.
Τέλος, το τρίτο επίπεδο αφορά τον τρόπο με τον οποίο ο Πούτιν προσεγγίζει ζητήματα δικαιωμάτων και διαφόρων κοινωνικών ομάδων, τις οποίες στοχοποιεί ως μέρος του εκφυλισμού που προωθείται από τη Δύση. Είναι μία άλλη διάσταση της παραδοσιοκρατίας, αυτή τη φορά σε κοινωνική και ατομική βάση, που προτάσσει την κυριαρχία θεσμών όπως η Εκκλησία έναντι δικαιωμάτων και του ατομικού αυτοπροσδιορισμού.
Η πολιτισμική λοιπόν διάσταση του πολέμου μας δίνει μία ξεκάθαρη εικόνα για τους δύο διαφορετικούς κόσμους που πολεμούν στην Ουκρανία.
*Δρ. ευρωπαϊκής ασφάλειας και νέων απειλών. Κύριος Ερευνητής ΕΛΙΑΜΕΠ.