Το Φεστιβάλ Τραγουδιού της Eurovision είναι ετήσιος θεσμός στο χώρο της μουσικής, που διοργανώνει η E.B.U. (European Broadcasting Union). Γιουροβίζιον (Eurovision) είναι το δίκτυο δορυφόρων και επίγειων σταθμών, που μεταφέρει το σήμα της E.B.U. σε περισσότερα από 1.000.000 νοικοκυριά.
Ποιες χώρες συμμετέχουν
Η E.B.U. έχει ως μέλη της τις δημόσιες τηλεοράσεις των χωρών της Ευρώπης, αλλά και χωρών της Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής (Ισραήλ, Λίβανος, Συρία, Αίγυπτος, Λιβύη, Αλγερία και Τυνησία). Από τις μη ευρωπαϊκές χώρες, μόνο το Ισραήλ έχει τακτικές συμμετοχές στο Φεστιβάλ Τραγουδιού, ενώ στο παρελθόν έχει λάβει μέρος και το Μαρόκο. Οι υπόλοιπες χώρες, που τυγχάνει να είναι αραβικές, δεν συμμετέχουν εξαιτίας της παρουσία του Ισραήλ.
Το Φεστιβάλ Τραγουδιού της Γιουροβίζιον διεξήχθη για πρώτη φορά στις 24 Μαΐου 1956 (1ος Διαγωνισμός) στο Λουγκάνο της Ελβετίας, στα πρότυπα του Μουσικού Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο.
Στον πρώτο διαγωνισμό συμμετείχαν επτά χώρες
Οι Γαλλία, Δυτική Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Ελβετία. Η μεγάλη τομή στις συμμετοχές έγινε με τη διάλυση του κομμουνιστικού στρατοπέδου, όταν όλες οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που συμμετείχαν ως τότε στην ανταγωνιστική «Ιντερβίζιον», εισήλθαν μαζικά στην E.B.U. και το Φεστιβάλ Τραγουδιού.
Εξ αιτίας του γεγονότος αυτού, η Ε.Β.U. αποφάσισε το 2004 την επέκταση της εκδήλωσης από μονοήμερη σε διήμερη, με τη διεξαγωγή και προκριματικού γύρου, προκειμένου να χωρέσουν στη διοργάνωση όλες οι χώρες. Οι 10 χώρες που πέτυχαν την καλύτερη βαθμολογία την προηγούμενη χρονιά περνούν αυτοδικαίως στον τελικό μαζί με τις τέσσερις χώρες που συμβάλλουν τα μέγιστα στον προϋπολογισμό της ΕBU: Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία και Μεγάλη Βρετανία. Οι υπόλοιπες 10-12 θέσεις κρίνονται στον προκριματικό γύρο. Από το 2008 η διοργάνωση έγινε τριήμερη, καθώς προστέθηκε άλλος ένας προκριματικός.
Ένα τραγούδι για να πληροί τις προϋποθέσεις συμμετοχής θα πρέπει να είναι διάρκειας έως τριών λεπτών, οι εκτελεστές του επί σκηνής να μην ξεπερνούν τους 6 και να είναι από 16 ετών και πάνω, ενώ δεν τίθεται καμία προϋπόθεση στη γλώσσα στην οποία είναι γραμμένο, μετά το 1999. Οι συμμετοχές πολλών μικρών κρατών είναι στα αγγλικά για να κερδίσουν μεγαλύτερο ακροατήριο.
Κάθε χώρα μπορεί να ψηφίσει ως 10 τραγούδια
Ο νικητής του διαγωνισμού αποφασίζεται από τον αριθμό των ψήφων που θα λάβει ένα τραγούδι. Κάθε χώρα μπορεί να ψηφίσει ως 10 τραγούδια, όχι το δικό της, στην κλίμακα 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10 και 12. Μέχρι πρόσφατα οι ψήφοι δίνονταν από μια κριτική επιτροπή, που διόριζε ο δημόσιος τηλεοπτικός σταθμός κάθε χώρας. Τα τελευταία χρόνια, με τη ραγδαία εξάπλωση της κινητής τηλεφωνίας, η ψηφοφορία απέκτησε μαζικό χαρακτήρα, μέσω των SMS.
