Μετά την πρόσφατη συνάντηση του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους πολλοί στο ΝΑΤΟ βιάστηκαν να πανηγυρίσουν το υποτιθέμενο «πλήγμα» που υπέστη η ρωσο-τουρκική συμμαχία λόγω της σύμφωνης γνώμης της Τουρκίας να εισέλθει η Σουηδία στο ΝΑΤΟ, εξέλιξη η οποία αποτελεί απειλή για την ασφάλεια της Ρωσίας. Εκ πρώτης όψεως ο ανωτέρω ισχυρισμός φαίνεται λογικός. Ωστόσο τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα από όσο φαίνονται.
Δρ. Ευάγγελος Βενέτης*
Η Ρωσία δεν το διατυμπανίζει αλλά είναι ικανοποιημένη από τα αποτελέσματα του Βίλνιους, διότι η Ουκρανία δεν έγινε μέλος του ΝΑΤΟ. Η αναποφασιστικότητα της Δύσης να εντάξει την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και τυπικά, την στιγμή που η νατοϊκή συμμαχία υποστηρίζει πλήρως την Ουκρανία σαν να είναι μέλος της ήδη, εκλαμβάνεται από το Κρεμλίνο ως σήμα της Δύσης για επικείμενη συνεννόηση με την Μόσχα στο προσεχές μέλλον. Στέλνει δηλ. το μήνυμα ότι η πόρτα της διπλωματίας είναι ακόμη ανοικτή, όπως και το ενδεχόμενο να βρεθεί συμβιβαστική λύση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας στο Ουκρανικό.
Αναφορικά με την προφορική συμφωνία ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, η Μόσχα φαίνεται προετοιμασμένη. Κατά το Κρεμλίνο η Σουηδία στην υστάτη ανάγκη θα μπορούσε να λάβει οικονομική και στρατιωτική ενίσχυση από τις ΗΠΑ χωρίς η Στοκχόλμη να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, όπως συμβαίνει με την Ουκρανία. Παράλληλα το ότι η Φινλανδία έχει γίνει αποδεκτή στο ΝΑΤΟ μετριάζει την σημασία της ένταξης της Σουηδίας στην δυτική συμμαχία. Η Μόσχα έχει λάβει εκείνα τα αποτρεπτικά μέτρα κοντά στις όμορες σκανδιναβικές χώρες ώστε να αντικρούσει την οιαδήποτε ανάπτυξη οπλικών συστημάτων στην Σκανδιναβία.
Συν τοις άλλοις, ενώ οι δυτικοί αναλυτές κάνουν λόγο για ρήγμα στην τουρκο-ρωσική συμμαχία, οι Ρώσοι δεν είναι αυτής της γνώμης. Ζυγίζοντας τα δεδομένα στην ρωσο-τουρκική συμμαχία και γνωρίζοντας τις ανάγκες της Τουρκίας στον τομέα της οικονομίας λόγω των κυρώσεων του χρηματοπιστωτικού συστήματος υπό την εποπτεία των ΗΠΑ, οι Ρώσοι γνωρίζουν ότι έχουν κοινά συμφέροντα με την Τουρκία που δεν μπορούν να αλλάξουν εν μια νυκτί. Όσο η Τουρκία θα ασκεί αναθεωρητική πολιτική τόσο θα είναι κοντά στην επίσης αναθεωρητική πολιτική της Μόσχας.
Παράλληλα οι Ρώσοι θεωρούν ότι η ενίσχυση της Τουρκίας με βελτιωμένα F-16 ευνοεί την Ρωσία διότι η ενίσχυση της συμμάχου Τουρκίας ενισχύει την περιφέρεια της ρωσικής άμυνας στην περιφέρειά της, και μάλιστα με αμερικανικά όπλα.Εν γένει, οι Ρώσοι θεωρούν ότι η συμφωνία στο Βίλνιους είναι προϊόν της τουρκικής τακτικής ενώ η αντιδυτική στρατηγική της Άγκυρας παραμένει αναλλοίωτη. Είναι ένας νέος κύκλος επαναπροσέγγισης στις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις στην περιοδικά εναλλασσόμενη και μεταβαλλόμενη αλυσίδα των σχέσεων Ουάσινγκτον κι Άγκυρας. Στο Κρεμλίνο προβλέπουν ότι σύντομα, πιθανόν στα τέλη του φθινοπώρου, τον κύκλο εκτόνωσης θα διαδεχθεί ένας νέος κύκλος έντασης στις σχέσεις της Τουρκίας με την Δύση.
*Ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής
—