Οι φόβοι πολλών για την Ουκρανία επιβεβαιώθηκαν. Από τις ΗΠΑ δεν ρέει πια, τουλάχιστον προς το παρόν, οικονομική βοήθεια προς το Κίεβο. Εν μέσω της ουκρανικής αντεπίθεσης κατά της Ρωσίας ο σημαντικότερος χρηματοδότης και προμηθευτής όπλων της Ουκρανίας δείχνει να κλονίζεται.
Όλα πλέον δίχνου ότι μετά από σχεδόν 600 μέρες πολέμου, και με τις ευρωπαϊκές οικονομίες να δείχνουν λιγότερο ανθεκτικές από τη ρωσική, ίσως αποδειχθεί βάσιμη η εκτίμηση της Μόσχας ότι το μέτωπο στήριξης του Κιέβου μπορεί να διαρραγεί, ως αποτέλεσμα εσωτερικών αναταράξεων στις χώρες που το συγκροτούν.
Σε έρευνα της μη κυβερνητικής οργάνωσης Globsec στην Σλοβακία προ μηνών, το 51% των ερωτηθέντων καταλογίζει την ευθύνη για τον πόλεμο στη Δύση και την Ουκρανία, έναντι του 39% το 2022. Στην ίδια έρευνα, οι απαντήσεις στο ερώτημα της παραμονής ή όχι των χωρών τους στη Δύση έδειξαν ισχνές πλειοψηφίες σε Τσεχία, Εσθονία, Λιθουανία και Πολωνία, και αρκετά κάτω από το 50% σε Σλοβακία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Λετονία και Ρουμανία.
Η εικόνα στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού μάλλον δεν εμπνέει εφησυχασμό σε ό,τι αφορά στο αρραγές του δυτικού μετώπου. Κατά την επίσκεψή του στην Ουάσινγκτον στις 21 Σεπτεμβρίου, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε τη διαβεβαίωση του προέδρου Μπάιντεν για ένα νέο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας ύψους 325 εκατ. δολαρίων στη χώρα του. Εννέα ημέρες αργότερα, Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές προσκείμενοι στον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και αντίθετοι με τη χορήγηση νέας βοήθειας στην Ουκρανία, αντιτάχτηκαν έντονα στον προσωρινό προϋπολογισμό που κατέθεσε στο Κογκρέσο η κυβέρνηση Μπάιντεν για να αποφευχθεί έως τις 17 Νοεμβρίου μια παύση πληρωμών του αμερικανικού δημοσίου, που θα ισοδυναμούσε με παράλυση του ομοσπονδιακού κράτους και αμφισβήτηση της αξιοπιστίας του διεθνώς.
Από την αρχή του πολέμου οι ΗΠΑ έχουν διαθέσει τεράστια ποσά στην Ουκρανία: Περίπου 44 δισεκατομμύρια δολάρια για στρατιωτική βοήθεια και επιπλέον αρκετά δισεκατομμύρια για οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια. Ο ειδικός σε ζητήματα Ρωσίας και Ευρώπης στην αμερικανική δεξαμενή σκέψης CSIS, Μαξ Μπέργκμαν, έγραψε στην πλατφόρμα Χ: «Έφθασε η ώρα να πανικοβληθούμε». Εάν το αμερικανικό Κογκρέσο δεν εγκρίνει νέα οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία, η χώρα θα βρεθεί στα πρόθυρα της κατάρρευσης: «Πολλοί Ουκρανοί θα πεθάνουν», προειδοποιεί ο αμερικανός ειδικός.
Μειώνεται το ποσοστό των Αμερικανών -από αμφότερα τα μεγάλα πολιτικά κόμματα- που τάσσονται υπέρ της παροχής όπλων στην Ουκρανία, σε μια ακόμη προειδοποιητική ένδειξη για το Κίεβο, σύμφωνα με νέα δημοσκόπηση του Reuters/Ipsos.
Η δημοσκόπηση, έδειξε ότι μόνο το 41% των συμμετεχόντων συμφωνεί με τη δήλωση ότι η Ουάσινγκτον θα «πρέπει να παράσχει όπλα στην Ουκρανία», συγκριτικά με 35% που διαφωνεί, ενώ οι υπόλοιποι ερωτηθέντες παραμένουν αναποφάσιστοι στο θέμα αυτό.
Το ποσοστό όσων υποστηρίζουν τις αποστολές αμερικανικών όπλων έχει μειωθεί από τον Μάιο, όταν ανίστοιχη δημοσκόπηση του Reuters/Ipsos έδειξε ότι το 46% των Αμερικανών τάσσεται υπέρ της αποστολής όπλων και το 29% αντιτίθεται ενώ οι υπόλοιποι συμμετέχοντες δήλωσαν αναποφάσιστοι.
