NewsEdit Συμπληρώθηκαν ακριβώς 81 χρόνια από την αντίστοιχη ημέρα του 1942, μία από τις πλέον μελανές ημερομηνίες στην μακραίωνη ιστορία της Θεσσαλονίκης.
Από το λεγόμενο «Μαύρο Σάββατο» όπως έχει καταγραφεί στην ελληνική και την εβραϊκή ιστοριογραφία. Την ημέρα που τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής συγκέντρωσαν στην πλατεία Ελευθερίας περίπου εννέα χιλιάδες άνδρες εβραϊκής καταγωγής τους οποίους, αφού υπέβαλαν σε δημόσιο εξευτελισμό, στη συνέχεια τους απέστειλαν σε καταναγκαστικά έργα. Ήταν ουσιαστικά η πρώτη πράξη του δράματος που θα ακολουθούσε με τον αφανισμό του συνόλου σχεδόν της εβραϊκής κοινότητας της πόλης
«Στις 7 Ιουλίου 1942 ο στρατιωτικός διοικητής της Θεσσαλονίκης, ο διαβόητος Μαξ Μέρτεν, έδωσε διαταγή να συγκεντρωθούν όλοι οι άρρενες Εβραίοι ἡλικίας 18-45 χρόνων στην πλατεία Ελευθερίας, στις 8 το πρωί του Σαββάτου 11 Ιουλίου, για να καταγραφούν και στη συνέχεια να σταλούν σε καταναγκαστικά έργα, μακριά από την πόλη. Εἰς ἐκτέλεσιν τῆς διαταγῆς ταύτης, συνεκεντρώθησαν εἰς τὴν πλατείαν Ἐλευθερίας την 11ην Ιουλίου του 1942 ἡμέραν Σάββατον 9.000 περίπου Ισραηλίται ἡλικίας 18-45 ἐτῶν. Ή πλατεία ἦτο περικυκλωμένη ἀπὸ ἐνόπλους Γερμανούς.
Ἀσκεπεῖς ὑπὸ τὸν καυστικὸν ἥλιον, κατεγράφοντο οἱ Ἰσραηλῖται εἰς ἕνα γραφεῖον, ἐφοδιαζόμενοι διὰ δελτίου εργασίας.
Συγχρόνως ὑπεχρεοῦντο πρὸς ταπείνωσιν καὶ ἐξευτελισμόν των νὰ ἐκτελοῦν γυμναστικὰς ἀσκήσεις, τοὺς ἐμαστίγωναν ἀνηλεῶς, ἔρριπτον εἰς τοὺς λιποθυμοῦντας νερό, ἀπέλυον κύνας καὶ τοὺς κατεξέσχιζαν τὰ ἐνδύματα, ἐνῷ Γερμανοὶ καὶ Γερμανίδες καγχάζοντες καὶ ἔχοντες φωτογραφικὰς μηχανὰς, ἐλάμβανον φωτογραφίας.
Καταγραφόμενοι δὲ ὑπεχρεοῦντο νὰ ἀποχωροῦν ἕρποντες ἤ μὲ τοῦμπες μέχρις ἀποστάσεως ἑκατὸ μέτρων.
Κατὰ δὲ τὸ διάστημα καθ’ ὃ ἐλάμβανον χώραν τὰ ἀνωτέρω ἐμφανίζεται ὁ κατηγορούμενος [ο Μέρτεν] ἐπὶ κεφαλῆς ἀξιωματικῶν τινων καὶ ἐπιθεωρεῖ τὰ γιγνόμενα. Ἡ καταγραφὴ συνεχίσθη καὶ τὴν 13ην Ἰουλίου 1942 ἡμέραν Δευτέραν.»
***
Αυτά έγραφε η εφημερίδα «Ελευθερία» στις 21 Μαΐου 1958, όταν μετά που είχε συλληφθεί και προφυλακιστεί ο Μέρτεν στην Ελλάδα, εκδόθηκε εναντίον του παραπεμπτικό βούλευμα.