NewsEdit Όσοι απορούν πως είναι δυνατόν να μη μπορεί να καταστρώσει κάποιος μια κοινά αποδεκτή αφήγηση για τον Εμφύλιο της δεκαετίας του 1940, σχεδόν 70 χρόνια από τη λήξη του, ας το ξανασκεφτεί: κοντεύουν 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 και γι’ αυτήν εξακολουθεί να γίνεται κομφούζιο!
Του Πάνου Ζέρβα
Δεν αναφέρομαι στους επιεικώς ανόητους καυγάδες για την ημερομηνία έναρξης, το Κρυφό Σχολειό, το Χορό του Ζαλόγγου κλπ. Εδώ υπάρχει πλήρης σύγχυση για το ποιοί προετοίμασαν το 1821, ποιοί το πραγματοποίησαν, ποιοί ήταν οι πραγματικοί αρχηγοί (1), ποιος ήταν ο χαρακτήρας της Επανάστασης, γιατί ξέσπασαν αλλεπάλληλοι εμφύλιοι μεταξύ των επαναστατών. Για να μη περάσουμε στα ακόμα πιο δύσκολα, δηλαδή τις εξελίξεις – μεταλλαγές των ανθρώπων (2), τις εξωτερικές επιδράσεις στην Επανάσταση, τις εσωτερικές αντιφάσεις στις επιμέρους κοινωνικές τάξεις και τις πολιτικές συμμαχίες.
Ακόμα πιο αμφίβολη είναι η νοερή αναπαράσταση των συνθηκών της εποχής: των ηθών και εθίμων, της πολιτικής χρήσης της θρησκείας, των σχέσεων ανάμεσα στους επαναστάτες, πρωταγωνιστές ή δευτεραγωνιστές. Σοβαρά προβλήματα, επίσης, δημιουργεί η τάση να «ερμηνεύονται» περιστατικά του 1821 με βάση τις σύγχρονες αντιλήψεις. Τυπικό παράδειγμα, η κατάληψη της Τρίπολης (3)
Αυτό που κυριαρχεί, προς το παρόν, τόσο στα κείμενα όσο στις επίσημες τελετές και (κυρίως) στους δημόσιους χώρους είναι η αφελής – «ηρωική» αντίληψη για την Επανάσταση του 1821. Με ισχυρή παράλληλη παρουσία μιας δήθεν εικονοκλαστικής θεώρησης των πραγμάτων, η οποία μεταφέρει στο 1821 τις σύγχρονες ιδεοληψίες. Σε ποικίλες (ασύμπτωτες) παραλλαγές, εννοείται (4)
Πρέπει να περιμένουμε άλλα 200 χρόνια.
—
(1) Δείτε, πχ, το μακροσκελές πόνημα με τίτλο
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης και η αθέατη πλευρά της Επανάστασης του Φοίνικα
στο οποίο υποστηρίζεται, ότι πραγματικός ηγέτης της Επανάστασης δεν ήταν ο «πληρεξούσιος» Αλέξανδρος Υψηλάντης αλλά ο Ιωάννης Καποδίστριας. Σε απόλυτη συνέργεια με τον Τσάρο, φυσικά.
(2) Ο Καραϊσκάκης είναι η πλέον χαρακτηριστική περίπτωση: μπήκε στην Επανάσταση με όραμα το αρματολίκι των Αγράφων και εξελίχτηκε σε ανεπανάληπτο «εθνικό» στρατηγό.
(4) Κωστής Παπαγιώργης: Η Επανάσταση του 1821 και οι «εκσυγχρονιστές» Δείτε επίσης πως μεταφέρονται οι αναλύσεις του Κορδάτου για το 1821 στο λόγο του Βελουχιώτη: Το καλό και το κακό στο λόγο και την πράξη του Άρη Βελουχιώτη.
—
Πίνακες του Νίκου Εγγονόπουλου: Ο όρκος των Φιλικών και Θησεύς και Μινώταυρος.