NewsEdit Η πρόταση του κου Βαρουφάκη για παράλληλο σύστημα πληρωμών, έφερε στη δημοσιότητα το ενδιαφέρον για τα τοπικά παράλληλα νομίσματα.
Κωνσταντίνος Βέργος
Παράλληλα νομίσματα υπήρχαν από την αρχαιότητα με πρώτο γνωστό παράδειγμα στην Αρχαία Αίγυπτο. Η σύγχρονη ιστορία των παράλληλων νομισμάτων περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την εμφάνιση του νομίσματος Spesmilo στην γλωσσα Εσπεράντο ισοδύναμο με χίλια spesoj, μισό Αμερικανικό δολάριο, αλλά και ισοτιμία προς άλλα σημαντικά νομίσματα, και κυκλοφορούσε σε Αγγλία και άλλες χωρες από το 1912, ενώ ξαναεκδόθηκε το 1946 και το 1959 ως Stelo ως και το 1993.
Σήμερα τοπικά νομίσματα υπάρχουν στις περισσότερες μεγάλες χώρες, όπως στη Γερμανία, πιο συγκεκριμένα στην Βαυαρία, το Chiemgauer.
Στη Μεγάλη Βρετανία, όχι μόνο η τράπεζα Αγγλίας, αλλά και η Σκωτία έχει εκδοτικό προνόμιο, ενώ δικά της χαρτονομίσματα από το 1929 έχει και η Βόρεια Ιρλανδία. Παράλληλα, μετά την κρίση του 2008 έχουν εκδοθεί και τοπικά νομίσματα και στο Brixton του Λονδίνου, στο Bristol , Exeter, Lewes και Stroud, τα 3 από τα οποία είναι και τώρα σε κυκλοφορία. Παράλληλα υπαρχει ένα επιπλέον τοπικό νόμισμα στην Σκοτία το σημαντικά
Στις ΗΠΑ υπάρχουν 4 γνωστά τοπικά νομίσματα, ενώ επίσης τοπικά νομίσμτα υπαρχουν και στην Ιαπωνία, τον Καναδά , αλλά και χώρες όπως την Κένυα, Νότια Αφρική και Μαλαισία. Στο ‘οπλοστάσιο’ των ‘παράλληλων νομισμάτων’ όχι όμως τοπικών αλλά και διεθνούς εμβελείας έχουν τα τελευταία χρόνια, ας μην ξεχνάμε προστεθεί και τα κρυπτονομίσματα όπως το μπιτκόιν.
Ενώ, όμως τα κρυπτονομίσματα έχουν έμφαση στα φορολογικά πλεονεκτήματα και τη φορητότητα τους, τα τοπικά νομίσματα έχουν σημαντικά ωφέλη για την τοπική αγορά. Για να αντιληφθούμε αυτά τα οφέλη θα δουμε το παράδειγμα του τοπικού νομίσματος της Γερμανίας.
Χρησιμότητα των τοπικών νομισμάτων: Το Γερμανικό παράδειγμα Chiemgauer.
Το 2003, ο Christian Gelleri , ένας δάσκαλος γυμνασίου, ξεκίνησε με μαθητές του, το σχεδιασμό και την εκτύπωση κουπονιών στο Chiemgauer, τμήμα ενός δικτύου περιφερειακών νομισμάτων που ονομάζεται Regiogeld. Το Chiemgauer προορίζεται για τρείς κυρίως σκοπούς. Πρώτον, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, δεύτερον την προώθηση πολιτιστικών, εκπαιδευτικών και περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων. Την προώθηση της βιωσιμότητας όπως βιολογικά τρόφιμα και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Την ενίσχυση της αλληλεγγύης μεταξύ τοπικών αγοραστών και επιχειρήσεων και την Ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, καθως το Chiemgauer διατηρεί την αγοραστική δύναμη στην περιοχή καλύτερα από το ευρώ και ευνοεί τις τοπικές μικρές επιχειρήσεις, τονώνοντας τις συναλλαγές. Παράλληλα δημιουργήθηκε μια ηλεκτρονική μορφή του Chiemgauer, το «eChiemgauer » και τραπεζικοί λογαριασμοί στο νόμισμα. Μόνο οι επιχειρήσεις και οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί χρειάζονται πρόσθετους ηλεκτρονικούς λογαριασμούς, ενώ οι καταναλωτές έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικές κάρτες που ονομάζονται «Regiocard». Τα δύο τρίτα του κύκλου εργασιών του Chiemgauer είναι ηλεκτρονικά. Η χρήση του νομίσματος εχει ενισχυθεί τα τελευταία έτη και κυκλοφορεί κυρίως στη Βαυαρία μεταξύ του Μονάχου της Γερμανίας και του Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας. 100€ ανταλλάσσονται με 100 Chiemgauer και το νόμισμα μπορεί να δαπανηθεί σε τοπικές επιχειρήσεις στην ονομαστική τους αξία, βοηθώντας έτσι τόσο τους τοπικούς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς όσο και τις επιχειρήσεις χωρίς περαιτέρω κόστος. Ως «μπόνους», όσοι ανταλλάσσουν τα ευρώ τους με Chiemgauer επιλέγουν έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που λαμβάνει το 3% της αξίας που ανταλλάσσεται. Για να διατηρηθεί η εγκυρότητα ενός μεμονωμένου λογαριασμού, πρέπει να καταβάλλεται το 2% της αξίας του τραπεζογραμματίου κάθε τρεις μήνες. Αυτό το σύστημα, που ονομάζεται demurrage, είναι μια μορφή φόρου κυκλοφορίας νομισμάτων προκειμένου να αποφευχθεί ο εκφυλισμός αυτού του συμπληρωματικού νομίσματος σε μέσο αποθησαυρισμού και να του δοθεί υψηλή ρευστότητα. Απαιτείται να τοποθετείται σφραγίδα 2% της ονομαστικής αξίας κάθε τρεις μήνες για να διατηρηθεί σε ισχύ, υποχρεώνοντας τους κομιστές του να σταματήσουν τη συσσώρευση αυτού του συμπληρωματικού νομίσματος και να το ξοδέψουν το συντομότερο δυνατό και κατά συνέπεια να βοηθήσουν την τόνωση της περιφερειακής οικονομίας. Γι αυτό, οι χρήστες έχουν κίνητρα να ξοδέψουν τα χρήματα. Καθώς όσο πιο γρήγορα ξοδεύονται χρήματα, τόσο πιο γρήγορη, σε μακροοικονομικούς όρους, είναι η ταχύτητά τους.
Συμπέρασμα
Η χρήση παράλληλων νομισμάτων υπάρχει επί αιώνες, και εξυπηρετεί την ανάπτυξη της τοπικής αγοράς με επιτυχία.
*Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, Μεγάλη Βρετανία