ΑΝΤΡΕΑΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Ο λόγος και η παρότρυνση δεν αφορά βέβαια τον Γιώργο αλλά τον Τσαρλς Νταλάρα, πρώην πρόεδρο του IIF (Διεθνές Χρηματοοικονομικό Ινστιτούτο) και από τους πρωτεργάτες του PSI, ο οποίος παραδέχτηκε χθες ότι αν είχε αφεθεί η Ελλάδα να χρεοκοπήσει θα είχε καταρρεύσει η Ευρωζώνη.
«Αν η ελληνική οικονομία είχε χρεοκοπήσει θα κατέρρεε το σύνολο της ευρωζώνης. Η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη για την καταιγίδα που τη βρήκε, αλλά δεν ήταν έτοιμη ούτε η ΕΕ και το ΔΝΤ και για αυτό χρειάστηκε αρκετός χρόνος» σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Νταλάρα συζητώντας με τον τότε ΥΠΟΙΚ Ευάγγελο Βενιζέλο σε εκδήλωση με θέμα “Ελληνική κρίση: Μαθήματα για το μέλλον”, κάνοντας λόγο για ένα τεράστιο διακύβευμα.
Να το ξαναγράψουμε;
«Θα είχε καταρρεύσει η Ευρωζώνη!»
Και για να μην καταρρεύσει η Ευρωζώνη (δηλαδή οι τράπεζές της!) θυσιάστηκε μια ολόκληρη κοινωνία και δύο τουλάχιστον γενιές ανθρώπων. Χάθηκαν μισθοί, συντάξεις, σπίτια, δημόσια περιουσία και οργανισμοί κοινής ωφέλειας, υποδομές, ελπίδες, όνειρα, προσδοκίες για το μέλλον, τα πάντα!
Επειδή «δεν ήταν έτοιμη ούτε η ΕΕ και το ΔΝΤ»!
Ημασταν όμως έτοιμοι… εμείς να εξοντωθούμε. Αν και πήρε χρόνο. Μία δεκαετία και βάλε. Κι ακόμη είμαστε στο λάκκο με τα φίδια.
Ερωτηθείς ο κύριος Νταλάρα, αν υπήρξαν στιγμές έντασης στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, απάντησε καταφατικά, υπενθυμίζοντας ότι η ιδέα της αναδιάρθρωσης ήταν “καταραμένη”, ενώ παραδέχθηκε ότι εκείνη την εποχή ούτε το ΔΝΤ, ούτε το IIF μπορούσαν να φανταστούν ότι θα χρειαζόταν μαζική αναδιάρθρωση. Επιπλέον, είπε πως υπήρξε ισχυρή αντίδραση από την ΕΚΤ γιατί η ηγεσία της το θεωρούσε παραβίαση των θεμελιωδών αρχών της.
Ωστόσο, συνέχισε ο κ. Ντάλαρα, καθώς προχώρησε η Ελλάδα με την εφαρμογή του προγράμματος και συνεχιζόταν η περιπέτεια αυτή, ο πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί έστειλε ένα μήνυμα που σόκαρε τις αγοράς, ότι «αν επιμείνετε με την Ελλάδα θα σας κουρέψουμε». Και έφερε την ιδέα ότι αν μπορεί αν γίνει μία αναδιάρθρωση με διαπραγμάτευση και τάξη αυτό θα μπορούσε να δώσει ενέργεια για το μέλλον στην ελληνική οικονομία.
Ανέφερε ότι από την πλευρά του ήξερε λόγω εμπειρίας ότι θα μπορούσε να προκύψει μία νέα ευκαιρία για την Ελλάδα σε συνδυασμό με μεταρρυθμίσεις, την εποχή που το ΔΝΤ ήταν εξαιρετικά διστακτικό, η ελληνική ηγεσία υπό τον Γ. Παπανδρέου ήταν αβέβαιη και καθώς προχωρήσαμε οι πιέσεις των αγορών έγιναν οξύτερες, ενώ εξαιρετικά αρνητική ήταν και η ΕΚΤ.
Ως σημαντικό σημείο επισήμανε όταν τηλεφώνησε μία μέρα στον τότε πρόεδρο της ΕΚΤ Τρισέ και τον ρώτησε αν θα μπορούσαν να ξεκινήσουν συζήτηση. Ο Τρισέ του απάντησε ότι γνωρίζει την αρνητική θέση που έχει ο ίδιος αλλά τον παρότρυνε να συνομιλήσει με τις κυβερνήσεις. Κάτι που έπραξε, συνομιλώντας με τον Γιούνκερ και τον αναπληρωτή ΥΠΟΙΚ της Ιταλίας και, όπως είπε, ξεκίνησε η διαδικασία για να φτάσουμε στη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση της ιστορίας.
