NewsEdit Ένα νέο πετρελαϊκό σοκ θα μπορούσε να προκληθεί σε περίπτωση γενίκευσης της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, απ’ όπου προέρχεται το ένα τρίτο των παγκόσμιων εξαγωγών μαύρου χρυσού, υπογράμμισε σήμερα ο διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (IEA) Φατίχ Μπιρόλ.
Όλα αυτά ακριβώς 50 χρόνια μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, γνωστό και ως Δ’ Αραβοϊσραηλινό Πόλεμο ο οποίος προκάλεσε την πρώτη παγκόσμια πετρελαϊκή κρίση με τις τιμές του μαύρου χρυσού να εκτινάσσονται στα ύψη, αφού οι χώρες του Αραβικού Κόλπου προέβησαν σε εμπάργκο στις εξαγωγές. Η νέα σύγκρουση στη Μέση Ανατολή βρίσκει την αγορά πετρελαίου ήδη σε αναταραχή και τις τιμές κοντά στα 85 δολάρια το βαρέλι. Θα πρέπει να περιμένουμε μία νέα ενεργειακή κρίση;
“Ασφαλώς δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθεί η πολιτική κατάσταση. Αλλά οι εντάσεις είναι πολύ ισχυρές, και σχεδόν το ένα τρίτο των εξαγωγών πετρελαίου προέρχεται από την περιοχή αυτή. Όχι μόνο οι παραγωγοί είναι εκεί, αλλά και βασικοί εμπορικοί δρόμοι”, υπενθύμισε, όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους για τον αντίκτυπο του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς.
“Μια μείζονα γεωπολιτική κρίση εκεί θα μπορούσε να οδηγήσει εκ νέου σε ένα πετρελαϊκό σοκ, 50 χρόνια μετά” το σοκ του 1973, υπογράμμισε, στο περιθώριο της παρουσίασης της ετήσιας έκθεσης της διεθνούς υπηρεσίας για τις παγκόσμιες ενεργειακές προοπτικές έως το 2030.
“Ελπίζουμε πολύ ότι δεν θα φθάσουμε εκεί, ότι θα βρεθούν ειρηνικές λύσεις μεταξύ των πλευρών”, πρόσθεσε, κρίνοντας πως μια “αστάθεια στην αγορά” θα ήταν “κακή είδηση για όλους και κυρίως για τις αναπτυσσόμενες χώρες”.
Σήμερα, οι τιμές του πετρελαίου διαμορφώθηκαν με κάποια διστακτικότητα μεταξύ των φόβων μιας κλιμάκωσης και των διπλωματικών προσπαθειών, ωστόσο καμιά διατάραξη των προμηθειών δεν έχει σημειωθεί επί του παρόντος.
Για νέα πετρελαϊκή κρίση κάνει λόγο και ο νομπελίστας Οικονομίας, Τζόσεφ Στίγκλιτζ, ο οποίος βρέθηκε στην Ελλάδα με αφορμή το Συνέδριο του Economist και παραχώρησε συνέντευξη στο «Βήμα της Κυριακής» μιλώντας για τη διεθνή επικαιρότητα και όχι μόνο.
Μιλώντας για το Μεσανατολικό χαρακτήρισε τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ «σκάρτο» και «κουτσή πάπια» δίχως πολιτικό μέλλον. Υποστήριξε ότι ο κ. Νετανιάχου προκαλεί καταστροφή σκοτώνοντας αθώους ανθρώπους και δήλωσε άγνοια για την έκβαση του πολέμου καθώς τις αποφάσεις τις λαμβάνει ένα και μόνο πρόσωπο, υπονοώντας τον κ. Νετανιάχου.
Σε ερώτηση αναφορικά με την ενδεχόμενη εμπλοκή του Ιράν στον πόλεμο δήλωσε πως, ασχέτως αν εμπλακούν ή όχι τα αραβικά κράτη στον πόλεμο, οδηγούμαστε σε μια νέα πετρελαϊκή κρίση, η οποία θα φέρει ύφεση και αποπληθωρισμό. Τόνισε επίσης πως, όσο συνεχίζεται ο πόλεμος στη Γάζα και οι τιμές του πετρελαίου όλο και αυξάνονται, ο μεγάλος κερδισμένος θα είναι ο Πούτιν.
