NewsEdit Τα πολιτικά κόμματα της Πορτογαλίας ετοιμάζονται να γυρίσουν την σελίδα του Αντόνιο Κόστα, του σοσιαλιστή πρωθυπουργού που βρίσκεται στην εξουσία από το 2015 και πιστώνεται με την ταχεία δημοσιονομική σταθεροποίηση της χώρας μετά την οικονομική κρίση και την επίτευξη ισχυρών ρυθμών ανάπτυξης.
Ξαφνικά χθες, είδε το όνομά του και τα ονόματα στενών συνεργατών του εμπλεκόμενα σε δικαστική έρευνα για συμμετοχή σε σκάνδαλο διαφθοράς.
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο συντηρητικός Μαρτσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα, υποδέχεται σήμερα τους εκπροσώπους των βασικών πολιτικών παρατάξεων, όπως επιβάλλει το Σύνταγμα, πριν αποφασίσει αν θα διαλύσει ή όχι την Βουλή για να προκηρύξει πρόωρες εκλογές.
Ηδη, τα μεγαλύτερα κόμματα τις πορτογαλικής αριστεράς και της δεξιάς έχουν ταχθεί υπέρ της διεξαγωγής πρόωρων εκλογών.
«Οι περιστάσεις δικαιολογούν να δοθεί ο λόγος στον πορτογαλικό λαό με την διοργάνωση πρόωρων εκλογών», δήλωσε ο Λουίς Μοντενέγκρο, πρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, του μεγαλύτερου κόμματος της δεξιάς αντιπολίτευσης.
Από την πλευρά του το Σοσιαλιστικό Κόμμα δηλώνει έτοιμο για όλα τα σενάρια, «είτε πρόκειται για πρόωρες εκλογές είτε πρόκειται για αλλαγή του επικεφαλής της κυβέρνησης», δήλωσε ο πρόεδρός του Κάρλος Σέζαρ.
Αφού ακούσει τις θέσεις των κομμάτων, ο πρόεδρος της Πορτογαλίας θα συγκαλέσει το απόγευμα το Συμβούλιο του Κράτους, πριν απευθυνθεί στο έθνος για να ανακοινώσει την απόφασή του.
Η χθεσινή ημέρα ξεκίνησε με σειρά ερευνών σε υπουργεία, σε δικηγορικά γραφεία και στην κατοικία του πρωθυπουργού για να καταλήξει λίγες ώρες αργότερα στην παραίτηση του Αντόνιο Κόστα.
Μία απόφαση που έλαβε , όπως εξήγησε, αφού είδε το όνομά του να αναφέρεται στην υπόθεση διαφθοράς που συνδέεται με την παραγωγή υδρογόνου νότια της Λισαβώνας και την εκμετάλλευση λιθίου στην βόρεια Πορτογαλία.
Η υπόθεση αφορά υποψίες για «υπεξαίρεση, ενεργητική και παθητική διαφθορά πολιτικών αξιωματούχων και αθέμιτη άσκηση επιρροής», σύμφωνα με την εισαγγελία.
Προγράμματα εξόρυξης λιθίου
Η παραίτηση του πρωθυπουργού ήρθε λίγες ώρες αφότου η εθνική αστυνομία της Πορτογαλίας πραγματοποίησε έρευνες στην κατοικία του Κόστα και σε διάφορα κτίρια υπουργείων. Οι έρευνες εντάσσονται στο πλαίσιο έρευνας για διαφθορά που συνδέεται με σχέδια εξόρυξης λιθίου στο βόρειο τμήμα της χώρας, καθώς και με ένα μεγαλεπήβολο έργο πράσινου υδρογόνου στο Sines.
Ο προσωπάρχης του Κόστα, Vítor Escária, συνελήφθη επίσης, δήλωσε νωρίτερα την Τρίτη ο γενικός εισαγγελέας. Οι αρχές επιβεβαίωσαν επίσης ότι ο υπουργός Υποδομών João Galamba και ο επικεφαλής της Πορτογαλικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος Nuno Lacasta είχαν παραπεμφθεί σε δίκη.
Η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Κόστα έχει υποστηρίξει με ενθουσιασμό σχέδια για την εξόρυξη λιθίου σε διάφορες περιοχές της Πορτογαλίας στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας της ΕΕ για την εξασφάλιση κρίσιμων πρώτων υλών, αλλά τα έργα αυτά έχουν προκαλέσει αντιπαράθεση λόγω της χαμηλής ποιότητας του υλικού που πρόκειται να εξορυχθεί και της δυσανάλογης περιβαλλοντικής ζημίας που αναμένεται.
Μια έρευνα του POLITICO το 2021 σχετικά με ένα σχέδιο εξόρυξης στη βόρεια περιοχή Montealegre ανέδειξε αυτές τις αντιπαραθέσεις και οδήγησε τελικά την πορτογαλική κυβέρνηση να ακυρώσει ένα μεγάλο έργο στην περιοχή.
Το εκτελεστικό όργανο του πρωθυπουργού είχε επίσης ποντάρει πολλά σε έναν πράσινο κόμβο παραγωγής υδρογόνου στο λιμάνι του Sines, ένα έργο που χρηματοδοτείται με εκατομμύρια ευρώ από την ΕΕ για την καινοτομία.
Τέλος εποχής
Ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος Κόστα έγινε πρωθυπουργός της Πορτογαλίας το 2015, σχηματίζοντας μια κυβέρνηση μειοψηφίας που υποστηρίχθηκε από έναν απίθανο συνασπισμό ακροαριστερών κομμάτων.
