Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Νορβηγό θεατρικό συγγραφέα και πεζογράφο, Γιον Φόσε

Στον Νορβηγό συγγραφέα και δραματουργό Γιον Φόσε απονεμήθηκε το φετινό βραβείο του Νόμπελ Λογοτεχνίας. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ακαδημίας, το βραβείο του δόθηκε για τα «καινοτόμα θεατρικά έργα και την πεζογραφία του, που δίνουν φωνή στο ανείπωτο».

Ο Γιον Γόσε, με το μινιμαλιστικό και υπερ-νατουραλιστικόι ύφος του ανανέωσε ριζοσπαστικά το τοπίο της Νορβηγικής δραματουργίας. Έχει γράψει πλήθος μυθιστορημάτων, θεατρικών έργων, ποιητικών συλλογών, δοκιμίων και παιδικών βιβλίων, μεταξύ των οποίων «Το άλλο όνομα» κ.α.

Ο Γιόν Φόσε, γεννημένος στο Χάουγκεζουντ το 1959, ζει στο Grotten, μια κατοικία που παραχωρεί ο βασιλιάς της Νορβηγίας στη σημαντικότερη προσωπικότητα του πολιτισμού της χώρας. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε σαράντα γλώσσες· τα θεατρικά του ανεβαίνουν από σπουδαίους σκηνοθέτες (Τ. Οστερμάγερ, Κλοντ Ρεζί, Πατρίς Σερό).

Ο Νορβηγός ποιητής, μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος και θεατρικός συγγραφέας Γιον Φόσε είναι ο πιο πολυπαιγμένος Ευρωπαίος συγγραφέας της εποχής μας, θεωρείται μία από τις σπουδαιότερες φωνές της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το έργο του έχει μεταφραστεί σε πάνω από πενήντα γλώσσες. Έχει τιμηθεί με πολλά διεθνή βραβεία (ανάμεσά τους και το μεγίστου κύρους «Βραβείο Ίψεν»), ενώ τα θεατρικά του έργα έχουν ανέβει από πολλούς σημαντικούς σκηνοθέτες (Κλοντ Ρεζί, Πατρίς Σερό, Τόμας Οστερμάιερ, Οσκάρας Κορσουνόβας, Ίβο Βαν Χόβε, Γιούργκεν Γκος, Λικ Περσεβάλ, Γιόσι Βίλερ, Κέιτι Μίτσελ κ.ά.) στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου.

Το «Κάποιος θα έρθει» είναι χρονολογικά ένα από τα πρώτα έργα του Φόσσε. Πρωτοπαίχτηκε το 1996 στο Εθνικό Θέατρο της Νορβηγίας. Ακολούθησαν πάνω από σαράντα θεατρικά έργα, που έχουν παιχτεί σε όλο τον κόσμο, από το Λονδίνο ως τη Μόσχα και από το Παρίσι ως το Τόκιο.
Το «Κάποιος θα έρθει» (2021) είναι το τρίτο έργο του Γιον Φόσσε που σκηνοθέτησε στην Ελλάδα ο Γιάννης Χουβαρδάς μετά τα Τόσο όμορφα (Θέατρο Αμόρε, 2004) και Παραλλαγές Θανάτου (Θέατρο Πορεία, 2013).

Σχετικά: Μυθιστορήματά του που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα εδώ. Για το έργο του εδώ. Μια συνέντευξη που είχε δώσει στο Literary Hub πέρυσι τέτοιο καιρό, εδώ. Ένα δοκίμιο του Karl Ove Knausgaard για την γραφή του Φόσε, εδώ.

Τα βιβλία του κυκλοφορούν στη χώρα μας από τις εκδόσεις Gutenberg, Άγρα, Νεφέλη και Ανατολικός.

Τελευταίο του έργο στα ελληνικά το “Το άλλο ονομα”,μτφρ. Σωτήρης Σουλιώτης , Βιβλιοπωλείο Gutenberg. Ήταν υποψήφιο για το Διεθνές Booker τη χρονιά 2022.

