Χρόνης Διαμαντόπουλος Ολόκληρος σχεδιασμός αντιμετώπισης εγκληματικών κακοποιητικών στοιχείων βασίσθηκε στην «διακριτική παρακολούθηση».
Ζαχαρούλα Τσιριγώτη
Αντιστράτηγος ε.α
Επίτιμος Γενικός Επιθεωρητής Αστυνομίας
Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων
Χούλιγκανς από την Κροατία 100 με 150 περίπου στον αριθμό – με βαρύ ιστορικό ακροδεξιών διασυνδέσεων και βίαιων επιθέσεων – εισήλθαν στη χώρα μας, διέσχισαν τη μισή ηπειρωτική Ελλάδα και έφτασαν στην Αθήνα. Στην συνέχεια επιβιβάστηκαν ανενόχλητοι στον ηλεκτρικό, οπλισμένοι με καδρόνια και μαχαίρια και έφτασαν στη Νέα Φιλαδέλφεια, έξω από το γήπεδο της ΑΕΚ σκορπώντας τον τρόμο και δολοφονώντας άγρια έναν νέο άνθρωπο, τον 29χρονο Μιχάλη.
Ένα ακραίο περιστατικό βίας, μεταξύ οπαδών της Δυναμό Ζάγκρεμπ και της Α.Ε.Κ με τραγική κατάληξη που μας συγκλόνισε όλους. Οδύνη για την οικογένεια του και θλίψη για την κοινωνία και τον αθλητικό κόσμο της χώρας. Παράλληλα γεννώνται πολλά και αμείλικτα ερωτήματα, ενώ η φύση του περιστατικού αναδεικνύει επιτακτικά την ανάγκη για ανάληψη και απόδοση ευθυνών, που αναμφίβολα υπάρχουν σε όλα τα επίπεδα.
Αυτή είναι η θλιβερή αυγουστιάτικη είδηση που κάνει τον γύρω του κόσμου και για μία ακόμη φορά η Ελλάδα πρωταγωνιστεί στο διεθνές στερέωμα, για τους λάθος λόγους, ακολουθώντας τις παράνομες υποκλοπές, το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, τις καταστροφικές πυρκαγιές, του ναυαγίου της Πύλου, τον τραγικό θάνατο δύο πιλότων της Π.Α με την πτώση του Canadair και ακόμη τους θανάτους ανθρώπων σε καρότσες αγροτικών αυτοκινήτων.
Επί μέρες, διεθνείς και ευρωπαϊκοί οργανισμοί (INTERPOL και EUROPOL), αστυνομικές υπηρεσίες άλλων Κρατών (Κροατία, Μαυροβούνιο, Αλβανία), ενεργοποιήθηκαν και εργάζονταν νυχθημερόν, ώστε να παράσχουν κάθε δυνατή πληροφόρηση στην ΕΛ.ΑΣ για τους ακροδεξιούς βίαιους Κροάτες οπαδούς που είχαν σκοπό να έρθουν στην Ελλάδα, αν και είχε απαγορευθεί από την UEFA τόσο η πώληση εισιτηρίων για τον αγώνα, όσο και η οργανωμένη μετακίνηση τους. Ενεργοποιήθηκαν και κινητοποιήθηκαν όλοι οι επίσημοι δίαυλοι επικοινωνίας στο πλαίσιο της διεθνούς αστυνομικής συνεργασίας για την καταπολέμηση της αθλητικής βίας, ώστε να θωρακίσουν και να προστατέψουν τη χώρα μας. Άλλωστε η αποτελεσματική αστυνομική συνεργασία είναι νευραλγικής σημασίας, καθώς κύριο στόχο έχει την εμπέδωση του αισθήματος της ασφάλειας στους πολίτες των κρατών.
