NewsEdit Μπορεί να είναι ιδέα μου βασισμένη στο μικρό δείγμα φίλων και γνωστών στα ΜΚΔ (Μέσα Κοινωνικής Διτύωσης), αλλά έχω την εντύπωση ότι ο δημόσιος διάλογος στην Ελλάδα (για άλλες χώρες δεν ξέρω), για οποιοδήποτε θέμα, περιορίζεται σε μια επιβλαβή και σίγουρα διαδεδομένη πολιτική συμπεριφορά που θα την ονόμαζα: οπαδική μεροληψία.
Του Αστέριου Κεχαγιά
Πρόκειται για μια συλλογική φωνή, συνήθως εσωτερική αλλά δεν αποκλείεται να είναι και εξωτερική, η οποία σου ψιθυρίζει στο αυτί: δεν πρέπει να αναφέρεις τα θετικά του αντιπάλου σου, πόσω μάλλον να τον επαινείς εκεί που το αξίζει, διότι με αυτόν τον τρόπο του δίνεις πλεονέκτημα εναντίον σου, κάνεις κακό στην ομάδα σου.
Αντιστοίχως, δεν πρέπει να ασκείς κριτική στην ομάδα σου γιατί έτσι δίνεις πάτημα στον αντίπαλο να μας χτυπήσει, του προσφέρεις επιχειρήματα. Κατά συνέπεια, για την ομάδα μας πρέπει να λέμε μόνο θετικά πράγματα ενώ για τον εκάστοτε αντίπαλό μας (πολιτικό, ποδοσφαιρικό, ιστορικό, εθνικό, οικονομικό), επιτρέπεται να επισημαίνουμε μόνο τα αρνητικά. Τα αρνητικά της ομάδας μας και τα θετικά του αντιπάλου, μπορούμε να τα βλέπουμε αλλά χωρίς να τα αναδεικνύουμε.
Αν κατά λάθος υπογραμμίσουμε κάτι θετικό στον αντίπαλο ή κάτι αρνητικό στην ομάδα μας, πέρα από τις εσωτερικές ενοχές που θα νιώσουμε λόγω του αισθήματος προδοσίας των οικείων και της αμηχανίας μας να κρίνουμε με βεβαιότητα αν κάναμε κάτι σωστό ή λάθος, θα υπάρξουν πολλοί συνοδοιπόροι μας που θα στραφούν εναντίον μας με έκπληξη, καθώς δεν περίμεναν ποτέ από εμάς να φερθούμε τόσο ανώριμα και ασυνείδητα, ώστε να παρουσιάσουμε μια κατάσταση με πιο αντικειμενικό τρόπο, τη στιγμή που η ομάδα μας κινδυνεύει.
Όλοι τούτοι πιστεύουν ότι με το που εκφέρεις θετικό λόγο για τον αντίπαλο, αμέσως θα σχηματιστούν ουρές για να τον υποστηρίξουν, τη στιγμή που αν δεν το έλεγες, θα υποστήριζαν εσένα και τη δική σου ομάδα.
Πρόκειται για μια ριζικά αντιδημοκρατική άποψη που παρουσιάζει τους συμπολίτες ως άβουλη μάζα, ως τρόπαιο, με τους κυρίαρχους του παιχνιδιού, τις αντίπαλες ομάδες, να διαγωνίζονται στο ποιος θα κατακτήσει πρώτος με δόλο τη συνείδησή τους, αποκρύπτοντας ό,τι δεν συμφέρει.
Αυτή η αντίληψη συναντάται προφανώς και σε πρότερους χρωματισμούς της ανθρώπινης ιστορίας, οπότε δεν μπορώ να καταλήξω με σιγουριά αν αποτελεί μια γενική ιδιαιτερότητα του ανθρώπινου μυαλού ή αν πρόκειται για επίκτητο αντιπροσόν. Είναι όμως σίγουρα από τις πιο νοσηρές στάσεις του ανθρώπινου πνεύματος και ίσως και μια από τις δυνάμεις που ωθεί την ιστορία να επαναληφθεί ως φάρσα.
