ΧΑΡΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Μια βιντεοκάμερα ενός Ιάπωνα δημοσιογράφου που πυροβολήθηκε θανάσιμα κατά τη διάρκεια διαδήλωσης στη Μιανμάρ, παραδόθηκε την Τετάρτη στην αδερφή του σε εκδήλωση στην Μπανγκόκ, μετά από 15 χρόνια.
Ο Kenji Nagai κατέγραφε τη διαδήλωση στις 27 Σεπτεμβρίου 2007, στο κέντρο της Yangon — μέρος μιας ειρηνικής αντιστρατιωτικής εξέγερσης γνωστής ως Saffron Revolution — όταν στρατιώτες άρχισαν να πυροβολούν προς το πλήθος. Ο 50χρονος δημοσιογράφος, ο οποίος εργαζόταν για το ιαπωνικό πρακτορείο APF News, χτυπήθηκε και τραυματίστηκε θανάσιμα. Ήταν ένας από τους περίπου 10 ανθρώπους που σκοτώθηκαν εκείνη την ημέρα.
Η αδερφή του, Noriko Ogawa, παρέλαβε τη μικρή κάμερα από τον Aye Chan Naing, επικεφαλής της Democratic Voice of Burma, μιας οργάνωσης ΜΜΕ της Μιανμάρ που συνέβαλε στο να βρεθεί.
«Σας ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου», είπε. «Αυτό είναι μεγάλη έκπληξη και χαρά για μένα, καθώς μέχρι τώρα δεν είχα καν γνώση της ύπαρξης της κάμερας».
Η παράδοση της κάμερας έγινε ενώ η Μιανμάρ βρίσκεται σε αναταραχή πολύ χειρότερη από αυτή του 2007. Μια αποφασισμένη, ένοπλη αντίσταση έχει εμφανιστεί και δρα ενάντια στους στρατιωτικούς πραξικοπηματίες της εκλεγμένης κυβέρνησης της Aung San Suu Kyi του 2021. Σύμφωνα με στοιχεία που κρατούν δημοσιογράφοι στη Μιανμάρ, τρεις από τους συναδέλφους τους έχουν σκοτωθεί από την αρχή του πραξικοπήματος και περισσότεροι από 150 συνελήφθησαν. Αρκετοί ξένοι δημοσιογράφοι συνελήφθησαν επίσης και αργότερα απελάθηκαν.
Η κάμερα όταν βρέθηκε είχε ακόμα το αρχικό οπτικοακουστικό υλικό αποθηκευμένο και προβλήθηκε στην εκδήλωση.
Οι εικόνες έδειχναν διαδηλωτές και μοναχούς στο δρόμο στην Yangon, να τραγουδούν και να ψέλνουν, με την αστυνομία να τους εμποδίζει. Στη συνέχεια έφτασαν φορτηγά γεμάτα στρατιώτες, με αποτέλεσμα ο Nagai να γυρίσει την κάμερα στον εαυτό του.
«Ο στρατός έφτασε. Εκεί, αυτός είναι ο στρατός», λέει. «Νομίζω ότι είναι ένας βαριά οπλισμένος στρατός. Μπροστά από τον ναό, έχει γεμίσει με πολίτες. Οι πολίτες συγκεντρώνονται μπροστά από το κεφάλι του Βούδα. Ένα βαριά οπλισμένο φορτηγό στρατού έφτασε.»
Οι εικόνες στη συνέχεια δείχνουν ανθρώπους να διασκορπίζονται. Το βίντεο κόπηκε πριν τη μοιραία στιγμή.
Ωστόσο, βίντεο που κατέγραψε η Democratic Voice of Burma δείχνει τη στιγμή του θανάτου του Nagai, καθώς έπεσε κάτω και στη συνέχεια πυροβολήθηκε εξ’ επαφής από έναν στρατιώτη. Μια φωτογραφία του περιστατικού που τράβηξε η Adrees Latif του πρακτορείου ειδήσεων Reuters κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ το 2008.