Πληθώρα εγγράφων των Υπηρεσιών της ΕΛ.ΑΣ είδαν το φως της δημοσιότητας, (sic!) με τα οποία καταδεικνύεται του λόγου το αληθές. Επίσης καταιγισμός πληροφοριών και αναλύσεων για τις ενέργειες της ΕΛ.ΑΣ σε σχέση με την ανταπόκριση και αποτελεσματικότητα της, ειπώθηκαν ακόμη και σε υπουργικό επίπεδο με την παραδοχή της παταγώδους αποτυχίας.
Με δεδομένο ότι στην έκθεση που καταρτίστηκε πριν τον αγώνα από την Υποδιεύθυνση Αντιμετώπισης Βίας στους Αθλητικούς Χώρους (Pre-Match Report) όπου και αυτή είδε το φως της δημοσιότητας, περιγράφεται και αναλύεται τόσο το προφίλ και η ταυτότητα των οργανωμένων οπαδών της Δυναμό Ζάγκρεμπ με το προσωνύμιο «Bad Blue Boys», όσο και ότι θεωρούνται από τους πιο σκληροπυρηνικούς οπαδούς της Ευρώπης, τόσο για τον σωματικό, όσο και για τον φωνητικό εκφοβισμό που προκαλούν, ενώ στις τάξεις τους συμμετέχουν άτομα με τον ευρύ χαρακτηρισμό «σκινχεντ», πράγμα που επιβεβαιώνει τη φασιστική και τη ρατσιστική τους διάθεση. Επιπλέον η έκθεση κάνει λόγο για οπαδούς που είναι γνωστοί για την εγκληματική τους συμπεριφορά, όπως για επιθέσεις με μαχαίρια, ρόπαλα και βόμβες μολότοφ, ενώ δεν παραλείπεται η αναφορά στην «αδελφοποίηση» με οπαδούς ελληνικής ομάδας.
Όταν λοιπόν είναι γνωστές όλες αυτές οι πληροφορίες, ποια είναι η απόφαση της Φυσικής και Πολιτικής Ηγεσίας της ΕΛ.ΑΣ; Είναι η «διακριτική παρακολούθηση». Ολόκληρος σχεδιασμός αντιμετώπισης εγκληματικών κακοποιητικών στοιχείων βασίσθηκε στην «διακριτική παρακολούθηση». Μήπως θα έπρεπε να είναι «ασφυκτικά φανερή;», ώστε να αισθανθούν ότι εισέρχονται σε ένα κράτος με κανόνες;
Αποτέλεσμα δε ήταν η εισβολή και η κατάλυση της πολιτείας. Δηλαδή άνθρωποι οργανωμένοι, εκατό με εκατό πενήντα άγνωστο πόσοι, μπαίνουν μέσα στη χώρα τη διασχίζουν, παίρνουν τον ηλεκτρικό, πάνε οργανωμένα και χτυπούν με μαχαίρια, καδρόνια και με άλλους τρόπους πολίτες, ανθρώπους που ανήκουν σε άλλη ομάδα. Και όλα αυτά ανενόχλητοι! Με “διακριτική παρακολούθηση” από την αστυνομία αντί για άμεσα μέτρα αποτροπής της άφιξής τους. Αυτό είναι κατάλυση της πολιτείας με εισβολή στους θεσμούς και στον κρατικό μηχανισμό.
Εύλογα αναφύεται το ερώτημα «γιατί δεν απαγορεύτηκε η είσοδος στη Χώρα;» ίσως απαντήσει κάποιος «μα είναι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και μάλιστα από 01-01-2023 η Κροατία εφαρμόζει πλήρως το Σένγκεν».
