NewsEdit Nέα στοιχεία έρχονται στο φως της δημοσιότητας για το ναυάγιο της Πύλου που είχε ως συνέπεια εκατοντάδες νεκρούς. Όπως αποκαλύπτει έρευνα της γερμανικής εφημερίδας Welt am Sonntag και της επιθεώρησης POLITICO οι ελληνικές αρχές γνώριζαν ότι το αλιευτικό κινδύνευε πολύ νωρίτερα από ό,τι παραδέχονται επισήμως.
Σύμφωνα με τα δύο διεθνή ΜΜΕ που επικαλούνται έγγραφα της Frontex, οι ιταλικές αρχές 15 ώρες πριν βυθιστεί το πλοιάριο είχαν ενημερώσει την Ελλάδα ότι δύο παιδιά είχαν πεθάνει πάνω στο πλοίο.
Η Frontex δήλωσε ότι το δικό της αεροσκάφος εντόπισε πρώτο το πλοίο Adriana, στις 9.47 π.μ., ωστόσο, σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο της Frontex, το σκάφος φέρεται να εθεάθη για πρώτη φορά στις 6:51 π.μ. από τις ιταλικές αρχές. Στις 8:01 π.μ., το κέντρο θαλάσσιας διάσωσης στη Ρώμη ειδοποίησε τόσο τη Frontex όσο και το κέντρο ελέγχου στον Πειραιά.
Το πώς η Ιταλία ενημερώθηκε για την ύπαρξη του σκάφους και των νεκρών παιδιών δεν διευκρινίζεται.
Όπως σημειώνουν, παρά το σήμα συναγερμού από τη Ρώμη, οι ελληνικές αρχές δεν προέβησαν σε καμία ενέργεια για πολλές ώρες.
Η γερμανική εφημερίδα Welt am Sonntag υπενθυμίζει ότι η Frontex έχει ενημερώσει ότι στην Αθήνα είχε προταθεί δύο φορές η χρήση αεροσκαφών, αλλά η προσφορά της αγνοήθηκε, ενώ μόνο στις 7.40 μ.μ. έφτασε κοντά στο πλοιάριο σκάφος του Ελληνικού Λιμενικού.
Το πλοιάριο τελικά ανατράπηκε γύρω στις 23.00, 15 ώρες μετά τον συναγερμό από τη Ρώμη.
Το Λιμενικό προηγουμένως είχε δέσει με σχοινιά για να το ρυμουλκήσει, όπως αναφέρουν διασωθέντες, κάτι που η Ελλάδα δεν παραδέχεται.
Η γερμανική εφημερίδα επισημαίνει ότι προφανώς η Ρώμη «συγκεντρώνει πληροφορίες για τις περιοχές που βρίσκονται εκεί προκειμένου να προετοιμαστεί για πιθανά ταξίδια με σκάφη μεταναστών στα ιταλικά ύδατα», καθώς το δρομολόγιο αυτό χρησιμοποιείται συχνά για το ταξίδι προσφύγων και μεταναστών από τη Βόρεια Αφρική προς την Ελλάδα και την Ιταλία.
Η ίδια εφημερίδα αναφέρει ότι η Αθήνα «συστηματικά κάνει ότι δεν βλέπει την ύπαρξη πλοίων με πρόσφυγες και μετανάστες στα δικά της χωρικά ύδατα, με την ελπίδα ότι τελικά θα ασχοληθεί μαζί τους η ιταλική ακτοφυλακή».
Από την πλευρά του το Politico υπογραμμίζει: πως τα ευρήματα αυτά εγείρουν ερωτήματα σχετικά με το εάν οι αρχές γνώριζαν την κατάσταση στο σκάφος πολύ νωρίτερα από ό,τι παραδέχτηκαν. Ταυτόχρονα υπενθυμίζει ότι από τους 600 και πλέον επιβάτες του διασώθηκαν μόλις 104.
Η Frontex, στις δημοσιογραφικές ερωτήσεις, που της τέθηκαν δεν θέλησε να σχολιάσει το εσωτερικό έγγραφο που δείχνει την ιταλική προειδοποίηση, με επιχείρημα ότι οι έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη.
Παράλληλα παρέπεμψε σε δήλωση της 16ης Ιουνίου, δηλαδή σε αυτήν όπου το χρονολόγιο γεγονότων ξεκινά στις 9:47 π.μ. με το αεροπλάνο της Frontex να εντοπίζει το σκάφος.
Σε επικοινωνία του Politico στις Βρυξέλλες με τον Έλληνα υπουργό Μετανάστευσης, ο Δημήτρης Καιρίδης, υποστήριξε ότι δεν έχει γνώση του εγγράφου, αλλά ούτε επιβεβαίωσε ούτε διέψευσε ότι η Αθήνα έλαβε ειδοποίηση από τη Ρώμη με την αναφορά σε νεκρά παιδιά. Μίλησε για την εν εξελίξει «ανεξάρτητη δικαστική έρευνα», λέγοντας ότι εάν κάποιος βρεθεί υπεύθυνος, «θα υπάρξουν συνέπειες. Αλλά μέχρι τότε δεν πρέπει να βιαστούμε να βγάλουμε συμπεράσματα και να υποκύψουμε στην πολιτική πίεση».
Η ελληνική κυβέρνηση αναφέρθηκε σε δήλωση στον ιστότοπο του Λιμενικού από τις 14 Ιουνίου, η οποία αναφέρει πληροφορίες που προέρχονται από τη Ρώμη γύρω στις 8 π.μ. Δεν αναφέρει εάν αυτές οι πληροφορίες περιλάμβαναν προειδοποίηση για νεκρά παιδιά στο πλοίο.
