Η Νάκμπα, την οποία επικαλέστηκε ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς εν μέσω του πολέμου στη Γάζα, σημαίνει στα αραβικά «καταστροφή» και αναφέρεται στον μαζικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων από τα σπίτια τους κατά τη αναδημιουργία του Ισραήλ το 1948.
Την Παρασκευή, ο Αμπάς προειδοποίησε για μια «δεύτερη Νάκμπα» που αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιοι, αφού ο ισραηλινός στρατός διέταξε περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους να εκκενώσουν τη βόρεια Γάζα.
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, περισσότεροι από 423.000 άνθρωποι έχουν ήδη εγκαταλείψει τα σπίτια τους στην επί μακρόν αποκλεισμένη περιοχή των 2,4 εκατομμυρίων κατοίκων.
Το 1948 περισσότεροι από 760.000 Παλαιστίνιοι είτε έφυγαν είτε αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη γη που διεκδικούσε το νέο κράτος, καθώς ο ισραηλινός στρατός ισοπέδωσε περισσότερες από 400 πόλεις και χωριά. Η έξοδος δημιούργησε τεράστιους αριθμούς προσφύγων που διασκορπίστηκαν σε ολόκληρη την περιοχή.
Μερικά στοιχεία από το ιστορικό:
Έξοδος
Τα αιτήματα για μια εβραϊκή πατρίδα μετά τη γενοκτονία των Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οδήγησαν στην ίδρυση του κράτους του Ισραήλ σε μέρος της πρώην βρετανικής εντολοδόχου Παλαιστίνης.
Το Ισραήλ ανακήρυξε επίσημα την ανεξαρτησία του στις 14 Μαΐου 1948, προς χαρά των Εβραίων, αλλά θυμό των αραβικών εθνών, τα οποία κήρυξαν αμέσως πόλεμο.
Ήδη από τα τέλη του 1947, μετά την ψηφοφορία του ΟΗΕ που συμφώνησε για τον διαμοιρασμό της Παλαιστίνης, είχε αρχίσει ένα πρώτο κύμα παλαιστινιακών αποχωρήσεων που αφορούσε κυρίως δημόσια πρόσωπα που διέφευγαν από τις μάχες μεταξύ εβραϊκών πολιτοφυλακών και Παλαιστινίων.
Η έξοδος επιταχύνθηκε μετά τη σφαγή περισσότερων από 100 Παλαιστινίων χωρικών στο Ντέιρ Γιασίν, κοντά στην Ιερουσαλήμ, τον Απρίλιο του 1948 από δύο εβραϊκές παραστρατιωτικές ομάδες.
Ο ισραηλινός στρατός συνέχισε να διώχνει τους Παλαιστίνιους από τις περιοχές που τέθηκαν πρόσφατα υπό τον έλεγχό του, κυρίως από τις κεντρικές πόλεις Λόντ και Ράμλε, καθώς και από τη Γαλιλαία στα βόρεια.
Δικαίωμα επιστροφής
Τον Δεκέμβριο του 1948 ο ΟΗΕ εξέδωσε το ψήφισμα 194, με το οποίο δόθηκε στους Παλαιστίνιους το δικαίωμα επιστροφής.
Οι πρόσφυγες «που επιθυμούν να επιστρέψουν στα σπίτια τους και να ζήσουν ειρηνικά με τους γείτονές τους θα πρέπει να τους επιτραπεί να το πράξουν το συντομότερο δυνατό», ανέφερε, ορίζοντας ότι θα πρέπει να παραδίδεται αποζημίωση σε όσους επιλέγουν να μην διεκδικήσουν την περιουσία τους.
Όμως το Ισραήλ απορρίπτει κατηγορηματικά αυτό το δικαίωμα, λέγοντας ότι ακόμη και να επιτραπεί η επιστροφή ενός κλάσματος των Παλαιστινίων προσφύγων θα οδηγούσε στο τέλος του Ισραήλ ως εβραϊκό κράτος.
Το 1950 υιοθέτησε τον νόμο περί περιουσίας των απόντων που έθεσε υπό κρατική κηδεμονία όλα τα περιουσιακά στοιχεία στο ισραηλινό έδαφος των Παλαιστινίων ή των Αράβων που διέφυγαν ή πήγαν να ζήσουν στο εξωτερικό όταν δημιουργήθηκε το Ισραήλ.
Το Ισραήλ λέει επίσης ότι περισσότεροι από 850.000 Εβραίοι αναγκάστηκαν να φύγουν από τις αραβικές χώρες μετά την ανεξαρτησία του.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ υπάρχουν σήμερα 5,9 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι πρόσφυγες που ζουν στη Δυτική Όχθη, τη Λωρίδα της Γάζας, την Ιορδανία, τον Λίβανο και τη Συρία.
Όνειρα για την πατρίδα
Εβδομήντα πέντε χρόνια μετά την έξοδο, το όνειρο της επιστροφής εξακολουθεί να υφίσταται μεταξύ των Παλαιστινίων.
Οι μνήμες αυτές διατηρούνται ζωντανές από τους Ισραηλινούς Άραβες, τους απογόνους των Παλαιστινίων που παρέμειναν στη γη τους μετά το 1948 και σήμερα έχουν ισραηλινή υπηκοότητα.
Και στους προσφυγικούς καταυλισμούς, ένα σκουριασμένο κλειδί ενός σπιτιού που μπορεί να μην στέκει πια, ή τσαλακωμένα συμβόλαια γης είναι σύμβολα αυτού του ονείρου, που περνούν από γενιά σε γενιά.
Πολλοί Παλαιστίνιοι που γιορτάζουν την επέτειο της Νάκμπα κάθε 15 Μαΐου – κατά την οποία σημειώνονται τακτικά θανατηφόρες συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και ισραηλινών δυνάμεων – έχουν μαζί τους ένα μεγάλο κλειδί που συμβολίζει τα σπίτια και τα εδάφη που χάθηκαν.
Πηγή: AFP
- Μητσοτάκης: Στο δεύτερο 15νθήμερο του Ιανουαρίου οι ανακοινώσεις για την Προεδρία της Δημοκρατίας
- Κοντά σε συμφωνία Μαρινάκη-Σάο Πάουλο
- Πέθανε ο Κώστας Χαρδαβέλλας
- Μητσοτάκης για Κίμπερλι Γκίλφοϊλ: Οι ΗΠΑ επιλέγουν πρέσβεις εκτός διπλωματικού σώματος για τις πολύ σημαντικές πρεσβείες
- Απεβίωσε η δημοσιογράφος Σοφία Ταράντου