Στο πλαίσιο της Ε.Ε, υπάρχει νομικό οπλοστάσιο, το οποίο θωρακίζει τα Κ-μ και συγκεκριμένα η Οδηγία 38/2004 σχετικά µε «το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των µελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών µελών» όπου στο άρθρο 27 παρέχεται η δυνατότητα στα Κ-μ να να επιβάλλουν περιορισμούς στην ελευθερία κυκλοφορίας και διαμονής των πολιτών της Ένωσης για λόγους δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας υγείας. Η εν λόγω οδηγία έχει ενσωματωθεί στην ελληνική έννομη τάξη με το π.δΠ.Δ. 106/2007, το οποίο έχει διατηρηθεί σε ισχύ με το άρθρο 139 του ν. 4251/2014. Στο άρθρο 21 του εν λόγω π.δ.Π.Δ. 106/2007, το οποίο ενσωματώνει το άρθρο 27 της οδηγίας, προβλέπεται περαιτέρω ότι τα μέτρα περιορισμού της ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής των πολιτών της Ένωσης για λόγους δημόσιας τάξης και δημόσιας ασφάλειας πρέπει να είναι αναλογικά, να θεμελιώνονται στην προσωπική συμπεριφορά, η οποία πρέπει να «συνιστά πραγματική, ενεστώσα και αρκούντως σοβαρή απειλή, που στρέφεται κατά θεμελιώδους συμφέροντος της κοινωνίας» και όχι σε «εκτιμήσεις γενικής πρόληψης».
Ελήφθη αυτό υπόψη στις αποφάσεις της Πολιτικής Ηγεσίας; Υπήρχε σκοπιμότητα στη μη χρήση της σχετικής Οδηγίας της ΕΕ και ποιος ευθύνεται τελικά για την μη τήρηση της νομιμότητας, δηλαδή του ίδιου του εθνικού δικαίου της Χώρας; Η νομολογία του ΔΕΕ θα επέβαλε μάλιστα οι εθνικές αρχές να διατυπώσουν «συγκεκριμένη εκτίμηση, υπό το πρίσμα των άρρηκτα συνδεομένων προς τη διαφύλαξη της δημόσιας τάξης συμφερόντων», προκειμένης της πιθανής απαγόρευσης εισόδου.
Όχι μόνο δεν υπήρξαν τέτοιες συγκεκριμένες εκτιμήσεις, έστω έλεγχος των υπόπτων για τετελεσμένες, τελούμενες παραβάσεις ή προπαρασκευαστικές ενέργειες αδικημάτων ώστε να διαφυλαχθούν θεμελιώδη συμφέροντα της ελληνικής κοινωνίας και συγκεκριμένα να αποφευχθεί το πογκρόμ (!) κατά πολιτών και η δολοφονία ενός νέου ανθρώπου αλλά ούτε και τα μέτρα που θα επέβαλε η γενική πρόληψη κατά τον προορισμό και σκοπό της ΕΛ.ΑΣ δεν ελήφθησαν, πέρα από το ενωσιακό δίκαιο.
Οι ευθύνες στο επιχειρησιακό επίπεδο είναι προφανείς. Ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, μετακίνησε Αξιωματικούς, μεσαία στελέχη της ΕΛ.ΑΣ, από τις θέσεις ευθύνης τους. Είναι στην αρμοδιότητα του ή έπρεπε να το πράξει ο Αρχηγός του σώματος; Ο πανικός που είναι απόρροια της αποτυχίας φέρνει λάθος αποφάσεις. Είναι το λιγότερο ανέντιμο να στιγματίζονται Αξιωματικοί, όταν το σώμα λειτουργεί με ιεραρχία και ο εποπτικός ελεγκτικός μηχανισμός ανατίθεται σε ανώτερα ή ανώτατα κλιμάκια. Οι δε εντολές και κατευθύνσεις δίδονται από τις κεντρικές Υπηρεσίες του Αρχηγείου. Τι εντολές δόθηκαν; Παρέμειναν στην κλισέ φράση «παρακαλούμε για τις δικές σας περαιτέρω ενέργειες;»
Το καίριο ερώτημα όμως είναι εάν υπάρχουν ευθύνες σε πολίτικο επίπεδο ή θα εστιάσουμε στην επιχειρησιακή αποτυχία της αστυνομίας και για άλλη μία φορά θα πάμε στην περπατημένη του «Εγώ δεν ήξερα, εγώ δεν φταίω πουθενά, του φταίει η κλιματική αλλαγή, ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο καιρός, ο σταθμάρχης, οι νέοι, οι συνταξιούχοι και οτιδήποτε κινείται και υπάρχει στην Ελλάδα;».
