Σήμερα, με την 4η βιομηχανική επανάσταση, τι απαιτείται για την ανάπτυξη; Kαινοτομία, ευφυΐα δηλαδή, και θεσμικά ανεπτυγμένο περιβάλλον. Ποιότητα δημοκρατίας και διακυβέρνησης, ελευθερία και κράτος δικαίου. Οι δύο τελευταίες βιομηχανικές επαναστάσεις δείχνουν ότι μπορεί να επιτευχθεί το “ποιοτικό άλμα”, χωρίς την εξάρτηση της κληρονομίας από τη φύση.
Του Παντελή Λάμπρου*
Η 1η και η 2η βιομηχανική επανάσταση, οι ατμομηχανές και οι ηλεκτρικές συσκευές, επέκτειναν τη μυϊκή δύναμη του ανθρώπου.
Η 3η και η 4η πολλαπλασίασαν τις υπολογιστικές δυνατότητες του ανθρώπου και έθεσαν στην υπηρεσία του την τεχνητή νοημοσύνη. Ανέδειξαν δε, και τις μοναδικές πτυχές της ανθρώπινης φύσης – την αντίληψη, την επινοητικότητα και τη δημιουργικότητα.
Κοινό σημείο όλων των επαναστάσεων αλλά και πριν από αυτές “οι μοχλοί του Αρχιμήδη”. Από την αρχαιότητα ο Αρχιμήδης “έπαιζε” με τη δύναμη και την “απόσταση”. Ότι κερδίζουμε με ένα μοχλό σε δύναμη το χάνουμε σε απόσταση.
Στις δύο πρώτες επαναστάσεις η αρχή αυτή υλοποιήθηκε με τα γρανάζια των μηχανών.
Στην 3η και 4η η παραπάνω αρχή εφαρμόστηκε ως πολλαπλασιαστής της ανθρώπινης διάνοιας.
Και το πιο σημαντικό, συνδυάστηκε με τρεις επιπλέον εξελίξεις, σε διεθνές επίπεδο. Την ελευθερία διακίνησης προϊόντων και υπηρεσιών, μετακίνησης προσώπων και μεταφοράς κεφαλαίων. Οι διάσπαρτες και απομονωμένες λιμνούλες παραγωγής, εργατικού δυναμικού και κεφαλαίων ενοποιούνται σε παγκόσμια κλίμακα και διαμορφώνουν τις μεγάλες θάλασσες που συνδέουν καταναλωτές και επενδυτές.
Ένα επιπλέον στοιχείο, η μόχλευση του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος – δανεισμός και χρηματοδότηση.
Τι είναι μόχλευση; η δυνατότητα δανεισμού από την τράπεζα χωρίς την ύπαρξη ίσης αξίας καταθέσεων. Αυτή η σύγχρονη δυνατότητα, μπορεί να επιταχύνει είτε τα θετικά ή τα αρνητικά αποτελέσματα της οικονομίας και των επιχειρήσεων. Αποτελεί δηλαδή, το μεγεθυντικό φακό και για τα καλά και για τα κακά. Η σωφροσύνη βέβαια, επιτάσσει να υπάρχει αντιστοιχία και ισορροπία ανάμεσα στον πραγματικό πλούτο και την αντανάκλασή του στις αγορές. Η χρηματοοικονομική μόχλευση είναι όντως φούσκα. Αλλά ένα μπαλόνι με ισχυρά τοιχώματα (εταιρεία με πραγματική δημιουργία πλούτου) δεν κινδυνεύει να σκάσει. Και βέβαια πάντα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι το μπαλόνι δεν σκάει ποτέ ήσυχα!
Η 3η και η 4η βιομηχανική επανάσταση έφερε και κάτι επιπλέον. Έσπασε την εξάρτηση της προόδου από τις φυσικές πηγές πλούτου και την ενέργεια.
Την περίοδο της 3ης βιομηχανικής επανάστασης κυρίαρχο ήταν το σύνθημα “άμμος και φαιά ουσία”. Τι απαιτείται για την ανάπτυξη; “Αμμος” το πυρίτιο δηλαδή, ήταν η πρώτη ύλη για την κατασκευή των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων, των γνωστών chips.
Σήμερα, με την 4η βιομηχανική επανάσταση, τι απαιτείται για την ανάπτυξη ; καινοτομία, ευφυΐα δηλαδή, και θεσμικά ανεπτυγμένο περιβάλλον. Ποιότητα δημοκρατίας και διακυβέρνησης, ελευθερία και κράτος δικαίου.