Σχετικά με αυτό που έπεισε τους πιστωτές να συμμετάσχουν στο PSI, ο κ. Νταλάρα είπε ότι δεν έχει απαντήσει πλήρως σε αυτό το ερώτημα. Κανένας πιστωτής δεν θέλει να διαγράψει στοιχεία από το ενεργητικό του, είπε, αλλά όλοι όμως οι πιστωτές – μεταξύ των οποίων και οι επικεφαλής των ελληνικών τραπεζών – ήταν βαθιά αφοσιωμένοι στην έννοια και την ύπαρξη της Ευρώπης.
Όπως ανέφερε, «η ευρωζώνη θεωρούταν ένα κόσμημα στην κορυφή της Ευρώπης και κανένα από τους τραπεζίτες δεν ήθελε να αφήσει την εντύπωση ότι έπαιξε ρόλο στην κατάρρευση της ευρωζώνης. Επίσης, συνειδητοποιούσαν την πραγματικότητα, πρόσθεσε. Αν εγκατέλειπε η Ελλάδα την ευρωζώνη θα ακολουθούσε η Ιταλία. Οι Ευρωπαίοι τραπεζίτης έκαναν τεράστια λάθη την περίοδο πριν το 2009, γιατί μεταξύ άλλων πίστευαν ότι η Γερμανία θα στήριζε την Ελλάδα σε ό,τι και αν προέκυπτε». Σύμφωνα με τον ίδιο όμως, «η εικόνα μίας ευρωζώνης που θα είχε διαλυθεί λόγω των τραπεζιτών ήταν κάτι που δεν θα μπορούσαν να το αντέξουν».
Δεν είναι βέβαια ο πρώτος που παραδέχεται πως αυτός και η παρέα του μαζί με τους ντόπιους συνεργάτες τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ μία χώρα. Είχε προηγηθεί, το 2018, ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό ANT1 όπους είχε πει ότι έγιναν λάθη στη διαχείριση της οικονομικής κρίσης από την πλευρά των Ευρωπαίων, οι οποίοι, όπως εξήγησε, αρχικά αυτοσχεδίασαν και χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια για να στηθούν στα πόδια τους και να δημιουργήσουν τους μηχανισμούς για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Ειδικότερα, για το θέμα της Ελλάδας υπογράμμισε ότι θα έπρεπε να έχει εφαρμοστεί μία διαφορετική πολιτική, αφού τα προγράμματα ήταν πολύ αυστηρά και η εφαρμογή τους εξαιρετικά δύσκολη.
Το είχε παραδεχτεί και η πρώην επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας, πριν πέντε χρόνια, σε εκδήλωση ανοικτού διαλόγου με τον Μάρτιν Βολφ των Financial Times, σε ενότητα της Ετήσιας Συνόδου του ΔΝΤ στο Μπαλί της Ινδονησίας, με θέμα την παγκόσμια οικονομία:
«Πάντα στην Ελλάδα τα πράγματα ήταν πολύ πιο δύσκολα. Αλλά ναι. Έγιναν λάθη. Ειδικά στο αρχικό πρόγραμμα. Εμείς παραδεχθήκαμε πως υπήρχαν λανθασμένοι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές. Το είπε ο τότε επικεφαλής οικονομολόγος μας Ολιβιέ Μπλανσάρ» είχε πει.
Κι όμως, παρά το ότι οι τότε πρωταγωνιστές της ελληνικής κρίσης παραδέχονται κυνικά τον εξανδραποδισμό μία χώρας, κάποιοι Έλληνες συνεργοί τους όχι μόνο δεν ομολογούν τα εγκληματικά λάθη τους αλλά συνεχίζουν να κατηγορούν όσους από τότε αντιδρούσαν στην λεηλασία ως “ψεκασμένους” και “ιδεοληπτικούς” και επιμένουν πως δεν υπήρχε άλλη εναλλακτική από το να υπογράψουμε τρία μνημόνια. Και συνεχίζουν να πρωταγωνιστούν στα πολιτικά πράγματα της χώρας διεκδικώντας την ψήφο μας. Σαν να μην τρέχει τίποτα!
Οι μόνοι που μπορούν να τους δώσουν την απάντηση που τους αξίζει είναι οι νέοι που μεγάλωσαν μέσα αυτήν μαύρη περίοδο. Η γενιά της κρίσης που ζουν σε έναν κόσμο χειρότερο από εκείνον που έζησαν οι γονείς τους. Η γενιά που εγκαταλείπει τη χώρα που έχει σωριαστεί σε ερείπια “για να μην καταρρεύσει την ευρωζώνη και οι τράπεζές της”. Μία ευρωζώνη που αργά ή γρήγορα θα καταρρεύσει ούτως ή άλλως. υπό το βάρος των σφαλμάτων, των ανίκανων και θρασσύτατων ηγετών της.
Γι αυτό και καμιά ψήφος αυτής της γενιάς δεν πρέπει να πάει χαμένη…