Η Κύπρος συμμετείχε για πρώτη φορά στη Γιουροβίζιον το 1981 με το τραγούδι των Γεωργιάδη/Σιδερά «Monica», που ερμήνευσαν οι Island και κατέλαβε την 6η θέση. Καλύτερη θέση για τη Μεγαλόνησο η 5η, που κατέκτησε τρεις φορές (1982, 1997, 2004).
H Ελλάδα και ο διαγωνισμός
Πριν από 49 χρόνια η ΕΡΤ (τότε ΕΙΡΤ) έδωσε για πρώτη φορά το παρών στη Eurovision. Ήταν 6 Απριλίου 1974 όταν η Μαρινέλλα ανέβηκε στη σκηνή του Brighton Dome για να ερμηνεύσει το τραγούδι «Κρασί, θάλασσα και τ’ αγόρι μου», εκπροσωπώντας την Ελλάδα στον Πανευρωπαϊκό Διαγωνισμό Τραγουδιού. Το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το ρεπορτάζ που προβλήθηκε από την αναχώρηση της ελληνικής αποστολής για το Μπράιτον της Αγγλίας, αλλά και το βίντεο κλιπ του τραγουδιού.
Το τραγούδι «Κρασί, θάλασσα και τ’ αγόρι μου» ήταν η πρώτη συμμετοχή της Ελλάδας στη Eurovision. Η τηλεοπτική πρόκληση για το ΕΙΡΤ ήταν μεγάλη, όπως και για τη Μαρινέλλα που εκπροσώπησε τη χώρα μας. Φυσικά ήταν μεγάλο και το ενδιαφέρον του τηλεοπτικού κοινού, γι’ αυτό και ο φακός του ΕΙΡΤ κατέγραψε την αναχώρηση της ελληνικής αποστολής για το Μπράιτον, λίγες μέρες πριν τη μεγάλη βραδιά.
Στο τηλεοπτικό ντοκουμέντο, που ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το Αρχείο της ΕΡΤ, παρακολουθούμε το ρεπορτάζ από την αίθουσα επισήμων του Δυτικού Αερολιμένα του Ελληνικού, όπου βρίσκονται η Μαρινέλλα, οι δημιουργοί του τραγουδιού Γιώργος Κατσαρός (σύνθεση) και Πυθαγόρας (στίχοι), καθώς και δεκαμελής αντιπροσωπεία του ΕΙΡΤ με επικεφαλής τον διευθυντή τηλεόρασης Γιώργο Ανεστόπουλο. Η Μαρινέλλα δηλώνει πολύ συγκινημένη, που εκπροσωπεί τη χώρα μας κι εύχεται το καλύτερο για το ελληνικό τραγούδι, ενώ μαζί με τον Γιώργο Κατσαρό αναφέρονται στις επιτυχίες που είχαν και σε άλλους μουσικούς διαγωνισμούς του εξωτερικού. Παράλληλα παρουσιάζεται το βίντεο κλιπ του τραγουδιού, που γυρίστηκε στον Πειραιά και προβλήθηκε σε όλες τις κρατικές τηλεοράσεις των χωρών που συμμετείχαν στο διαγωνισμό.
Στον 19ο Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision, που πραγματοποιήθηκε 6 Απριλίου 1974 στο Μπράιτον της Αγγλίας, συμμετείχαν συνολικά 17 χώρες και τον παρακολούθησαν περίπου 600 εκατομμύρια θεατές. Παρουσιάστρια της βραδιάς ήταν η Κέιτ Μπόιλε, η οποία είχε επίσης παρουσιάσει το διαγωνισμό το 1960, το 1963 και το 1968. Το ελληνικό τραγούδι, που ήταν πέμπτο κατά σειρά εμφάνισης, συγκέντρωσε 7 βαθμούς και βρέθηκε στην 11η θέση. Την πρώτη θέση κατέκτησαν οι ΑΒΒΑ, που εκπροσωπούσαν την Σουηδία με το τραγούδι «Waterloo». Το σχολιασμό για το ΕΙΡΤ έκανε η Μακώ Γεωργιάδου, ενώ την ανακοίνωση της ελληνικής βαθμολογίας η Ειρήνη Γαβαλά.