Οι δύο τελευταίες βιομηχανικές επαναστάσεις δείχνουν ότι μπορεί να επιτευχθεί το “ποιοτικό άλμα”, χωρίς την εξάρτηση της κληρονομίας από τη φύση.
Λέγεται, ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα χαρτιά που μας μοιράζουν, μπορούμε όμως να παίξουμε το παιχνίδι με τον δικό μας τρόπο !!! και ποιος είναι αυτός ο τρόπος;
Όπως αποδεικνύεται και διεθνώς, δεν είναι οι φυσικοί πόροι που οδηγούν μία οικονομία επί μακρόν στην ευημερία. Οι παράγοντες που μακροχρόνια είναι σημαντικοί για την ανάπτυξη είναι οι θεσμοί και το ανθρώπινο κεφάλαιο. Στο background βέβαια η Τεχνητή Νοημοσύνη που αποτελεί τον τεχνολογικό επιταχυντή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.
Τεχνητή Νοημοσύνη. Γιατί σήμερα; Γιατί το επιτρέπει η τεχνολογία επεξεργασίας και χωρητικότητας των υπολογιστών αλλά και οι καλύτεροι αλγόριθμοι εκπαίδευσης και παραμετροποίησης. Σε συνδυασμό βέβαια με την έκρηξη των διαθέσιμων δεδομένων (αισθητήρες, συστήματα, επικοινωνίες) όπου πολλά δεδομένα είναι διαθέσιμα σε πολλούς! Ανοιχτά δεδομένα από ανοιχτές κοινωνίες!
Η τεχνολογία είναι πολύτιμο εργαλείο, αλλά δίκοπο, όπως βέβαια όλα στη ζωή. Προκαλούνται προβλήματα αλλά δίνονται και λύσεις. Είναι disruptive τεχνολογία που δημιουργεί ασυνέχειες. Αυτό εμπεριέχει ευκαιρίες, που μένει να αξιοποιήσουμε.
Ζούμε σε εποχή προκλήσεων. Πρέπει να διαμορφώσουμε τις προϋποθέσεις ώστε να αξιοποιήσουμε τη νέα δυναμική περίοδο! To ChatGPT φαίνεται να είναι η τεχνολογία που άνοιξε ευρύ διάλογο στις κοινωνίες διεθνώς για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Και αυτό είναι καλό.
Και σε αυτό το σημείο πρέπει να τοποθετηθεί η χώρα μας, οι επιχειρήσεις, οι πολίτες και οι εργαζόμενοι της. Η χώρα έχει επενδύσει και αναπτύξει το ανθρώπινο κεφάλαιο. Μυαλό, εκπαίδευση, εμπειρία, ταλέντο και μόρφωση των ανθρώπων της. Είτε μένουν στη χώρα σήμερα είτε όχι.
H σύγχρονη τεχνολογία μπορεί να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων όχι μόνο αυξάνοντας την απόδοση τους αλλά και την ορθή τους στόχευση, την αποτελεσματικότητα τους δηλαδή. Να μπορούν να προσελκύουν πολλούς πελάτες και επενδυτές από πολλά μέρη του κόσμου και να τους πωλούν πολλά προϊόντα και υπηρεσίες αλλά και επιχειρηματικές συμμετοχές, μετοχές δηλαδή.
Μόνον έτσι, αποκτώντας ουσιαστικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα οι επιχειρήσεις, μπορούν να αξιοποιήσουν, με ασφάλεια, τη μόχλευση του συστήματος για να επιταχύνουν περαιτέρω την ανάπτυξη τους, αφού η επιπλέον χρηματοδοτικοί πόροι θα συνδυάζονται με την ουσιαστική τους επιχειρηματική βελτίωση.
Η επιτυχία δεν είναι μυστήριο. Υπάρχει συνταγή. Όλα τα συστατικά είναι διαθέσιμα. Ανοιχτή κοινωνία, ανθρώπινο κεφάλαιο γαλουχημένο με δημοκρατικά ιδανικά σε ένα ελεύθερο περιβάλλον αλλά και καλοεκπαιδευμένο. Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να αποτελέσει τον καταλύτη. Οι επιχειρήσεις μας μπορούν να επιτύχουν το ποιοτικό άλμα και να εισέλθουν σε έναν ενάρετο κύκλο μακράς ανάπτυξης και ευημερίας.
*Co-Founder & CEO
Products & Investments | Business Management Consulting, www.p-i.gr