Θλίψη προκάλεσε στον Ελληνισμό της Αυστραλίας η είδηση ότι η ελληνόγλωσση εφημερίδα «Ο Κόσμος» του Σίδνεϊ σταματά την κυκλοφορία της. Την ανακοίνωση την έκανε γνωστή η ίδια η εφημερίδα με μια γραμμή στην πρώτη της σελίδα που ανέφερε: «Την επόμενη Παρασκευή θα κυκλοφορήσει το τελευταίο φύλλο του Κόσμου».
Η ιστορική εφημερίδα ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 από τον εκδότη του «Νέου Κόσμου», Δημήτρη Γκόγκο και τον γερουσιαστή του Εργατικού κόμματος, Τάκη Καλδή με υπεύθυνο ύλης για πολλά χρόνια τον Γιώργο Μεσσάρη.
Για την ιστορία της εφημερίδας ο Γιώργος Χατζηβασίλης, που για πολλά χρόνια είχε την ευθύνη της ύλης της έγραψε:
«Το 1982 άρχισε να κυκλοφορεί ο “Κόσμος”. Πρώτος αρχισυντάκτης ήταν ο Γιώργος Τσερδάνης, με αρθρογράφους τον Τάκη Καλδή που στο μεταξύ είχε εκλεγεί στην Ανω Βουλή της ΝΝΟ, τον Γιώργο και τη Τζόαν Μεσσάρη, τον Τάσο Νεράντζη, τον Δημήτρη Οικονόμου και στις διαφημίσεις τον Δημήτρη Βεντούρη.
Το 1983 έγινε μια διοικητική αλλαγή και την αρχισυνταξία ανάλαβε ο Γιώργος Μεσσάρης, ενώ ο Γιώργος Τσερδάνης παρέμεινε σαν δημοσιογράφος. Αργότερα και πηγαίνοντας από τον ¨Κήρυκα» στον “Κόσμο” επανασυνδέθηκα με τον Γιώργο και την Τζόαν Μεσσάρη, τον Τάκη Καλδή, τον Γιώργο Τσερδάνη, τον Βασίλη Πασσά και τον Θανάση Χατζηανέστη. Μια μέρα ο Μεσσάρης με κάλεσε στο γραφείο του για να μου πει ότι θέλει να μου αναθέσει μια στήλη στην εφημερίδα. Το πρώτο άρθρο αφορούσε την πάλη μου με την κατάθλιψη που άρεσε στο Γιώργο και μάλιστα αυτός βάφτισε τη στήλη μου “Κόσμια και μη”, σ’ αυτόν λοιπόν τα παράπονά τους όσοι διαφωνούν με την παρουσία μου στον “Κόσμο”».
Αργότερα ο Τάκης Γκόγκος έγινε ο μόνος ιδιοκτήτης της εφημερίδας πριν την πουλήσει στον Δημήτρη Σκουλούδη. Το 1988 η εφημερίδα πουλήθηκε από τον Δ. Γκόγκο στον Δ. Σκουλούδη (ο οποίος αργότερα δολοφονήθηκε). Ο τελευταίος για κάποιο διάστημα ήταν ιδιοκτήτης της εφημερίδας «Μελβούρνη» και του ραδιοφωνικού σταθμού 3ΑΒ, επίσης στη Μελβούρνη.
Για αρκετά χρόνια, επίσης, εκτός από ιδιοκτήτης της εφημερίδας «Ο Κόσμος» ενώ, παράλληλα διατηρούσε και νυχτερινό κέντρο στο Σίδνεϊ και έφερνε Έλληνες καλλιτέχνες από την Ελλάδα για εμφανίσεις τους στην Αυστραλία. Διετέλεσε δε και πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κρητικών Αυστραλίας.
