Χένρι Κίσινγκερ: 10 συγκρούσεις και χώρες στις οποίες άφησε μια αιματοβαμμένη κληρονομιά

Στην κληρονομιά που αφήνει ο Χένρι Κίσινγκερ αναφέρεται το Al Jazzera, περιγράφοντας τις αμφιλεγόμενες πρακτικές του Αμερικανού διπλωμάτη που άφησαν σε ορισμένες χώρες βαθιά τραύματα και πολλούς νεκρούς από τις συγκρούσεις που προκάλεσε ο «αμερικανικός δάκτυλος»

Για κάποιους, ήταν τιτάνας της εξωτερικής πολιτικής, ο επιζών του Ολοκαυτώματος που έχτισε μια λαμπερή καριέρα ως ο κορυφαίος διπλωμάτης των Ηνωμένων Πολιτειών και σύμβουλος εθνικής ασφάλειας επί κυβερνήσεων των προέδρων Ρίτσαρντ Νίξον και Τζέραλντ Φορντ, αφήνοντας διαρκές σημάδι στην ιστορία.

Αλλά για άλλους, ο Χένρι Κίσινγκερ ήταν ένας εγκληματίας πολέμου, του οποίου η βάναυση άσκηση της ρεάλ πολιτίκ άφησε ένα ίχνος αίματος σε όλο τον κόσμο – υπολογίζεται ότι 3 εκατομμύρια νεκροί υπήρξαν από την Αργεντινή μέχρι το Ανατολικό Τιμόρ.

Όπως έγραψε κάποτε ο αείμνηστος Βρετανός συγγραφέας και δημοσιογράφος Κρίστοφερ Χίτσενς: «Ο Χένρι Κίσινγκερ πρέπει να βρίσκει την πόρτα κλειστή στο πρόσωπό του από κάθε αξιοπρεπή άνθρωπο και να ντρέπεται, να εξοστρακίζεται και να αποκλείεται».

Το Al Jazzera παραθέτει 10 έθνη, περιοχές και συγκρούσεις στις οποίες παρενέβη ο Κίσινγκερ, αφήνοντας μια συχνά αιματοβαμμένη κληρονομιά που σε πολλές περιπτώσεις εξακολουθεί να υπάρχει, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος «έφυγε».

Βιετνάμ

Ο Κίσινγκερ κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης για τις διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός στο Βιετνάμ το 1973. Αλλά αυτός ο πόλεμος θα μπορούσε στην πραγματικότητα να είχε τελειώσει τέσσερα χρόνια νωρίτερα, αν δεν επέτρεπε στο σχέδιο του Νίξον να «μαζέψει» τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις του Προέδρου Λίντον Τζόνσον. Το 1969, ο Νίξον εξελέγη πρόεδρος και ο Κίσινγκερ προήχθη στο ρόλο του συμβούλου εθνικής ασφάλειας. Ο παρατεταμένος πόλεμος στοίχισε τη ζωή σε εκατομμύρια Βιετναμέζους και Καμποτζιανούς.

Καμπότζη

Η επέκταση του πολέμου από τον Κίσινγκερ δημιούργησε το σκηνικό για τη γενοκτονική κυριαρχία των Ερυθρών Χμερ στην Καμπότζη, που πήραν την εξουσία από ένα στρατιωτικό καθεστώς που υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ και συνέχισε να σκοτώνει το ένα πέμπτο του πληθυσμού – δύο εκατομμύρια ανθρώπους. Οι Καμποτζιανοί είχαν οδηγηθεί στα χέρια του κομμουνιστικού κινήματος από την εκστρατεία βομβαρδισμού (carpet bombing) του Κίσινγκερ και του Νίξον, που σκότωσε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Μέχρι σήμερα, άνθρωποι εξακολουθούν να πεθαίνουν από βόμβες που δεν έχουν εκραγεί.