Η δημοσκόπηση έγινε ενώ η ηγεσία του αμερικανικού Κογκρέσου συζητά το αίτημα του Δημοκρατικού προέδρου Τζο Μπάιντεν για 24 δισεκ. δολάρια επιπρόσθετης χρηματοδότησης για την Ουκρανία, εκ των οποίων περίπου τα 17 δισεκ. θα αφορούν αμυντική βοήθεια.
Κατά της βοήθειας οι προσκείμενοι στον Τραμπ
Ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι, ιδιαίτερα αυτοί με πιο στενές σχέσεις με τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ που επιδιώκει την επανεκλογή του, είναι αντίθετοι στη βοήθεια. Η στήριξη προς την Ουκρανία δεν περιλαμβανόταν στο νομοσχέδιο περί έκτακτης χρηματοδότησης του ομοσπονδιακού κράτους που ψήφισε το Κογκρέσο το Σάββατο, αν και ο Λευκός Οίκος και μέλη του Κογκρέσου δεσμεύθηκαν να ψηφίσουν ξεχωριστά για ένα πακέτο προς το Κίεβο.
«Η μείωση της στήριξης έχει αρνητικό αντίκτυπο στην στήριξη εντός του Κογκρέσου και τελικά στις προοπτικές επιπρόσθετων πακέτων βοήθειας», δήλωσε η Ελίζαμπεθ Χόφμαν, υψηλόβαθμο στέλεχος του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών. Η ίδια δήλωσε ότι θα βοηθήσει η καλύτερη ενημέρωση, συμπεριλαμβανομένου του να γίνει σαφές στους Αμερικανούς ότι μεγάλο μέρος των χρημάτων που προορίζονται για την Ουκρανία μένει στις ΗΠΑ, για παράδειγμα σε θέσεις εργασίας σε αμερικανικές εταιρίες κατασκευής όπλων.
Ο Μπάιντεν δήλωσε χθες ότι σύντομα θα προχωρήσει ομιλία για τους λόγους για τους οποίους είναι σημαντικό να συνεχιστεί η βοήθεια προς την Ουκρανία.
Αλλαγή και στους Δημοκρατικούς
Ενώ η στήριξη της αμερικανικής κοινής γνώμης για τις αποστολές όπλων ήταν συστηματικά υψηλότερη μεταξύ των Δημοκρατικών από τότε που εισέβαλαν τα ρωσικά στρατεύματα στην Ουκρανία, η πρόσφατη μείωση στο συνολικό ποσοστό είναι αποτέλεσμα της αλλαγής απόψεων μεταξύ των Δημοκρατικών του Μπάιντεν.
Το 52% των Δημοκρατικών τάσσεται υπέρ του εξοπλισμού της Ουκρανίας στην πρόσφατη δημοσκόπηση, συγκριτικά με το 61% τον Μάιο. Μεταξύ των Ρεπουμπλικάνων, η στήριξη στην αποστολή όπλων στο Κίεβο μειώθηκε στο 35% από το 39% τον Μάιο.
Το 34% των Δημοκρατικών στη δημοσκόπηση συμφώνησε με τη δήλωση ότι τα προβλήματα της Ουκρανίας «δεν μας αφορούν και δεν θα πρέπει να παρεμβαίνουμε» συγκριτικά με το 56% των Ρεπουμπλικάνων.
Η δημοσκόπηση Reuters/Ipsos ήταν πανεθνική και έγινε διαδικτυακά, με τη συμμετοχή 1.005 ερωτηθέντων.
Στα ήδη υπάρχοντα προβλήματα προστέθηκε ακόμα ένα το Σαββατοκύριακο. Η ευρείας κλίμακας επίθεση της παλαιστινιακής Χαμάς κατά του Ισραήλ. Κανείς δεν είναι σήμερα σε θέση να προβλέψει πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στην Εγγύς Ανατολή. Ούτε εάν το Ισραήλ θα ζητήσει την στήριξη συμμάχων του, όπως των ΗΠΑ. Σε αυτή την περίπτωση η Ουκρανία θα πρέπει να μοιραστεί με τον Ισραήλ την οικονομική και στρατιωτική βοήθεια της Ουάσιγκτον.