Γράφει, πάλι, ο Χατζηβασίλης:
«Ο Δημήτρης Σκουλούδης, ήταν ένας μεγαλέμπορος καυσίμων που φαινόταν να έχει τεράστια αποθέματα χρημάτων. Ο Μεσσάρης, όμως, δεν είδε με καλό μάτι την αλλαγή ιδιοκτησίας. Από σύμπτωση, ο Γιώργος και η Τζόαν Μεσσάρη παραιτήθηκαν από τον “Κόσμο” στις 18 Ιανουαρίου 2000,την ίδια μέρα που παραιτήθηκαν το 1978 από τον “Κήρυκα”. Ομως το μεγάλο πρόβλημα που ανέκυψε για τον “Κόσμο” ήταν η δικαστική καταδίκη του Σκουλούδη και ένα τεράστιο πρόστιμο για μια υπόθεση η οποία είχε να κάνει με την εμπορία καυσίμων που τον λύγισε οικονομικά και ηθικά.
Τον καιρό εκείνο τον “Κόσμο” τύπωνε ο Θεόδωρος Σκάλκος και όπως φαίνεται η εφημερίδα μας τού χρωστούσε χρήματα, τα οποία αμφισβητούσε ο Σκουλούδης και κατέληξαν στα δικαστήρια. Το 2002 ο Θήο έχασε τη δίκη και επειδή δεν παρακολουθούσα την εξέλιξή της, μου τηλεφώνησε ο Γιώργος Τσερδάνης για να μού πει ότι την εφημερίδα ανέλαβαν ο Θεόδωρος και η Αναστασία Κωνσταντίνου και να με ρωτήσει αν ενδιαφέρομαι για την αρχισυνταξία.
Φυσικά, ποτέ δεν ενδιαφερόμουν για τη θέση αυτή, αλλά ούτε περίμενα την εξέλιξη, επειδή τον Θεόδωρο Κωνσταντίνου γνώριζα μόνο από τα γήπεδα τού γκολφ όπου έκανα περίπατο με τους παίκτες και δεν ήξερα ότι ενδιαφερόταν για τον “Κόσμο”.
Στην πρώτη μας συνάντηση με τον Θεόδωρο και την Αναστασία Κωνσταντίνου για την επιστροφή μου στον “Κόσμο”, μού είπαν ότι ανάλαβαν την έκδοση τού “Κόσμου” σαν προσφορά τους στην παροικία για να μην κλείσει. Ακόμη μού ανακοίνωσαν ότι αρχισυντάκτης θα ήταν ο Γιώργος Τσερδάνης και δεν είχα αντίρρηση, αφού είχαμε συνεργαστεί στενά στο παρελθόν και αναμφισβήτητα είχε τις γνώσεις και την πείρα. Ο “Κόσμος” γλίτωσε στο χείλος του γκρεμού με τη σωτήρια παρέμβαση τής οικογένειας Κωνσταντίνου.
Αργότερα η ξαφνική “μεταγραφή” τού Γιώργου Τσερδάνη στον “Κήρυκα” το 2008, ομολογώ ότι με ανησύχησε όχι μόνο επειδή χάσαμε έναν πολύτιμο συνεργάτη, αλλά και επειδή θα ενίσχυε τους αντιπάλους μας σαν η “καινούργια σκούπα”. Αντί, όμως, να περιμένουμε την αντεπίθεση αποφασίσαμε να οχυρωθούμε με βελτιώσεις στην εφημερίδα και την εκμετάλλευση των ταλέντων που διαθέταμε, με πρώτη την Αννα Αρσένη, τον Παναγιώτη Νικολάου, τον Θοδωρή Περρή και τη Ματίνα Μπουτσικάκη, ενώ ενισχυθήκαμε με τον ικανότατο Σάββα Λιμνατίτη και τη συνεργασία τού Παύλου Θεοδωρακόπουλου».
Τώρα η εφημερίδα ανήκει στον Σπύρο Χαραλάμπους. Ο Γιώργος Χατζηβασίλης ήταν, για πολλά χρόνια υπεύθυνος ύλης στον «Κόσμο». Τα τελευταία χρόνια την ευθύνη της ύλης την είχε ο Γιάννης Δραμιτινός.