Μπαγκλαντές

Το 1970, οι εθνικιστές της Βεγγάλης στο τότε Ανατολικό Πακιστάν κέρδισαν τις εκλογές. Φοβούμενη απώλεια του ελέγχου, η στρατιωτική κυβέρνηση στο Δυτικό Πακιστάν ξεκίνησε μια δολοφονική καταστολή. Ο Κίσινγκερ και ο Νίξον στάθηκαν σταθερά πίσω από τη σφαγή, επιλέγοντας να μην προειδοποιήσουν τους στρατηγούς να συγκρατηθούν. Υποκινούμενος από τη χρησιμότητα του Πακιστάν ως αντίβαρο στην Κίνα και στην Ινδία με σοβιετική κλίση, ο Κίσινγκερ δεν συγκινήθηκε από τη δολοφονία 300.000 έως τριών εκατομμυρίων ανθρώπων. Μάλιστα, «πιάστηκε» σε μια μυστική ηχογράφηση, να εκφράζει την περιφρόνησή του για τους ανθρώπους που «αιμορραγούν» για «τους ετοιμοθάνατους Βεγγαλούς».

Χιλή

Ο Νίξον και ο Κίσινγκερ αποδοκίμασαν τον Σαλβαδόρ Αλιέντε, έναν αυτοαποκαλούμενο μαρξιστή, ο οποίος εξελέγη δημοκρατικά πρόεδρος της Χιλής το 1970. Τα τρία επόμενα χρόνια επένδυσαν εκατομμύρια δολάρια για να υποδαυλίσουν ένα πραξικόπημα. Ο τότε αρχηγός της CIA Γουίλιαμ Κόλμπι είπε σε μια μυστική ακρόαση του 1974 της Ειδικής Υποεπιτροπής Πληροφοριών των Ενόπλων Υπηρεσιών στη Βουλή των Αντιπροσώπων ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ είχε ξοδέψει 11 εκατομμύρια δολάρια για να «αποσταθεροποιήσει» την κυβέρνηση του Αλιέντε.

Αυτό περιλάμβανε 1,5 εκατομμύρια δολάρια που διοχέτευσε η CIA στην εφημερίδα του Σαντιάγο El Mercurio, η οποία ήταν αντίθετη με τον Αλιέντε. Οι πράκτορες της CIA σφυρηλάτησαν επίσης δεσμούς με τον στρατό της Χιλής.

Το 1973, ο στρατηγός Αουγκούστο Πινοσέτ ήρθε στην εξουσία με στρατιωτικό πραξικόπημα. Κατά τη διάρκεια της 17χρονης διακυβέρνησής του, περισσότεροι από 3.000 άνθρωποι εξαφανίστηκαν ή σκοτώθηκαν και δεκάδες χιλιάδες αντίπαλοι φυλακίστηκαν. Όπως είπε ο Κίσινγκερ στον Νίξον: «Δεν το κάναμε. Εννοώ ότι τους βοηθήσαμε». Περισσότερες από τρεις δεκαετίες αφότου ο Πινοσέτ αναγκάστηκε να παραιτηθεί οριστικά, η Χιλή εξακολουθεί να παλεύει με την κληρονομιά του πρώην δικτάτορα που επέτρεψε στις ΗΠΑ.

Κύπρος

Τόπος διαμονής ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών, η Κύπρος είχε βιώσει εθνοτική βία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960. Το 1974, μετά από πραξικόπημα της κυβερνώσας στρατιωτικής κυβέρνησης της Ελλάδας, τα τουρκικά στρατεύματα εισήλθαν. Ο Κίσινγκερ ενθάρρυνε ουσιαστικά μια κρίση μεταξύ των δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ, συμβουλεύοντας τον νέο Πρόεδρο Φορντ να κατευνάσει την Τουρκία. «Οι τουρκικές τακτικές είναι σωστές – αρπάξτε ό,τι θέλετε και μετά διαπραγματευτείτε με βάση την κατοχή», φέρεται να είπε. Μαζί, το ελληνικό πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή είχαν ως αποτέλεσμα χιλιάδες θύματα.