Σε σχέση με μια ενδεχόμενη επίθεση της Κίνας στη Ταϊβάν, υποστήριξε ότι το βρίσκει δύσκολο αλλά όχι απίθανο λόγω της απρόβλεπτης ηγεσίας της Κϊνας. Σίγουρα θα ήταν ωστόσο εναντίον της Κίνας μια ενδεχόμενη σύρραξη εξαιτίας της τεράστιας εξάρτησής της από τις εξαγωγές της στη Δύση, οι οποίες και θα επηρεάζονταν.
Μιλώντας για τον Παγκόσμιο Νότο και την συμμαχία των BRICS δήλωσε, ότι αποτελούν ετερόκλητες δυνάμεις που τις ενώνει η δυσαρέσκειά τους εναντίον της Δύσης, η οποία δε σταμάτησε ποτέ να τις εκμεταλλεύεται. Πλέον αποτελούν μεγάλες και υπολογίσιμες δυνάμεις και με έξυπνες και πολύ ικανές ηγεσίες.
Τέλος, μίλησε για τις ΗΠΑ, για τις οποίες ανέφερε ότι «ο κόσμος γελάει πλέον με το αφήγημα ότι οι ΗΠΑ εξάγουν Δημοκρατία». Οι ΗΠΑ έχασαν το προνόμιο να «πουλάνε» Δημοκρατία, όταν κατάφερε να εκλέξει έναν Πρόεδρο γκάνγκστερ και απατεώνα, ο οποίος αμφισβητούσε τις ίδιες τις εκλογές, ανέφερε ο Στίγκλιτζ, υποδεικνύοντας τον Ντόναλντ Τράμπ.
Οι προσπάθειες να έρθουν κοντά Σαουδική Αραβία – Ισραήλ
Τις τελευταίες εβδομάδες υπήρχαν εντεινόμενες πληροφορίες ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν επιχειρούσε ένα διπλωματικό επίτευγμα στη Μέση Ανατολή. Οι Σαουδάραβες θα αναγνώριζαν επισήμως το Ισραήλ και ως αντάλλαγμα θα είχαν στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ. Στο πλαίσιο της ευρύτερης συμφωνίας και της διάθεσης του Ριάντ να δείξει το καλό του πρόσωπο, η παραγωγή πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας θα αυξανόταν και οι τιμές θα έβαιναν μειούμενες.
Η Χαμάς ανέφερε τις αστυνομικές ενέργειες του Ισραήλ στο τέμενος Άκσα της Ιερουσαλήμ ως δικαιολογία για τους πυραύλους που εκτόξευσε στο Ισραήλ και την απαγωγή αμάχων. Ωστόσο είναι προφανές ότι κύριος στόχος της είναι να εκτροχιαστεί η διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ.
Όπως εξήγησε σε σημείωμά της η Χελίμα Κροφτ της RBC Capital Marketsη «η αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς δεν αφήνει κανένα περιθώριο στον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να κάνει την όποια παραχώρηση προς τους Παλαιστινίους θα μπορούσε να επιδιώκει το Ριάντ. Το υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας σε δηλώσεις του ζήτησε «την άμεση διακοπή ενεργειών κλιμάκωσης και από τις δύο πλευρές», θεώρησε ουσιαστικά το Ισραήλ «υπεύθυνο» για «πρόκληση των Παλαιστινίων» και επανέλαβε την θέση του για μια «λύση δύο κρατών», που θα δημιουργήσει ένα παλαιστινιακό κράτος στα κατεχόμενα από το Ισραήλ εδάφη.
Το «ταγκό» του Ριάντ με τη Μόσχα και ο παράγοντας του Ιράν
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις κυρώσεις της Δύσης, το Ριάντ αποδείχθηκε ένα από τους πιο πολύτιμους «συμμάχους» του Κρεμλίνου, αφού προέβη σε συντονισμένες μειώσεις παραγωγής πετρελαίου, κρατώντας σε υψηλά επίπεδα τις τιμές. Αυτό το έχει απόλυτη ανάγκη η Ρωσία για να χρηματοδοτεί τον πόλεμό της. Μία συμφωνία με τις ΗΠΑ θα «έσπαγε» τη συμμαχία αυτή.
Τα βλέμματα των αναλυτών είναι στραμμένα και στο Ιράν. Ορισμένοι βλέπουν ιρανική επιρροή πίσω από τις επιθέσεις της Χαμάς και το ενδιαφέρον της Τεχεράνης να υπονομεύσει τους διπλωματικούς στόχους της περιφερειακής ανταγωνίστριάς της, Σαουδικής Αραβίας. Αυτό που όλοι περιμένουν είναι να δουν αν το Τελ Αβίβ θα εγκαλέσει δημοσίως την Τεχεράνη για τις επιθέσεις της Χαμάς – κάτι που θα σήμαινε αυτομάτως διεύρυνση της σύγκρουσης.