Η εφημερίδα ξεκίνησε δισεβδομαδιαία, στη συνέχεια έβγαινε τέσσερις φορές την εβδομάδα. Κατά την διάρκεια της πανδημίας όμως έγινε εβδομαδιαία. Στο τελευταίο φύλλο, την ερχόμενη Παρασκευή, αναμένεται να υπάρχουν άρθρα από πολλούς που κατά καιρούς έγραφαν στην εφημερίδα.
Πηγή: Νέος Κόσμος
Ο δημοσιογράφος Κώστας Καραμάρκος που ζει και εργάζεται στην Αυστραλία γράφει:
ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΜΙΑΣ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ
Τί είναι μια εφημερίδα;
Ένας ζωντανός οργανισμός, ένας συνεχής διάλογος των ανθρώπων που τη βγάζουν και των ανθρώπων που τη διαβάζουν, ένας μικρός και μεγάλος κόσμος ταυτόχρονα, είναι.
Οδοδείκτης, φάρος και ραντάρ μαζί, καθρέφτης μιας ολόκληρης εποχής και μιας ολόκληρης κοινωνίας, είναι.
Αποτύπωμα στο χρόνο, υλικό και ψηφιακό στις μέρες μας ίχνος, σημάδι πως κάποτε υπήρξε μια εποχή, μια ανθρωπογεωγραφία, μια κοινωνία, ένας πολιτισμός που είχε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, που διάβαζε και καταλάβαινε τη ζωή, την κοινωνία, τον κόσμο ολόκληρο, από συγκεκριμές συντεταγμένες και οπτικές γωνίες, είναι.
Μια ομογενειακή εφημερίδα όπως Ο ΚΟΣΜΟΣ του Σύδνεϋ, τώρα, που σταματάει την έκδοσή του αυτήν την εβδομάδα μετά από 40 χρόνια ζωής, δεν είναι απλώς όλα τα παραπάνω.
Μια ομογενειακή εφημερίδα, ένα ομογενειακό μέσο ενημέρωσης γενικά, ήταν και εξακολουθεί να είναι, συν τοις άλλοις, μια επιχειρηματική ή συνεταιριστική πρωτοβουλία, είναι όμως και μια…
Είναι μια οντολογική ανάγκη αυτών που βρέθηκαν ως μετανάστες και ως μετανάστριες, ως δημογραφική, γλωσσική, πολιτισμική, πολιτική και άλλη μειονότητα στην Αυστραλία στην περίπτωσή μας, να δηλώσουν παρόν στο δημόσιο χώρο της νέας τους πατρίδας. Είναι οντολογική ανάγκη να θέλεις να αρθρώσεις το δικό σου λόγο και τη δική σου φωνή, για να ακουστείς, για να επικοινωνήσεις, για να διεκδικήσεις δικαιώματα, για να αναδείξεις τις δικές σου ανάγκες, το δικό σου πολιτισμό, τη δική σου γλώσσα.
Τώρα που η πρώτη μεταναστευτική γενιά οδεύει προς το βιολογικό της τέλος, τώρα που η ελληνική γλώσσα οδηγείται στο περιθώριο στην Αυστραλία, ή είναι δεύτερη γλώσσα για τη συντριπτική πλειοψηφία της ομογένειάς μας, τώρα, ανεξάρτητα από τις δυνατότητες της ψηφιακής και άλλης τεχνολογίας, τώρα, έφτασε και η ώρα συρρίκνωσης της επιρροής, ή και του θανάτου των ομογενειακών εντύπων και μέσων ενημέρωσης και επικοινωνίας.
Λυπάμαι ιδιαίτερα, για το κλείσιμο της εφημερίδας Ο ΚΟΣΜΟΣ, όπως τη γνώρισα την τελευταία δεκαετία, με συντονιστή έκδοσης το Γιάννη Δραμιτινό. Όχι γιατί φιλοξενούσε άρθρα γνώμης μου, αλλά πρωτίστως γιατί στις μέρες του Γιάννη, Ο ΚΟΣΜΟΣ που γνώρισα και φιλοξενήθηκα, ήταν ένα έντυπο που σε κάθε του έκδοση, καθώς και με τις βραβευμένες του ειδικές εκδόσεις των τελευταίων χρόνων, προσπαθούσε, απευθυνόμενος στο αναγνωστικό του κοινό, να αναβαθμίσει με τρόπο σοβαρό και υπεύθυνο το μέσο ενημερωτικό, αισθητικό και αναστοχαστικό παρονομαστή των αναγνωστών και των αναγνωστριών του.
