ΑΝΤΡΕΑΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Κάθε φορά που ξεσπάει ένας πόλεμος ή μια αιματηρή σύγκρουση η αιωνίως αγράμματη και μονίμως υπερτιμημένη “κοινή γνώμη” διχάζεται όπως ακριβώς συμβαίνει με τους “φιλάθλους” πριν από έναν αγώνα ντέρμπι των ομάδων τους, θεωρώντας πως πρέπει να πάρουν αναφανδόν το μέρος της μίας ή της άλλης πλευράς. Λες και η ιστορία γράφεται με τα παιδικά ψευδο-αρχέτυπα “ινδιάνοι-καουμπόηδες” και “κλέφτες-αστυνόμοι”.
Το είδαμε με την εισβολή στην Ουκρανία όπου η “κοινή γνώμη” και οι μιντιακοί ταγοί της τάχθηκαν είτε με τους Ουκρανούς είτε (λιγότεροι) με τους Ρώσους υιοθετώντας άκριτα την προπαγάνδα και τα επιχειρήματα της κυβέρνησης του Κιέβου ή εκείνη της Μόσχας και αυτόματα, στη συνείδηση του κόσμου πέρασε η αντίληψη πως οι μεν είναι οι “καλοί” και οι δε οι “κακοί” -ή το ανάποδο.
Το είδαμε πριν λίγες ημέρες με την εισβολή των Αζέρων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και την εκδίωξη δεκάδων χιλιάδων Αρμενίων από τα σπίτια τους που και αυτοί πριν από μερικές δεκαετίες είχαν εκδιώξει του Αζέρους από τα ίδια σπίτια. κάτι που είτε ξεχνάμε είτε δεν γνωρίζουμε.
Το βλέπουμε και τώρα με την επίθεση της παλαιστινιακής οργάνωσης Χαμάς κατά του Ισραήλ και την αντεπίθεση των ισραηλινών με ένας ακόμη βομβαρδισμό της Γάζας με τα “φίλαθλα” ένστικτα να υπερχειλίζουν καταδικάζοντας οι “φιλοϊσραηλινοί” τους πρώτους ως τρομοκράτες δολοφόνους αθώων και οι “φιλοπαλαιστίνιοι” να επιχαίρουν που οι ισραηλινοί παίρνουν ένα μάθημα για όσα έχουν κάνει και συνεχίζουν να κάνουν, εδώ και μισό αιώνα, στους παλαιστίνιους.
Στο μεταξύ και στην Ουκρανία, στον Καύκασο και στη Μέση Ανατολή όπως και σε δεκάδες άλλα μέρη του κόσμου σκοτώνονται εκατοντάδες χιλιάδες άμαχοι, απλοί πολίτες, γυναίκες και παιδιά που καμιά σχέση δεν έχουν με τους διεφθαρμένους πολιτικούς του Κιέβου και τα φιλοναζιστικά τάγματα του Αζόφ, τους ολιγάρχες πέριξ του “αυτοκράτορα” Πούτιν και τους μισθοφόρους του “μακαρίτη” Πριγκόζιν, τους φανατικούς ισλαμιστές της Χαμάς και της Χεσμπολάχ ή τους ακροδεξιούς, θρησκόληπτους κυβερνητικούς συμμάχους του Νετανιάχου και των ισραηλινών εποίκων.
Για τους “φιλάθλους” της ματωμένης κερκίδας αυτές οι εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί περνούν μπροστά από τα μάτια τους σαν νούμερα “νεκρών και τραυματιών”, μία μάλλον αδιάφορη στατιστική ανώνυμων και απρόσωπων θυμάτων, αυτά που οι κυνικοί αναλυτές έχουν ονομάσει “παράπλευρες απώλειες”. Ακόμη και οι φωτογραφίες με δρόμους σπαρμένους πτώματα, με κομματιασμένα βρέφη, με ανθρώπους που συλλαμβάνονται για οδηγηθούν σε θαλάμους βασανιστηρίων, σε εκτελεστικά αποσπάσματα και κρεμάλες, πέρα από μία πρόσκαιρη ανατριχίλα, δεν μετακινούν την “ακράδαντη” γνώμη υπέρ της μίας ή της άλλης πλευράς.
Ο πρωτόγονος μανιχαϊσμός του “καλού” και “κακού” κυριαρχεί μέσα από τις οθόνες και τα πληκτρολόγια. “Θύρες” χούλιγκαν στήνονται , λάβαρα και πανό με συνθήματα απίστευτης χυδαιότητας και απανθρωπιάς σηκώνονται. Μικρομέγαλες χώρες σπεύδουν να τεθούν στη “σωστή πλευρά της Ιστορίας” αδιαφορώντας αν αργά ή γρήγορα βρεθούν στην ίδια θέση με εκείνους που είναι στη “λάθος πλευρά”.
Απέναντι σε αυτή τη χουλιγκάνικη αντιμετώπιση της πραγματικότητας και της Ιστορίας, στέκουν λίγοι, όλο και λιγότεροι που όταν σκοτώνονται άνθρωποι είναι με την πλευρά των ανθρώπων και όχι των δολοφόνων τους, που μπορούν να διακρίνουν τι κρύβεται πίσω από αυτούς τους πολέμους και τις συγκρούσεις, το ρόλο που παίζουν και τα συμφέροντα που εξυπηρετούν κυβερνήσεις, οργανώσεις, ιερατεία, λόμπι εμπόρων όπλων, μυστικές υπηρεσίες και μισθοφορικά στρατεύματα.
Πως πολεμάς αυτή την αθλιότητα, τουλάχιστον μέσα σου αν δεν μπορείς συνολικά να την αλλάξεις; Μιλώντας με απλούς ανθρώπους που έχουν ζήσει σε αιματοβαμμένες εποχές και περιοχές του κόσμου, που έχουν χάσει συγγενείς και φίλους, παιδιά, αδέλφια και γονείς. Διαβάζοντας σε βιβλία ή βλέποντας σε ντοκιμαντέρ τις μαρτυρίες τους.
Μία τέτοια στιγμή είχα την ευκαιρία να ζήσω πριν τριάντα περίπου χρόνια όταν μία φίλη ισραηλινή που ζούσε στο Τελ Αβίβ μου είχε πει πως κάθε πρωί πήγαινε τα τρία παιδιά της σε τρεις διαφορετικές στάσεις για να πάρουν το σχολικό λεωφορείο. Κάθε πρωί. Κι όταν τη ρώτησα γεμάτος απορία γιατί το κάνει, μου απάντησε:
“Για να μην τα χάσω και τα τρία αν γίνει κάποια βομβιστική επίθεση!”.
Είχα μείνει άφωνος. Αυτή η ασύλληπτη συμβίωση του απλού ανθρώπου με τον τρόμο δεν ήταν κάτι πρωτόγνωρο για μένα: Είχα ακούσει και διαβάσει δεκάδες ιστορίες παλαιστινίων που είχαν χάσει τα παιδιά τους από σφαίρες ισραηλινών, όμως τώρα άκουγα για πρώτη φορά και την άλλη πλευρά. Κι αυτό ήταν ικανό να συντρίψει και να ξεριζώσει μια δια παντός τον μανιχαϊσμό εντός μου. Γιατί η μόνη σωστή πλευρά της Ιστορίας είναι με τον Άνθρωπο όποιο χρώμα, γλώσσα, θρησκεία ή εθνικότητα κι αν έχει…