Ο κ. Υπουργός θεωρεί άτοπο το αίτημα, σύσσωμης σχεδόν της αντιπολίτευσης, για παραίτηση του, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι η δολοφονία του 29χρονου έκανε το γύρο του κόσμου και η χώρα μας διασύρεται για άλλη μία φορά διεθνώς. Μάλιστα συμπληρώνει εμφατικά ότι ο ίδιος ανέλαβε την ηγεσία του Υπουργείου μόλις πριν από δέκα ημέρες, επιχειρώντας να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη. Ο δε κ. Υφυπουργός διατείνεται ότι δεν είχαν ενημέρωση. Τότε κ. Υπουργέ και κ. Υφυπουργέ γιατί δεν αποπέμπεται ο Αρχηγός του Σώματος, που όφειλε να σας ενημερώσει.
Ο κ. Υπουργός κάνει πως δεν καταλαβαίνει. Το θέμα δεν είναι προσωπικό, δεν αφορά στο πρόσωπο του κ. Οικονόμου, ούτε στο χρονικό διάστημα που διατελεί Υπουργός. Αφορά κυρίαρχα την θέση που εκπροσωπεί ως Υπουργός Προστασίας του Πολίτη και την πολιτική που ασκεί η Νέα Δημοκρατία ως Κυβέρνηση στον ευαίσθητα τομέα της δημόσιας τάξης και ασφάλειας για περισσότερο από τέσσερα ολόκληρα χρόνια, που βρίσκεται στη διακυβέρνηση της χώρας.
Προτάσσοντας μάλιστα την επικοινωνιακή διαχείριση των θεμάτων δημόσιας τάξης και ασφάλειας, καπηλεύεται συστηματικά το έργο και τις επιτυχίες των αστυνομικών Υπηρεσιών, αλλά στα δύσκολα περιστατικά αρνείται να αναλάβει την ευθύνη και την προσδιορίζει στο επιχειρησιακό σκέλος, το οποίο όμως η ίδια η Κυβέρνηση μορφοποίησε και συντηρεί, για να εξυπηρετεί τις δικές της σκοπιμότητες.
Συνοπτικά, η σημερινή μορφή της Ελληνικές Ελληνικής Αστυνομίας είναι αποκλειστικό δημιούργημα της Νέας Δημοκρατίας, η οποία εργαλειοποιεί την Αστυνομία, την όποια θεωρεί ως ιδιοκτησία της, όπως άλλωστε όλο τον κρατικό μηχανισμό.
Όμως η Ελληνική Αστυνομία έχει ως θεσμικό ρόλο να υπηρετεί και να προστατεύει τους πολίτες και το κοινωνικό σύνολο και όχι να εξυπηρετεί τις πολιτικές σκοπιμότητες και επιδιώξεις. Ο εκσυγχρονισμός, η ανάγκη εξειδίκευσης και εκπαίδευσης σε επί μέρους ειδικά θέματα είναι μονόδρομος. Πλέον δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζονται οι οποιεσδήποτε μορφές εγκληματικότητας και ιδιαίτερων προκλήσεων με αστυνομικούς «Γενικών Καθηκόντων». Ομοίως απαιτούνται δομικές και θεσμικές αλλαγές.
Επί 37 έτη που υπηρέτησα στην Ελληνική Αστυνομία, άκουγα την φράση «η Αστυνομία είναι δύο ταχυτήτων» κάνοντας έτσι τη διάκριση για το πώς λειτουργεί η αστυνομία στην Αθήνα και η αντίστοιχη στην υπόλοιπη Ελλάδα. Σήμερα η Αστυνομία είναι μίας ταχύτητας, αυτής «στη νεκρά».