Σειρήνες: Κι αν δεν ήταν άσκηση τι θα έπρεπε να κάνουμε;

Υπό ιδιαίτερες συνθήκες, λόγω της εμπλοκής μέσων και μονάδων των Ενόπλων Δυνάμεων στην αντιμετώπιση των συνεπειών των κακοκαιριών Daniel και Elias στην κεντρική Ελλάδα, διεξάγεται φέτος η «μεγάλη» ΤΑΜΣ (Τακτική Άσκηση Μετά Στρατευμάτων) Παρμενίων για το 2023.

Στο πλαίσιό της, ενεργοποιήθηκαν δοκιμαστικά όλες οι σειρήνες συναγερμού της Πολιτικής Άμυνας στην χώρα. Ταυτόχρονα με την ήχηση των σειρήνων συναγερμού, πραγματοποιήθηκε ήχηση των καμπανών των Ιερών Ναών της Επικράτειας με σειρά βραχέων κωδωνισμών σε ταχύ ρυθμό διάρκειας τριών λεπτών.

Το άκουσμα των σειρήνων προκάλεσε ανατριχίλα σε κάποιους, σε κάποιους άλλους όμως προκάλεσε απορίες: “Ωραία! Τις ακούσαμε αλλά πες πως δεν ήταν άσκηση αλλά μία πραγματική απειλή, μία επίθεση από τον αέρα ή τη θάλασσα, τι κάνουμε τότε;”. Η αλήθεια είναι πως ο πληθυσμός δεν έχει ενημερωθεί και δεν γνωρίζει τι ακριβώς πρέπει να κάνει σε περίπτωση βομβαρδισμών καθώς δεν υπάρχει επίσημη ενημέρωση με οδηγίες, για παράδειγμα σε ένα site

Αναζητώντας πληροφορίες για το τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση πραγματικής απειλής βρεθήκαμε σε μία ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Πολιτικού Σχεδιασμού Εκτάκτων Αναγκών (ΠΣΕΑ) , στο site του Υπουργείου Μεταφορών. Οδηγίες όμως για τους πολίτες δεν βρήκαμε.

Ψάχνοντας λίγο παραπάνω το μόνο που βρήκαμε ήταν ένα ρεπορτάζ του δημοσιογράφου Νίκου Μπογιόπουλου, το 2001, στον Ριζοσπάστη με τίτλο “Φτιάξτε καταφύγια για να σωθείτε από τις βόμβες!” το οποίο περιλαμβάνει ένα κείμενο των οδηγιών για την «αναμόρφωση» των σχεδίων ΠΣΕΑ.

Από το προοίμιο κιόλας του ντοκουμέντου που αποκάλυψε τότε ο «Ρ» γίνεται σαφές ότι η «αναμόρφωση» των σχεδίων Πολιτικού Σχεδιασμού Εκτάκτων Αναγκών (ΠΣΕΑ) ξεκινά από το Φλεβάρη του 1999. Καθόλου τυχαία περίοδος. Ηταν ακριβώς η παραμονή της έναρξης των βομβαρδισμών στη Γιουγκοσλαβία…

Το πλήρες ντοκουμέντο με τις οδηγίες για την «αναμόρφωση» των ΠΣΕΑ, που φυσικά κρατήθηκε απόρρητο και οι διευθυντές των σχολείων καλούνται να το… «φυλάξουν στο αρχείο» τους, έχει ως εξής:

«ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π/ΘΜΙΑΣ & Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ – Δ/ΝΣΗ Π/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Γ` ΑΘΗΝΑΣ

ΑΠΟΡΡΗΤΟ – 09.02.2001

ΠΡΟΣ: Τους κ.κ. Δ/ντές Δημοτικών Σχολείων Γραφείου Δ/νσης ΠΕ Γ` Αθήνας

ΘΕΜΑ: «Αναμόρφωση σχεδίων ΠΣΕΑ» – ΣΧΕΤ.: Το από Φεβρουάριο 1999 σχέδιο ΠΣΕΑ

Σε εκτέλεση της ανωτέρω σχετικής και προκειμένου να προβούμε στην αναμόρφωση των σχεδίων ΠΣΕΑ σας στέλνουμε συνοδευτικά οδηγίες που θα μελετηθούν και θα φυλαχθούν στο Αρχείο σας (…)