Το ναυάγιο της Πύλου έχει αυξήσει την πίεση στην Ελλάδα.
Από την πλευρά της, η Γερμανίδα βουλευτής του κόμματος της Αριστεράς, Κλάρα Μπούνγκερ, μέλος της Αριστεράς, ζητά ενδελεχή έρευνα για το ναυάγιο.
Ερωτήματα για τη στάση του Λιμενικού Σώματος
Στο πλαίσιο έρευνας, την οποία συνυπογράφουν η βρετανική εφημερίδα Guardian, το γερμανικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο NDR και η ελληνική πλατφόρμα ερευνητικής δημοσιογραφίας Solomon, μία διεθνής δημοσιογραφική ομάδα συνομίλησε με 26 από τους επιζώντες. Παράλληλα απέκτησε πρόσβαση σε δικαστικά έγγραφα, διασταύρωσε στοιχεία από δορυφόρους με καταχωρήσεις στο ημερολόγιο γέφυρας του πλοίου διάσωσης και αξιολόγησε οπτικό υλικό που προέρχεται από εμπορικά πλοία. Με αυτά τα δεδομένα το πρακτορείο ερευνών Forensis του Βερολίνου προχώρησε σε μία ψηφιακή αναπαράσταση των τελευταίων ωρών πριν από το δυστύχημα, η οποία εγείρει σοβαρές αμφιβολίες για την επίσημη εκδοχή του Λιμενικού Σώματος.
Ακόμη πιο επιβαρυντικές είναι οι μαρτυρίες επιζώντων για το πώς βούλιαξε το σκάφος τους. Υποστηρίζουν ότι το μοιραίο αλιευτικό «Αντριάνα» έγειρε αφότου η Ελληνική Ακτοφυλακή επιχείρησε να ρυμουλκήσει με σχοινί το ακυβέρνητο σκάφος. Δύο από τους επιζώντες, με τους οποίους μπόρεσαν να μιλήσουν οι δημοσιογράφοι, περιέγραψαν με ποιον τρόπο η Ελληνική Ακτοφυλακή προσέδεσε το πλοίο με ένα καραβόσχοινο. Άλλοι επιζώντες, που βρίσκονταν στο αμπάρι του πλοίου, έκαναν λόγο για ένα ισχυρό τράβηγμα, κάτι που ίσως θα εξηγούσε την απόπειρα ρυμούλκησης. Πάντως η Ελληνική Ακτοφυλακή απορρίπτει τις αιτιάσεις και δηλώνει ότι προσέφερε βοήθεια στο υπερπλήρες σκάφος, ρίχνοντας ένα καραβόσχοινο, αλλά δεν το ρυμούλκησε και δεν ήταν εκείνη που προκάλεσε το ναυάγιο.
Παραμένει άδηλο γιατί η Ελληνική Ακτοφυλακή αγνόησε τρεις φορές την προσφορά βοήθειας από την πλευρά του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) και επίσης γιατί δεν υπάρχουν πλάνα από την επιχείρηση διάσωσης. Το σκάφος του Λιμενικού Σώματος έχει χρηματοδοτηθεί κατά 90% από ευρωπαϊκά κονδύλια και είναι εξοπλισμένο με κάμερες, ο χειρισμός των οποίων, σύμφωνα με την έρευνα της δημοσιογραφικής ομάδας, δεν είναι ιδιαίτερα περίπλοκος. Η Ελληνική Ακτοφυλακή υποστηρίζει ότι θέλησε να επικεντρωθεί στη διάσωση και όχι στην κινηματογράφηση. Σε σχετικό ερώτημα της DW η Frontex ανέφερε ότι δεν σχολιάζει μία έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη και ότι η υπόθεση εξετάζεται από τον Εντεταλμένο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Frontex.
«Διαφάνεια» ζητεί η Κομισιόν
Στην Ελλάδα βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα της Εισαγγελίας. Ο νέος υπουργός Μετανάστευσης Δημήτρης Καιρίδης απέρριψε τις αιτιάσεις, λέγοντας ότι το Λιμενικό Σώμα ήταν εκείνο που έχει διασώσει ανθρώπους, δεν ήταν ούτε οι ΜΚΟ, ούτε οι ξένοι αναποκριτές, ούτε οι ευρωβουλευτές. «Είμαστε ανθρωπιστές, αλλά δεν είμαστε αφελείς», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Εδώ και χρόνια, πολλά μέσα ενημέρωσης καθώς και διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις κάνουν λόγο για παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών από τις ελληνικές αρχές. Πολλοί ζητούν έναν ανεξάρτητο μηχανισμό επιτήρησης στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, θεωρώντας ότι οι αρμόδιες ελληνικές αρχές δεν διαθέτουν την ενδεδειγμένο βαθμό ανεξαρτησίας.
Η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ Ίλβα Γιόχανσον γνωρίζει καλά όλα αυτά τα προβλήματα. Μέχρι στιγμής πάντως δεν έχει προχωρήσει ούτε σε επίσημη «διαδικασία επί παραβάσει της Συνθήκης», ούτε σε δημόσιες επικρίσεις εναντίον της Αθήνας. Και μετά το ναυάγιο της Πύλου το γραφείο της παραπέμπει στην αρμοδιότητα της ελληνικής κυβέρνησης για τη διερεύνηση της υπόθεσης. Απαντώντας σε σχετικό ερώτημα της DW προσθέτει δε ότι η ίδια η Επίτροπος έχει ζητήσει από τους αρμόδιους υπουργούς στην Αθήνα «απόλυτη σαφήνεια» και «διεξαγωγή έρευνας με διαφάνεια», ώστε «να αναζητηθούν τυχόν ποινικές ευθύνες».