Οι ακριβείς λεπτομέρειες για το πότε και πώς βρέθηκε η κάμερα του Nagai και πού φυλασσόταν στα χρόνια που μεσολάβησαν παραμένουν ασαφείς. Ο Aye Chan Naing είπε μόνο ότι είχε περάσει από μια σειρά ανθρώπων πριν φύγει από τη Μιανμάρ.
«Για λόγους ασφαλείας, δεν μπορούμε να εμβαθύνουμε στο πως την βρήκαμε. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι την ανακτήσαμε μέσω ενός καλού πολίτη που ήξερε τι ήταν σωστό και τι λάθος», δήλωσε.
Η αδερφή του Nagai δήλωσε ότι ελπίζει πως η ανάλυση της ταινίας θα διέψευδε τον ισχυρισμό της κυβέρνησης της Μιανμάρ ότι o αδερφός της ήταν απλά μια παράπλευρη απώλεια.
«Θα φέρω αυτή την κάμερα πίσω στην Ιαπωνία και θα ήθελα να κάνω αυτό που πίστευε και ο μεγαλύτερος αδερφός μου μέχρι το τέλος, να ερευνήσω τις λεπτομέρειες των δεδομένων και να διευκρινίσω τι ήθελε να πει πριν σκοτωθεί και την αλήθεια. Ελπίζω να μπορέσω να διαψεύσω τον ισχυρισμό του στρατού της Μιανμάρ ότι ο θάνατος του αδελφού μου ήταν ατύχημα».
Ένα άρθρο στον κρατικό Τύπο της Μιανμάρ, λιγότερο από ένα μήνα μετά την εκτέλεση του, είπε ότι ο Nagai έφταιγε για τον θάνατό του επειδή έβαλε τον εαυτό του σε κίνδυνο…
«Ο Ιάπωνας ανταποκριτής προκάλεσε το τραγικό του τέλος βρισκόμενος ανάμεσα στους διαδηλωτές». «Σίγουρα, ο Ιάπωνας ανταποκριτής πυροβολήθηκε κατά λάθος, όχι επίτηδες. Είχε τραγική κατάληξη λόγω του ότι βρέθηκε μαζί με τους διαδηλωτές σε ακατάλληλο χώρο σε ακατάλληλη ώρα».
Το εξοργιστικό άρθρο υποστήριξε επίσης πως ο Nagai είχε εισέλθει στη χώρα με τουριστική βίζα και όχι με βίζα δημοσιογράφου. Η έκδοση βίζας για δημοσιογράφους ήταν πολύ δύσκολη, αν όχι αδύνατη, κατά την περίοδο της εξέγερσης.
Ο Shawn Crispin από την Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων με έδρα τη Νέα Υόρκη, μια οργάνωση για την ελευθερία του Τύπου, δήλωσε ότι υπάρχει ακόμα τεράστιος κίνδυνος για τους δημοσιογράφους στη Μιανμάρ.
«Η εκδήλωση ήταν σημαντική, επίκαιρη και λειτούργησε ως υπενθύμιση πως ο στρατός της Μιανμάρ συνεχίζει να δολοφονεί δημοσιογράφους ατιμώρητα», είπε ο Crispin, ο οποίος συμμετείχε στην εκδήλωση. «Και οι δολοφονίες δεν θα σταματήσουν έως ότου η δολοφονία του Kenji δικαιωθεί πλήρως, από τον εκτελεστή, από οποιονδήποτε διοικητή εκείνη την ημέρα που έδινε εντολές, μέχρι τους στρατιωτικούς ηγέτες που ενορχήστρωσαν τη θανατηφόρα καταστολή εκείνης της ημέρας».
Μεταφραστική επιμέλεια από The Mainichi: Χάρης Παναγόπουλος (IkarosAsteras)