4ο ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΕ Γ` ΑΘΗΝΩΝ

ΚΟΙΝΟΠΟΙΕΙΤΑΙ: Στα Δημ. Σχολεία – Νηπια/γεία για τις δικές τους ενέργειες»

Οδηγίες προς αποφυγή των συνεπειών του πολέμου…

Στη συνέχεια του κειμένου έχουμε την εξειδίκευση των οδηγιών, που αποστέλλεται στους ενδιαφερόμενους με την υπογραφή του αρμοδίου τμήματος της Νομαρχίας Αθήνας:

«ΠΡΟΣΘΗΚΗ “1” ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ “Ε” ΣΧΕΔΙΟΥ “ΑΙΓΕΥΣ”, ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΠΣΕΑ ΑΘΗΝΑ Φεβρουάριος 1999, ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ Δ/ΝΤΕΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ

1. Ολοι οι Δ/ντές των Σχολείων της Νομαρχίας Αθηνών έχουν την ευθύνη να λάβουν τα παρακάτω μέτρα για την αποφυγή των συνεπειών του πολέμου.

α) Να προβούν στη σύνταξη Μνημονίων Ενεργειών Ανάγκης για την κάλυψη ή εκκένωση ή διαφυγή των μαθητών του Σχολείου σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης που οφείλεται σε εχθρική ενέργεια ή συμφορά, προερχόμενη από φυσικές ή όχι αιτίες (…)».

Η δεύτερη προσθήκη εξειδικεύει ακόμα περισσότερο τα πράγματα…:

«ΠΡΟΣΘΗΚΗ “2” – ΟΔΗΓΙΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Με τις παρούσες οδηγίες αποβλέπουμε στην Οργάνωση όλων των Σχολείων της Νομαρχίας Αθηνών, από πλευράς Πολιτικής Αμυνας κατά τρόπο που να εξασφαλίζεται η κάλυψη, η εκκένωση, η διαφυγή των μαθητών σε περιπτώσεις προβλεπόμενων κινδύνων από εχθρικές ενέργειες, στον καιρό του πολέμου ή συμφορών που προέρχονται από φυσικές ή άλλες αιτίες (βομβαρδισμούς από αέρα, δολιοφθορές, πυρκαγιές, σεισμούς κλπ.).

Για το σκοπό αυτό κάθε σχολείο οφείλει να μεριμνήσει ειδικότερα για τα ακόλουθα: (…)

β. Να φροντίσει για την εξεύρεση κοντινών κατάλληλων, και με διπλή τουλάχιστον ταράτσα, χώρων για την κάλυψη των μαθητών την ώρα εργασίας, σε περίπτωση προσβολής από αέρα, εφόσον το διδακτήριο δεν προσφέρεται για τέτοια κάλυψη και εφόσον οι τοπικές συνθήκες το επιτρέπουν (…).

… και των βομβαρδισμών!

Από το σημείο αυτό, οι οδηγίες μπαίνουν στο κυρίως θέμα των… πολεμικών επιχειρήσεων εναντίον της Αθήνας:

«ΠΡΟΣΘΗΚΗ “3” – ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗΣ Α` ΒΟΗΘΕΙΩΝ

Για την αντιμετώπιση καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης, που θα προκύψουν από εχθρική ενέργεια στον καιρό του πολέμου, ή συμφορών που θα προέλθουν από φυσικές ή άλλες αιτίες, έχουμε καθήκον όλοι να οργανωθούμε κατά τέτοιο τρόπο στα Σχολεία μας (…). Οπως είναι γνωστό σε τέτοιες καταστάσεις, δημιουργείται ή ο εχθρός προσπαθεί να δημιουργήσει πανικό στον πληθυσμό(…)

ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ

Σε περίπτωση πολέμου, πρέπει ο πληθυσμός να ειδοποιηθεί ότι πρόκειται να γίνει επιδρομή από αέρα ή θάλασσα (π.χ. στα νησιά μας) ώστε να μπορέσει να πάρει τα κατάλληλα μέτρα, για να μην υπάρξουν θύματα. Αυτό επιτυγχάνεται με τον Συναγερμό…

ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΕΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ

1. Οταν ακούσετε το ΣΗΜΑ του Συναγερμού αμέσως και χωρίς να χάσετε την ψυχραιμία σας, τρέχετε γρήγορα να καλυφθείτε, εκεί όπου έχετε προγραμματίσει από πριν (…).