Η κυβέρνησή του επέβλεψε μια τουριστική έκρηξη που μετέτρεψε τη χώρα σε διεθνές hotspot και οδήγησε τους παρατηρητές να χαιρετίσουν το «πορτογαλικό οικονομικό θαύμα» που είχε μεταμορφώσει τη χώρα μετά από χρόνια λιτότητας που επιβλήθηκαν μετά την ευρωπαϊκή κρίση χρέους.
Ο αντίκτυπος του κορονοϊού στον τουρισμό, ωστόσο, μετρίασε τον ενθουσιασμό για τον Κόστα και κάλεσε την κριτική της κυβέρνησής του για την προώθηση φθηνών θέσεων εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών και τις φορολογικές ελαφρύνσεις για τους ψηφιακούς νομάδες. Τα αριστερά κόμματα ήρθαν επίσης σε ρήξη με τον πρωθυπουργό λόγω των πενιχρών δημόσιων επενδύσεων στην εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη, καθώς και για την αδράνεια της κυβέρνησής του κατά τη διάρκεια μιας πανεθνικής στεγαστικής κρίσης που επιδεινώθηκε από την εισροή ομογενών κατοίκων.
Ωστόσο, παρά την εκτεταμένη δυσαρέσκεια των εργαζομένων του δημόσιου τομέα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Κόστα κατάφερε να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στο κοινοβούλιο της χώρας στις βουλευτικές εκλογές του 2022 χάρη σε μια εκστρατεία στην οποία ο Κόστα εμφανίστηκε ως η μόνη βιώσιμη εναλλακτική λύση σε μια κεντροδεξιά κυβέρνηση που υποστηριζόταν από το ακροδεξιό κόμμα Chega.
Κορυφαία θέση στην ΕΕ
Παρά την κλίμακα της νίκης του, η τελευταία κυβέρνηση του Κόστα έχει πληγεί από μια συνεχή ροή σκανδάλων, με περισσότερα από δώδεκα μέλη του εκτελεστικού του οργάνου να έχουν παραιτηθεί σε λιγότερο από δύο χρόνια για διάφορους λόγους.
Παρόλα αυτά, η ιδιότητα του Κόστα ως ένας από τους μακροβιότερους πρωθυπουργούς της ΕΕ τον είχε καταστήσει βασικό υποψήφιο για τη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, την οποία το Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών αναμένεται ευρέως να διεκδικήσει όταν αυτή κενωθεί τον Νοέμβριο του 2024. Ο Πορτογάλος πολιτικός είναι συμπαθής στους άλλους ηγέτες της ΕΕ, ενώ η ευχέρεια της γαλλικής του γλώσσας θεωρήθηκε πλεονέκτημα.
«Είναι ένα ζευγάρι ασφαλών χεριών, με την απαιτούμενη εμπειρία, αλλά χωρίς εκείνες τις φιλοδοξίες για μελλοντικές θέσεις» που συχνά καταλήγουν να απογοητεύουν συναδέλφους ηγέτες, δήλωσε στο POLITICO ένας διπλωμάτης υπό το καθεστώς ανωνυμίας να μιλήσει ειλικρινά για το ευαίσθητο θέμα.
Η παραίτηση του Κόστα σχεδόν σίγουρα ρίχνει αυλαία σε αυτές τις φιλοδοξίες και αφήνει ορθάνοιχτο τον δρόμο για τη διαδοχή του σημερινού προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.
Πολιτική βόμβα
Η παραίτηση του πρωθυπουργού προκάλεσε έκρηξη. «Τέλος του κύκλου», «Ο Σεισμός της 7ης Νοεμβρίου», «Πολιτική βόμβα», είναι οι τίτλοι των σημερινών εφημερίδων που περιγράφουν την χθεσινή ημέρα, που θα μείνει στην ιστορία της πολιτικής ζωής της Πορτογαλίας.
«Ο Αντόνιο Κόστα εισήλθε στην πολιτική ιστορία της Πορτογαλίας ως ο πρώτος εν ενεργεία πρωθυπουργός που εμπλέκεται σε εγκληματική υπόθεση», σχολιάζει η εφημερίδα Publico.
Θεωρούμενος ύποπτος για επέμβαση με σκοπό την «απεμπλοκή των διαδικασιών» στο πλαίσιο της υπόθεσης διαφθοράς στην οποία αναφέρεται το όνομά του, ο Αντόνιο Κόστα «θα αποτελέσει αντικείμενο αυτόνομης έρευνας» του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
«Υπό τις περιστάσεις αυτές, υποβάλλω φυσικά την παραίτησή μου», δήλωσε ενώπιον των δημοσιογράφων ο Αντόνιο Κόστα, τονίζοντας ότι δεν έχει διαπράξει τίποτε παράνομο.
Αφού εξασφάλισε την απόλυτη πλειοψηφία στις εκλογές του Ιανουαρίου 2022, ο Αντόνιο Κόστα είδε την δημοτικότητά του να φυλλορροεί εξαιτίας αλυσιδωτών σκανδάλων.
Η παραίτησή του και η αποχώρησή του από την πολιτική ζωή ανοίγει την κούρσα της διαδοχής του και στο κόμμα του.
Ο Αντόνιο Κόστα, γενικός γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος, συγκάλεσε σύσκεψη στην έδρα του κόμματος για αύριο, Πέμπτη, με θέμα την ανάλυση της πολιτικής κατάστασης.
Η δικαστική έρευνα για την υπόθεση διαφθοράς έχει ήδη οδηγήσει στην απαγγελία κατηγοριών κατά του υπουργού Υποδομών Ζοάο Γκαλάμπρα και στην σύλληψη του διευθυντή του πρωθυπουργικού γραφείου Βίτορ Εσκαρία, καθώς και του πρωθυπουργικού συμβούλου Ντιόγκο Λασέρντα Ματσάντο.