«Μια πολιτική πρόταση πλειοψηφίας είναι η πρόταση που δηλώνει ρητά πού θέλει να πάει, πράγμα που δεν έχει καμία σχέση με την εκπόνηση ενός μεγαλεπήβολου σχεδίου.»
Ο Φρεντερίκ Λορντόν, οικονομολόγος και φιλόσοφος, ενεργός στους δρόμους και τα κινήματα ειδικά από την εποχή των Όρθιων Νυχτών στις οποίες πρωτοστάτησε, είναι μια από τις πιο σημαντικές και επιδραστικές φωνές της γαλλικής ριζοσπαστικής αριστεράς. Πολυγραφότατος, διατηρεί δικό του blog, οι μεταφράσεις όμως των βιβλίων του υπολείπονται κατά πολύ: οι ισπανόφωνοι θα βρουν ορισμένα, οι αγγλόφωνοι σχεδόν τίποτα, στη δε γλώσσα μας ένα μόνο βιβλίο του κυκλοφορεί, εκείνο που αφορά την ελληνική περίπτωση, Σκοτώνουν τους Έλληνες. Χρονικά του ευρώ, 2015 (εκδόσεις Τόπος, μετάφραση Παναγιώτης Σωτήρης).
Απέναντι στο μεγάλο αυτό κενό, διαλέξαμε μια συνέντευξη-ποταμό με αφορμή τα τρία τελευταία του βιβλία: Vivre sans ? Institutions, police, travail, argent… [Ζώντας χωρίς; Θεσμούς, αστυνομία, δουλειά, χρήματα…], Figures du communisme [Μορφές κομμουνισμού] και En travail: conversations sur le communisme [Στη Δουλειά: συνομιλίες για τον κομμουνισμό], στο οποίο συζητά με τον κοινωνιολόγο Bernard Friot.
Συνοπτικά (και με τους κινδύνους που ενέχει μια σύνοψη), στο πρώτο βιβλίο ο Λορντόν απαντά στο ζήτημα των θεσμών και την ιδέα της αποθεσμοποίησης, αναλύοντάς τους έναν-έναν με εργαλείο τη σπινοζική οπτική και βάσει των αυτονομιστικών και ελευθεριακών θεωριών και εμπειριών, για να καταλήξει στην προτροπή για έναν παγκόσμιο μετασχηματισμό μέσω της δύναμης των πολλών. Στο δεύτερο, ξεκινώντας απο τη διαπίστωση ότι ο καπιταλισμός καταστρέφει τις υπάρξεις μας, επιχειρεί να αποσυνδέσει την κομμουνιστική υπόθεση από τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο όνομά της, και να την κάνει ξανά ελκυστική θεωρώντας την τη μόνη απάντηση στην αναγκαιότητα εξόδου από τον καπιταλισμό. Οι δε συνομιλίες του με τον Bernard Friot, ειδικό του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, στρέφονται κυρίως γύρω από την κοινωνικοοικονομική οργάνωση που ο Friot θεωρητικοποίησε και η οποία βασίζεται στην αποσύνδεση της εργασίας από την αγορά εργασίας μέσω της εφαρμογής ενός «μισθού εφ’ όρου ζωής» ή «μισθού προσωπικής ειδίκευσης». Ο Λορντόν τον μετονομάζει «συνολική οικονομική εγγύηση», εξέλιξη την οποία συνδέει με την κεντρική ανησυχία του για την κατοικησιμότητα του πλανήτη. Το επείγον της οικολογίας, η κοινωνική επανάσταση και η επέλαση του νεοφασισμού είναι τα κεντρικά θέματα της συνέντευξης που ακολουθεί.
Εκείνο που έχει επίσης ενδιαφέρον εδώ είναι η ανάδειξη των (υπόγειων και μη) συνομιλιών του Λορντόν με μια σειρά άλλους σημερινούς ερευνητές. Το «Πάμε αδιάβαστοι!» στοχεύει να παρουσιάσει, όσο πληρέστερα μπορεί, αυτόν τον μάλλον άγνωστο στη χώρα μας γαλαξία. Αν η Γαλλία είναι «το κοινωνικό εργαστήρι των κινημάτων της Ευρώπης», αυτό, μα τον Τουτάτη, δεν της έπεσε εξ ουρανού στο κεφάλι!
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο διαδικτυακό περιοδικό Ballast στις 18/11/2021. Επιμέλεια – μετάφραση από τα γαλλικά: Μυρτώ Ράις
Χαρακτηριστική για την πολιτική θεωρία του Λορντόν είναι η κατακλείδα του Figures du communisme:
Μεταξύ καπιταλισμού και ανθρωπότητας, τώρα το παιχνίδι παίζεται στο «ή αυτός ή εμείς». Ο καπιταλισμός δεν καταστρέφει «τον πλανήτη», αλλά τις προϋποθέσεις κατοίκησής του από τους ανθρώπους. Το ήδη γνωστό προσεχές πρόγραμμα περιλαμβάνει πλημμύρες, αύξηση της θερμοκρασίας, πανδημίες. Συνεπώς…
Καμία έξοδος από τον καπιταλισμό δεν είναι νοητή με «δημόσια συζήτηση» και «συναίνεση» στο εσωτερικό των θεσμών της «δημοκρατίας», για τον απλό λόγο ότι η δημοκρατία εδραιώθηκε από και για τον καπιταλισμό –δεν θα βγούμε από τον καπιταλισμό μέσω της δημοκρατίας του καπιταλισμού. Η δημοκρατία του καπιταλισμού αποκλείει από το πεδίο διαλόγου την κατάργηση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής, καθαγιάζει την ηγεμονία της αστικής τάξης, της επιτρέπει όλες τις «δημοκρατικές» αναιρέσεις όταν η κοινωνική της ισχύς αμφισβητείται. Συνεπώς…
Συνεπώς, ο κομμουνισμός είναι η ιδέα που θα πρέπει να ξαναμπεί στη σκηνή της ιστορίας. Αυτό που συνέβη στο όνομά του είναι το ακριβώς αντίθετό του, έχει τόσο ελάχιστη σχέση μαζί του όσο η Ιερά Εξέταση με τη θρησκευτική πίστη. Πρέπει να αποκατασταθεί η αλήθεια του, να μην αποκρυβούν οι δυσκολίες, να αναδειχθούν οι μορφές του. Να ξαναγίνει δυνατότητα. (μτφρ. Μυρτώ Ράις)
Εδώ ολόκληρη η συνέντευξη στα ελληνικά
Πηγή: https://marginalia.gr