2. Αν ακούσετε βομβαρδισμό, χωρίς να δοθεί το σύνθημα του Συναγερμού, κάνετε ακριβώς το ίδιο, αν έχετε χρόνο. Αν οι βόμβες ή τα αεροπλάνα ακούγονται κοντά, πέστε στο έδαφος όπου κι αν βρίσκεστε και φυλαχθείτε όπως μπορείτε (…).

4. Τα αεροπλάνα κάνουν επίτηδες δαιμονισμένο θόρυβο, περνώντας χαμηλά, για να δημιουργούν πανικό. Μη φοβηθείτε, ο θόρυβος δε σκοτώνει (…).

6. Μη βγαίνετε από το καταφύγιό σας, αν δε σημάνει το τέλος του Συναγερμού (…).

ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΣ

1. Αν κατά την ώρα του βομβαρδισμού βρίσκεστε σε ανοικτό μέρος πέστε κάτω μπρούμυτα. Αφήστε το πρόσωπό σας προς τα κάτω στηρίζοντάς το στους αγκώνες και δέστε τα χέρια πίσω στο κεφάλι σας. Το στήθος σας πρέπει να είναι λίγο ανασηκωμένο από το έδαφος, για να αποφύγετε εσωτερικά τραύματα ή αιμορραγίες από τον κλονισμό του εδάφους. Τα θραύσματα διασκορπίζονται προς τα έξω και προς τα πάνω από το σημείο έκρηξης της βόμβας. Γι’ αυτό αν μπορείτε να κυλιστείτε προς ένα αυλάκι, κάντε το αμέσως. Κάθε κοιλότητα του εδάφους παρέχει μεγαλύτερη ασφάλεια.

2. Αν βρίσκεστε κοντά σε τοίχους ή δρόμο φροντίστε να βρείτε καταφύγιο σε κάποια καμάρα, υπόγειο ή και γεφύρι του δρόμου ακόμη (…).

Γενικά κάθε ένας πρέπει να τρέχει γρήγορα σ’ οποιοδήποτε διαθέσιμο καταφύγιο, παρά να μένει στους δρόμους (…).

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ

Κατά τη διάρκεια επιδρομής μπορεί να προκληθούν πυρκαγιές από εμπρηστικές βόμβες ή και ακόμα από εκρήξεις.

Γι’ αυτό πρέπει να έχετε αρκετούς κουβάδες με νερό, άμμο ή χώμα τοποθετημένα σε διάφορα σημεία του σχολείου σας. Καλό είναι επίσης να έχετε φτυάρι, κασμά και τσεκούρι. Φροντίστε να έχετε αποθέματα νερού σε βαρέλια ή σε άλλα δοχεία…

ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΩΝ

Είναι φυσικό μετά το βομβαρδισμό να έχουμε θύματα και προ παντός τραυματίες, οι οποίοι χρειάζονται περίθαλψη έως ότου μεταφερθούν στο Νοσοκομείο ή μέχρι να φτάσει ιατρός.

Εχετε στο Σχολείο σας κουτί φαρμακείου, το οποίο να περιέχει:

Υλικά: (1) Ψαλίδι,(2) Παραμάνες διαφόρων μεγεθών,(3) Επιδέσμους πλατείς και στενούς, (4) Γάζες αποστειρωμένες, (5) Κολλητικό επίδεσμο, (6) Αρκετό βαμβάκι και μερικούς τριγωνικούς επιδέσμους.

Φάρμακα: (1) Διάλυση ακριφλαιβίνης, κίτρινο υγρό, αντισηπτικό για πληγές (…).

Περιποίηση: 1. Καθαρίστε αμέσως το τραύμα με οξυζενέ, Detoi ή Setavion, επαλείψτε την πληγή με ακριφλαιβίνη, βάλτε γάζα και δέστε το με επίδεσμο (…).

ΑΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

Αυτοπροστασία σημαίνει να είμαστε ικανοί να σώσουμε τον εαυτό μας και όσους μένουν μαζί μας ή δίπλα μας, σε περίπτωση πολέμου και βομβαρδισμού.

Για να έχουμε επιτυχία σ’ αυτό, πρέπει να οργανωθούμε καλά από πριν. Γι’ αυτό στο σχολείο μας πρέπει να υπάρχει η ακόλουθη οργάνωση:

1. Υπεύθυνος προστασίας του Σχολείου, 2. Υπεύθυνος Προστασίας Τμήματος, 3. Ομαδάρχες μαθητές, στις μεγαλύτερες τάξεις (…)».