Ένας πόλεμος που θα επεκτεινόταν πέρα των συνόρων του Ισραήλ σίγουρα θα πυροδοτούσε ισχυρούς τριγμούς στις αγορές διεθνώς και ενδεχομένως και ένα νέο ενεργειακό σοκ.
Οι διαφορές με το 1973
Ο αρθογράφος του Bloomberg Javier Blas σχολίασε πως παρά τις ομοιότητες με το 1973, η ιστορία πιθανότατα δεν θα επαναληφθεί για την αγορά πετρελαίου. Είναι δύσκολο να δούμε την επιβολή εμπάργκο από τις χώρες του Αραβικού Κόλπου και τον τριπλασιασμό των τιμών όπως συνέβη τότε. Το γεγονός ότι δεν περιμένουμε, ωστόσο, ένα τόσο ισχυρό σοκ, δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για αύξηση των τιμών πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι.
Η κατάσταση είναι σε κάθε περίπτωση είναι ρευστή, ωστόσο η μεγάλη διαφορά με το 1973 είναι πως οι αραβικές χώρες δεν επιτίθενται από κοινού στο Ισραήλ. Η Αίγυπτος, η Ιορδανία, η Συρία, η Σαουδική Αραβία και ο υπόλοιπος αραβικός κόσμος παρακολουθούν τα γεγονότα από απόσταση και δεν τα διαμορφώνουν.
Η ίδια η αγορά πετρελαίου δεν έχει κανένα από τα χαρακτηριστικά του 1973. Τότε, η ζήτηση πετρελαίου αυξανόταν και ο κόσμος είχε εξαντλήσει όλη την πλεονάζουσα παραγωγική του ικανότητα. Σήμερα ο ρυθμός αύξησης της κατανάλωσης έχει μετριαστεί και είναι πιθανό να επιβραδυνθεί περαιτέρω. Επιπλέον, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν σημαντική πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα.
Αναλυτές εκτιμούν εξάλλου ότι το Ριάντ θα ήθελε μεν να δει τις τιμές να αυξάνονται λίγο πάνω από τα 100 δολάρια για να γεμίσουν τα ταμεία του, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα επέτρεπε την εκτίναξή τους κοντά στα 200 δολάρια, αφού γνωρίζει πολύ καλά ότι κάτι τέτοιο θα βύθιζε άμεσα την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση και κατά συνέπεια θα βούλιαζε τη ζήτηση πετρελαίου.
ΔΝΤ: Φόβοι για ύφεση λόγω του πολέμου στη Μέση Ανατολή
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) εκφράζει την ανησυχία του για την τραγική απώλεια ζωών στον πόλεμο ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς και για την καταστροφή και τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας, δήλωσε σήμερα η διευθύντρια του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα σε διάσκεψη επενδυτών στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας.
«Αυτό που συμβαίνει στη Μέση Ανατολή, συμβαίνει σε μια περίοδο που η ανάπτυξη είναι βραδεία και τα επιτόκια είναι υψηλά και το κόστος της εξυπηρέτησης του χρέους έχει αυξηθεί εξαιτίας της Covid και του πολέμου», δήλωσε.
Ο πόλεμος ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς πλήττει ήδη τις οικονομίες των γειτονικών χωρών, επισήμανε επίσης η επικεφαλής του ΔΝΤ.
«Δείτε τις γειτονικές χώρες: την Αίγυπτο, το Λίβανο, την Ιορδανία, όπου οι επιπτώσεις είναι ήδη ορατές», τόνισε η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.
Πηγές: ΑΠΕ, Το ΒΗΜΑ
- Τα μεγάλα γεγονότα του 2024 / Η χρονιά μέσα από το φακό του Associated Press
- “Πόλωση”: Η Λέξη της Χρονιάς 2024 για το Merriam-Webster
- Τα μεγάλα γεγονότα του 2024 / Πάνω από 110 μεγάλες εστίες πολέμου και ένοπλων συγκρούσεων σύμφωνα με το RULAC (Rule of Law in Armed Conflict)
- Σέλφι στο… σαλόνι του Αϊ-Βασίλη
- Αυτά ήταν τα 20 κορυφαία τραγούδια του 2024 στα charts (βίντεο)