Τα κρίσιμα διλήμματα του ελληνικού προοδευτικού χώρου

Τα κρίσιμα διλήμματα του ελληνικού προοδευτικού χώρου – Ιδεολογικές αναζητήσεις και πολιτικοί (ανα)στοχασμοί: Το νέο βιβλίο του καθηγητή Γιώργου Χ. Σωτηρέλη

Ο Γιώργος Χ. Σωτηρέλης είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το διδακτικό του έργο καλύπτει ένα ευρύ φάσμα του Συνταγματικού Δικαίου, όπως ζητήματα οργάνωσης του κράτους, τα θεμελιώδη δικαιώματα και τη  συνταγματική ιστορία. Ο ίδιος, κατέχει επίσης τη θέση του προϊσταμένου στο Τμήμα Κοινοβουλευτικών Ερευνών και Μελετών της Βουλής ενώ είναι και πρόεδρος του Ομίλου «Αριστόβουλος Μάνεσης».

Στο νέο του βιβλίο  με τίτλο Τα κρίσιμα διλήμματα του ελληνικού προοδευτικού χώρου –

Ιδεολογικές αναζητήσεις και πολιτικοί (ανα)στοχασμοί (εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ), περιλαμβάνει κείμενα που συμπυκνώνουν θεωρητικές αναζητήσεις και ιδεολογικοπολιτικούς (ανα)στοχασμούς της τελευταίας εικοσαετίας.

Σύμφωνα με τον ίδιο τον συγγραφέα το νέο βιβλίο αποτελεί την συνέχεια του βιβλίου με τίτλο «Ας (ξανα)μιλήσουμε για σοσιαλισμό» (εκδ. Προσκήνιο, 1999), που περιείχε ανάλογα κείμενα της περιόδου 1984-1999). «Κατά κάποιον τρόπο, όμως, αποτελεί την συνέχεια και του βιβλίου «Ποια Αριστερά; Ανιχνεύοντας την προοδευτική ταυτότητα στην Ευρώπη της κρίσης» (εκδ. Πόλις, 2017), το οποίο ναι μεν αφορούσε την ευρωπαϊκή πραγματικότητα (με ελάχιστες νύξεις για την ελληνική), πλην όμως αποτελεί, κατά την άποψή μου, το γενικό πλαίσιο μέσα στο οποίο πρέπει να επιχειρηθεί μια σχετική προσέγγιση για την χώρα μας», εξηγεί ο ίδιος στο εισαγωγικό του σημείωμα. Όπως αναφέρει «η αρχική μου σκέψη, μάλιστα, ήταν να γράψω ένα βιβλίο που θα εξειδίκευε αυτόν τον προβληματισμό, ως προς τον ελληνικό προοδευτικό χώρο και την ελληνική προοδευτική ταυτότητα. Ωστόσο τελικά προτίμησα, αντί αυτού, να δημοσιεύσω τα επί μέρους πολιτικά κείμενα που περιέχονται σε αυτόν τον τόμο, για τρεις λόγους:

• Πρώτον, διότι θεωρώ ότι σε ορισμένες περιπτώσεις τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και η διαχρονική συνέπεια μιας ιδεολογικοπολιτικής προσέγγισης αναδεικνύονται καλύτερα μέσω κειμένων που ανατρέχουν σε όλες τις κρίσιμες στιγμές μιας μεγάλης χρονικής περιόδου.
• Δεύτερον, διότι πολλές θεωρητικές αναζητήσεις και προτάσεις μπορούν να αξιολογηθούν ορθότερα αν ενταχθούν στο χρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διατυπώθηκαν και όχι με την ασφάλεια μιας εκ των υστέρων επίκλησής τους, υπό το πρίσμα σημερινών προσλαμβανουσών παραστάσεων.
• Τρίτον, διότι πολλές από τις γενικές θέσεις αυτών των κειμένων αξιοποιήθηκαν ήδη αλλά και έτυχαν περαιτέρω θεωρητικής επεξεργασίας στο προηγούμενο βιβλίο μου και δεν ήθελα να υπάρχουν ούτε επικαλύψεις αλλά ούτε και συνεχείς παραπομπές.

Στο μεγαλύτερο μέρος τους τα κείμενα στο νέο βιβλίο του Γ. Σωτηρέλη, είναι γενικού προβληματισμού, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη αφ’ ενός μεν να αποσαφηνισθούν επιτέλους, σε όλα τα επίπεδα, η έννοια της προοδευτικής πολιτικής και η ταυτότητα του ελληνικού προοδευτικού χώρου αφ’ ετέρου δε να διερευνηθούν συνθετικά, χωρίς δογματισμούς, υστεροβουλίες και προκαταλήψεις, οι ουσιαστικές προϋποθέσεις για την ενότητα και την προοπτική αυτού του χώρου. Περιέχονται, όμως, και πολλά κείμενα ειδικότερου προβληματισμού (και αναστοχασμού), που αποτυπώνουν όχι μόνον το ενδιαφέρον του συγγραφέα για την τρέχουσα πολιτική αλλά και την βιωματική σχέση του, για πολλά χρόνια, με τον χώρο του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Συγκεκριμένα, τα κείμενα αυτά αφορούν εν πρώτοις το ΠΑΣΟΚ, με θέσεις, και προτάσεις – αλλά και με έντονα κριτικές παρεμβάσεις για την προϊούσα συντηρητική μετάλλαξή του – τόσο κατά την περίοδο των πρώτων κλυδωνισμών του, στην πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, όσο και κατά την περίοδο της κρίσης και των μετέπειτα εναγώνιων αναζητήσεων για την υπέρβασή της. Κατά δεύτερον, δε, αφορούν τον ΣΥΡΙΖΑ, οι θέσεις και η πολιτική πρακτική του οποίου αντιμετωπίζονται με έντονα κριτική διάθεση αλλά και με μια ισορροπημένη και νηφάλια πολιτική αξιολόγηση όχι μόνον της εκρηκτικής και πολλαπλά αμφιλεγόμενης πορείας του αλλά και του ρόλου που καλείται, υπό προϋποθέσεις, να διαδραματίσει στα πολιτικά δρώμενα της σύγχρονης (κεντρο)αριστεράς.