Η εφημερίδα, επί συντονισμού Γιάννη Δραμιτινού, δεν ακολούθησε μόνο το συνηθισμένο πεπατημένο δρόμο των ομογενειακών μέσων ενημέρωσης. Που λειτουργούν τις περισσότερες φορές ως βήμα άκριτης και χωρίς ιεράρχιση, γνωστοποίησης δράσεων και πράξεων, φορέων και ατόμων του ομογενειακού μας μικρόκοσμου, που τις περισσότερες φορές ικανοποιούν τις σεβαστές ανθρώπινες, κοινωνικές και επικοινωνιακές ανάγκες των παροικιακών πρωταγωνιστών, χωρίς όμως να αφήνουν ιδιαίτερο αποτύπωμα στην ευρύτερη παροικία, χωρίς να βοηθούν ευρύτερους στρατηγικούς στόχους.
Στόχους, όπως για παράδειγμα η καλύτερη και μεγαλύτερη δυνατή μακροημέρευσή μας, ως ξεχωριστή, ετερόδοξη, πολύμορφη και πολιτισμικά και αισθητικά πλούσια κοινοτική ομάδα, σε συνεχή αναστοχαστικό διάλογο όχι μόνο με τον εαυτό μας, αλλά και με την ευρύτερη κοινωνία της Αυστραλίας.
Ο ΚΟΣΜΟΣ που γνώρισα ήταν αναστοχαστικός, είχε άποψη για τα παροικιακά, κυρίως για τα πολιτισμικά, και κατανοούσε σε αρκετά μεγάλο βαθμό τις φανερές ή κρυφές δυναμικές της ελληνοαυστραλιανής κοινότητας, καθώς και το τί θα μπορούσε να γίνει, για να βελτιωθεί η συνθήκη της.
Το τέλος της εφημερίδας όμως, δεν έφτασε μόνο γιατί η πρώτη γενιά στην οποία απευθύνονταν, οδεύει προς το δικό της βιολογικό και ιστορικό τέλος. Ή, γιατί υπάρχουν άλλα πιο ανταγωνιστικά ομογενειακά μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας, που συνεχίζουν δίγλωσσα, ή μόνο χρησιμοποιώντας την κυρίαρχη γλώσσα της ελληνοαυστραλιανής κοινότητας, τα Αγγλικά.
Η εφημερίδα κλείνει, νομίζω, και γιατί ως παροικία, ως κοινότητα, δεν έχουμε εκείνα τα κοινωνικά, μορφωτικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά, που θα επέτρεπαν κάποιον «ευεργέτη», ή φιλάνθρωπο, να την κρατήσει στη ζωή, χωρίς ιδιαίτερα μεγάλο για αυτόν οικονομικό κόστος, γιατί θα θεωρούσε πως Ο ΚΟΣΜΟΣ είχε μια ξεχωριστή ταυτότητα χρήσιμη και οφέλιμη για την ευρύτερη ελληνοαυστραλιανή ομογένεια του Σϋδνεϋ. Υπάρουν πολλά άτομα ελληνικής καταγωγής, με αξιοζήλευτη οικονομική επιφάνεια, που αν η παροικία μας είχε άλλες ταξικές και κοινωνικές καταβολές, ίσως θα ενδιαφέρονταν να σώσουν, την εφημερίδα.
Εύχομαι, ότι δεν έγινε για τη σωτηρία της εφημερίδας Ο ΚΟΣΜΟΣ, να γίνει για να σωθούν ή για να αναδειχθούν η ελληνική γλώσσα, οι ελληνικές και οι ελληνοαυστραλιανές σπουδές στην Ωκεανία, ο ελληνοαυστραλιανός πολιτισμός, κ.α.