Εύλογο το ερώτημα αν οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν την απώλεια της αμερικανικής στρατιωτικής και οικονομικής στήριξης. Η απάντηση των Βρυξελλών είναι ένα ξεκάθαρο όχι. «Η Ευρώπη δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ», δήλωσε την Πέμπτη ο Ζοζέπ Μπορέλ, εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής στη Γρανάδα της Ισπανίας. Σε περίπτωση που οι Αμερικανοί πάγωναν κάθε βοήθεια στην Ουκρανία, το ενδιαφέρον θα επικεντρωνόταν στη Γερμανία, την ισχυρότερη οικονομία της ΕΕ, η οποία έχει προμηθεύσει μέχρι σήμερα το Κίεβο με οπλικά συστήματα συνολικής αξίας 5,2 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Από το ξεκίνημα της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022 ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς έθεσε ως προτεραιότητα τις κοινές ενέργειες με τους δυτικούς συμμάχους. Στις αποφάσεις του Βερολίνου για χορήγηση όπλων στην Ουκρανία προσανατολίζεται στην Ουάσιγκτον. Από την άλλη πλευρά ωστόσο έχει υποσχεθεί στους Ουκρανούς ότι θα τους στηρίξει για όσο διάστημα χρειαστεί. Επομένως, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι το Βερολίνο θα αναστείλει κάθε αποστολή βοήθειας στο Κίεβο από τη μια μέρα στην άλλη. Η Ουκρανία εξαρτάται απόλυτα από τη Δύση: στρατιωτικά και οικονομικά. Περίπου το ήμισυ του προϋπολογισμού της χώρας χρηματοδοτείται από την διεθνή βοήθεια. Ουκρανικά μέσα ενημέρωσης εκτιμούν ότι η βοήθεια στο Κίεβο έχει στοιχίσει μέχρι σήμερα τη Δύση περισσότερα από 170 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.
Ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θα πρέπει να παρακολουθεί τις εξελίξεις με ικανοποίηση. Εδώ και καιρό η Ρωσία ποντάρει σε κόπωση της Δύσης και την ίδια στιγμή επαινεί την «νηφαλιότητα» των πολιτικών σε Ουγγαρία και Σλοβακία, οι οποίοι θέτουν προσκόμματα στη χορήγηση επιπλέον οικονομικής βοήθειας στο Κίεβο. Ούτως ή άλλως ο πρόεδρος Πούτιν είναι πεπεισμένος ότι η Ουκρανία διατηρείται ζωντανή μόνο τεχνητά, με τα δισεκατομμύρια των Δυτικών. «Φανταστείτε οι παραδόσεις όπλων και η διοχέτευση χρημάτων να σταματούσαν αύριο, τότε η Ουκρανία θα κρατούσε μόνο μια εβδομάδα», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο ρώσος ηγέτης.
Οι σχεδιασμοί της Ρωσίας να διπλασιάσει, σύμφωνα με το Bloomberg, τις αμυντικές τις δαπάνες το 2024 συγκριτικά με το 2021, υποδηλώνοντας έτσι ότι δεν κάμπτεται από τον συνεχιζόμενο πόλεμο, αποσκοπούν ακριβώς στην υποδαύλιση της δυσανεξίας στην παράτασή του. Σχολιάζοντας τη διαφωνία στο Κογκρέσο για το πακέτο στήριξης του Κιέβου, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, την χαρακτήρισε «προσωρινό φαινόμενο», που όμως είναι, κατά τον ίδιο, προείκασμα κόπωσης. «Η κόπωση από την εκτός λογικής χρηματοδότηση του Κιέβου», είπε, «θα αυξηθεί σε διάφορες χώρες, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ. Και θα οδηγήσει στη μεγέθυνση των διαφωνιών και στην πολυδιάσπαση».
Σε μια προσπάθεια να διασκεδάσουν τις ανησυχίες των Ουκρανών, οι υπουργοί Άμυνας των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ θα συναντηθούν σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες. Η επίσημη θέση της βορειοατλαντικής συμμαχίας είναι πάντως να συνεχιστεί η στήριξη της Ουκρανίας «για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται απαραίτητο».
Πηγή: DW, Bloomberg, CNBC, BBC, Reuters, ΑΠΕ-ΜΠΕ
- Μητσοτάκης: Τα θετικά μέτρα του προϋπολογισμού και τις πρωτοβουλίες για τον περιορισμό των τραπεζικών προμηθειών
- Ρόναλντ Μαϊνάρντους / Η σιωπηλή αγωνία της Ελλάδας: Η Τουρκία στη Συρία
- To Βερολίνο δείχνει τον δρόμο της λιτότητας
- Ο Βίκτορ Γουεμπανιάμα γράφει ιστορία στο NBA
- Ο Τίμοθι Σαλαμέ «περηφάνος» για τον ρόλο του ως Μπομπ Ντίλαν