Αν ανήκεις στη δεξιά, δεν πρέπει να λες θετικά για την αριστερά γιατί της κάνεις διαφήμιση. Αν ανήκεις στην αριστερά, δεν πρέπει να λες θετικά για τη δεξιά. Θα σε κοιτούν με μισό μάτι οι σύντροφοι. Αν υποστηρίζεις Ισραήλ, δεν πρέπει να λες θετικά πράγματα για τους Παλαιστίνιους ούτε να επισημαίνεις τα αρνητικά του Ισραήλ ενώ αν είσαι με τους Παλαιστίνιους ή και με τη Χαμάς, θα πρέπει να εθελοτυφλείς σε βομβιστικές επιθέσεις και αποκεφαλισμούς μωρών. Αν τυχόν ξεστομίσεις κάτι θετικό για το Ισραήλ, αμέσως για το μέτωπο Free Palestine εντάσσεσαι στον σιωνισμό, στο κεφάλαιο, στο κουτάκι με τίτλο ”κακός άνθρωπος”, ακόμη κι αν την προηγούμενη μέρα πίνατε καφέ μαζί. Αντιστοίχως, αν τυχόν πεις κάτι θετικό για τους Άραβες και το Ισλάμ, τη στιγμή που κάποιοι εγκληματούν απέναντι στο Ισραήλ, το μέτωπο I Stand with Israel σε κατατάσσει στους ισλαμοφασίστες, στους υπέρμαχους της τρομοκρατίας και βέβαια πάλι στο κουτάκι με τίτλο ”κακός άνθρωπος”.
Κανένας απ’ όσους ακολουθούν ωστόσο τη συγκεκριμένη πρακτική δεν συνειδητοποιεί (εγκαίρως) ότι η απουσία κριτικής απέναντι στην ομάδα μας και η τυφλή μεροληψία μας απέναντι στον αντίπαλο περισσότερη ζημιά προκαλεί στη δική μας ομάδα παρά στην αντίπαλη. Διότι η βελτίωση του ανθρώπινου πνεύματος, και κατ’ επέκταση του ανθρώπινου πολιτισμού, προάγεται μέσω της γόνιμης κριτικής, της αποδοχής και μετάνοιας για τα λάθη μας και της αναγνώρισης των θετικών χαρακτηριστικών του αντιπάλου, πολλά εκ των οποίων δεν αποκλείεται να πρέπει να τα αποκτήσουμε κι εμείς για δικό μας καλό.
Σε αυτή την απουσία κριτικής οφείλεται η πασιφανής αποθράσυνση των μεγάλων κομμάτων της χώρας καθώς και ένα σωρό άλλα δεινά.
Για να μην κάνεις ζημιά στον χ πολιτικό, επιτρέπεις να περνούν τα πάντα σαν να μην συμβαίνει τίποτε και ενίοτε συνεισφέρεις μάλιστα στη διαστρέβλωσή τους, ώστε να δοθεί η εντύπωση στους άλλους, τους αφελείς στους οποίους στηρίζεις την εξουσία σου, ότι το μαύρο τελικά είναι άσπρο.
Αντί να βοηθήσεις να φανεί η αλήθεια, ώστε να εξετάσουν όλοι τα αρνητικά τους, να εστιάσουν στα θετικά τους και να συνεισφέρεις έτσι στο χαμήλωμα των τόνων, στην απάλυνση μιας χωρίς λόγο γηπεδικής πολεμικής και στην ανάδειξη νέων πιθανών οδών προς ένα καλύτερο κοινό μέλλον, προτιμάς να κρύβεις κάτω απ’ το χαλί τα μικρόβια, τα οποία εν τέλει μέσα στο σπίτι σου παραμένουν και κάποια στιγμή θα προσβάλλουν και σένα. Απουσία κριτικής σημαίνει απουσία βελτίωσης. Και όσο δεν βελτιώνονται οι διάφορες ομάδες, απορροφημένες όπως είναι στην οπαδική μεροληψία, δεν θα δει ποτέ η χώρα σοβαρή πολιτική και ποιοτικό πολιτισμό.
*Ο Αστέριος-Ευάγγελος Κεχαγιάς είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στο North-West University της Νοτίου Αφρικής με αντικείμενο μελέτης την ιστορία των σχέσεων της αρχαίας Μεσογείου με τον αφρικανικό κόσμο. Σπούδασε Θεολογία στο Τμήμα Θεολογίας του Α.Π.Θ., έκανε μεταπτυχιακό στο ίδιο Τμήμα με αντικείμενο τη μελέτη της Βίβλου και της Αρχαίας Εγγύς Ανατολής και δεύτερο μεταπτυχιακό στο Τμήμα Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ. με αντικείμενο τη σύγχρονη γερμανική φιλοσοφία. Ολοκλήρωσε τις διδακτορικές του σπουδές στο Τμήμα Θεολογίας του Α.Π.Θ., με αντικείμενο τη συγκριτική μελέτη βιβλικών, κλασικών και αρχαίων ανατολικών πηγών πάνω στους μύθους των γιγάντων ενώ ολοκλήρωσε μεταδιδακτορική έρευνα στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο Ιεροσολύμων πάνω στην αρχαία αστρονομία. Κατά τη διάρκεια της τετραετούς παραμονής του στο Ισραήλ, ολοκλήρωσε σπουδές πολλών διαφορετικών αρχαίων γλωσσών
(Αναδημοσίευση από το Facebook)
Εικόνα: Adrian Ghenie – The Hooligans (2020)