“Το άλλο όνομα”, περίληψη

Δύο άντρες με το ίδιο όνομα, Άσλε. Και οι δύο ζωγράφοι και μοναχικοί. Ο ένας ζει στην εξοχή, μόλις έχει χάσει τη γυναίκα του και βρίσκει παρηγοριά στην προσευχή. Ο άλλος ζει στην πόλη, έχει απομακρυνθεί από τις παρέες του και το καταφύγιο του είναι το αλκοόλ. Τι τους συνδέει; Πώς μοιράζονται τις σκέψεις τους για την τέχνη, τον Θεό, τον αλκοολισμό, τη φιλία, την οικογένεια, τον έρωτα;

Έγραψαν:

Εκπληκτικό! Ο Φόσε είναι ένας από τους συγγραφείς που ντρέπεσαι να μην έχεις διαβάσει ή να μην έχεις ακούσει (πιθανώς να τον ακούσεις τον Οκτώβριο όταν η Σουηδική Ακαδημία κάνει μια πολύ σημαντική ανακοίνωση). Η Επταλογία του είναι μια εξαιρετική σειρά μυθιστορημάτων με θέμα τον Θεό, την τέχνη, την ταυτότητα, την οικογένεια, την ίδια τη ζωή. Τελειώνοντας την ένιωσα δέος.

The New York Times

Τον συγκρίνουν με τον Μπέκετ και τον Ίψεν [ . . .] Το άλλο όνομα είναι η αρχή μιας επταλογίας στην οποία δεν υπάρχει ούτε μια τελεία. Αυτός θέλει να είναι ο ρυθμός της πρόζας του. Γρήγορα δεν την πολυπροσέχεις αυτή την έλλειψη και μετά από λίγο σου γίνεται και ευχάριστη. Έχει σημεία που σε γαντζώνουν και σημεία που ρέουν [. . .] Ήδη από το πρώτο βιβλίο φαίνεται ότι είναι μνημειώδες έργο.

The Guardian

Ο Φόσε αντιπροσωπεύει ένα ιδιαίτερο και αναγνωρίσιμο είδος ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Σφικτή γραφή, επαναλήψεις, χωρίς παύσεις παρά μόνο όπου υπάρχει διάλογος.

[…] Ο Φόσε θεωρείται εδώ και καιρό φαβορί για Νόμπελ και σίγουρα έχει αυτή την νεωτεριστική ευρωπαϊκή ευαισθησία που τελευταίως αρέσει πολύ στη Σουηδική Ακαδημία.

Irish Times

Ο Φόσε έχει το χάρισμα να γράφει για συνηθισμένα πράγματα με ασυνήθιστο τρόπο.

Frankfurter Allgemeine

Τι είναι αυτό που σε κάνει να μην μπορείς να βρεις κάτι στραβό σε κανένα έργο τα

του Φόσε; Δεν είναι το στυλ του, οι επαναλήψεις, ο τρόπος που συνδέει τα πράγματα, ο τρόπος που τα επεξεργάζεται εγκεφαλικά, τα μοτίβα του, όλα αυτά τα φιορδ, όλες αυτές οι βάρκες, όλη αυτή η μουσική· είναι κυρίως αυτό που φανερώνεται μέσα από όλα αυτά [. . .] Ερευνά ένα είδος υπαρξιακού «σημείου μηδέν» το οποίο δεν είναι ούτε κάτι απογοητευτικό, ούτε μισάνθρωπο, αλλά γεμάτο ελπίδα.

Καρλ Ούβε Κνάουσγκαρντ

Άλλα έργα του στην ελληνική γλώσσα

Χειμώνας, μτφρ. Liv Nilsen Garras, Ανατολικός

Τόσο όμορφα, μτφρ.Liv Nilsen Garras, Νεφέλη

Τρία έργα,Παραλλαγές θανάτου. Κάποιος θα ‘ρθει. Κοιμήσου γλυκό μου παιδάκι. μτφρ. Κατερίνα Σαρροπολου, Άγρα

Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Νορβηγό θεατρικό συγγραφέα και πεζογράφο, Γιον Φόσε

1962 στου “Ζόναρς”