Πώς θα σωθείτε από τα πολυβόλα των αεροπλάνων…

Η τέταρτη προσθήκη του «αναμορφωμένου» σχεδίου (αυτό το κείμενο μοιράστηκε στους γονείς των μαθητών του 3ου Δημοτικού Πετρούπολης) εκτός των άλλων υποδεικνύει στους γονείς να αναλάβουν τα έξοδα που απαιτούνται για την κατασκευή ενός καταφυγίου ικανού να προστατέψει τους ίδιους και τα παιδιά τους από τους βομβαρδισμούς…:

«ΠΡΟΣΘΗΚΗ “4” – ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

(…) Σε περίπτωση αεροπορικής επιδρομής… οι γονείς πρέπει να συνειδητοποιήσουν τούτο: Με κανένα τρόπο ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΡΕΞΟΥΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ για να πάρουν τα παιδιά τους, εφόσον διαρκεί ο Συναγερμός (…). Στην αντίθετη περίπτωση εκθέτουμε σε κίνδυνο όχι μόνο τους εαυτούς μας, αλλά και τα παιδιά μας. Και, τούτο, γιατί… θα γίνει μποτιλιάρισμα των αυτοκινήτων, με αποτέλεσμα: (…)

β. Οι επιβάτες των αυτοκινήτων, εφόσον θα είναι παγιδευμένοι στους δρόμους, προσφέρονται σαν εύκολος στόχος στα αεροπλάνα που μπορούν να προκαλέσουν πολλά θύματα με τα πολυβόλα τους. Ετσι στην προσπάθειά μας, να σώσουμε τα παιδιά μας, μπορεί να τα σκοτώσουμε…

Βέβαια κινδύνους το παιδί αντιμετωπίζει όχι μόνο στο σχολείο, αλλά και στο δρόμο και στο σπίτι. Γι’ αυτό θεωρούμε σκόπιμο με την ευκαιρία αυτή να δώσουμε γενικότερες οδηγίες για την προστασία του ίδιου και της οικογενείας του γενικότερα. Κατ’ αρχήν οι γονείς πρέπει από τώρα που επικρατεί ηρεμία να κάμουν ένα απλό σχέδιο προφυλάξεως της οικογενείας τους. Είναι απαραίτητο να βρεθεί ένα ασφαλισμένο καταφύγιο. Το ασφαλέστερο είναι το καταφύγιο το οποίο κατασκευάζεται μακριά από τοίχους σύμφωνα με τις οδηγίες της Πολιτικής Αμυνας. Βέβαια αυτό συνεπάγεται έξοδα και είναι ευθύνη των γονέων να αποφασίσουν για την αντιμετώπισή τους. Σε περίπτωση που το σπίτι μας δε διαθέτει διπλή “ταράτσα”, μια λύση είναι να βρούμε ένα υπόγειο σε γειτονικό πολυώροφο κτίριο, στο οποίο να καταφεύγουμε σε ώρα ανάγκης…

Μερικές συμβουλές που είναι χρήσιμες για την περίπτωση αυτή

– Αποφεύγετε να στέκεστε απέναντι από τα παράθυρα ή τις πόρτες γιατί τα τζάμια σπάζουν και γίνονται βλήματα.

– Κατά την ώρα της επιδρομής, καλόν είναι να κλείνει ο διακόπτης του ρεύματος και εκείνος του γκαζιού.

– Αν το παιδί, κατά την ώρα του βομβαρδισμού, βρεθεί σε ανοικτό μέρος, πρέπει να πέσει αμέσως μπρούμυτα, να στηρίξει το πρόσωπο στους αγκώνες και να δέσει τα χέρια πίσω στο κεφάλι (…). Σε περίπτωση Συναγερμού κρατήστε την ψυχραιμία σας (…)».

Και το ερώτημα είναι αν έχουν ενημερωθεί οι παραπάνω οδηγίες κι εάν, 22 ολόκληρα χρόνια μετά, έχουν προσαρμοστεί στις σημερινές ανάγκες και στις απειλές που θα μπορούσαμε ενδεχομένως να αντιμετωπίσουμε στις ημέρες μας.

Σειρήνες: Κι αν δεν ήταν άσκηση τι θα έπρεπε να κάνουμε;

«Σκηνές του δρόμου» στο Διεθνές Κέντρο Φωτογραφίας στη Νέα Υόρκη