Ανατολικό Τιμόρ

Το 1975, ο Κίσινγκερ άναψε το πράσινο φως τον Πρόεδρο Σουχάρτο για την εισβολή της Ινδονησίας στο Ανατολικό Τιμόρ, μια πρώην πορτογαλική αποικία που κινείτο προς την ανεξαρτησία. Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στην Τζακάρτα, ο Κίσινγκερ και ο Φορντ είπαν στον Σουχάρτο, έναν βάναυσο δικτάτορα και στενό σύμμαχο στη μάχη κατά του κομμουνισμού, ότι κατανοούσαν τους λόγους, συμβουλεύοντάς τον να το ξεπεράσει και να το τελειώσει γρήγορα. Την επόμενη μέρα, ο Σουχάρτο εισέβαλε με τον εξοπλισμένο από τις ΗΠΑ στρατό του, σκοτώνοντας 200.000 πολίτες του Ανατολικού Τιμόρ.

Ισραήλ

Όταν ξέσπασε ο πόλεμος τον Οκτώβριο του 1973 με έναν συνασπισμό αραβικών εθνών με επικεφαλής την Αίγυπτο και τη Συρία να επιτίθεται στο Ισραήλ, ο Κίσινγκερ ηγήθηκε της απάντησης της κυβέρνησης Νίξον. Απεκρουσε σθεναρά τις προσπάθειες του Πενταγώνου να καθυστερήσει την αποστολή όπλων στο Ισραήλ και παρείχε αφειδώς όπλα που βοήθησαν τον ισραηλινό στρατό να αντιστρέψει τις πρώτες απώλειες και να φτάσει σε απόσταση 100 χιλιομέτρων (62 μίλια) από το Κάιρο. Ακολούθησε κατάπαυση του πυρός. Για τη διπλωματία του μεταξύ της Αιγύπτου, άλλων αραβικών εθνών και του Ισραήλ, του πιστώνεται συχνά ότι άνοιξε το δρόμο για την τελική υπογραφή των Συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ το 1978. Μέχρι τότε, ο Κίσινγκερ ήταν εκτός γραφείου, αλλά το 1981 εξήγησε ότι η διπλωματία του στη Μέση Ανατολή είχε έναν απλό στόχο – να «απομονώσει τους Παλαιστίνιους» από τους Άραβες γείτονες και φίλους τους.

Αργεντινή

Καθώς δεν ήταν πλέον στην εξουσία, αφού ο Τζίμι Κάρτερ διαδέχθηκε τον Φορντ ως πρόεδρος το 1976, ο Κίσινγκερ συνέχισε να υποστηρίζει τις δολοφονίες, δίνοντας την έγκρισή του στον νεοφασιστικό στρατό της Αργεντινής, ο οποίος είχε ανατρέψει την κυβέρνηση της προέδρου Ιζαμπέλ Περόν την ίδια χρονιά. Η στρατιωτική κυβέρνηση διεξήγαγε έναν βρώμικο πόλεμο εναντίον των αριστερών, χαρακτηρίζοντας τους διαφωνούντες ως «τρομοκράτες». Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στην Αργεντινή το 1978, ο Κίσινγκερ κολάκευσε τον δικτάτορα Χόρχε Ραφαέλ Βιντέλα, επαινώντας τον για τις προσπάθειές του στην καταπολέμηση της «τρομοκρατίας». Ο Βιντέλα θα επέβλεπε την εξαφάνιση έως και 30.000 πολιτικών αντιπάλων. Περίπου 10.000 άνθρωποι πέθαναν κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής διακυβέρνησης, η οποία διήρκεσε μέχρι το 1983.

Νότια Αφρική

Αν και κατά τη διακυβέρνηση Νίξον και Φορντ, ο Κίσινγκερ δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την Αφρική, το 1976, καθώς ο χρόνος του στην εξουσία πλησίαζε στο τέλος του, επισκέφτηκε τη Νότια Αφρική, δίνοντας πολιτική νομιμοποίηση στην κυβέρνηση του απαρτχάιντ λίγο μετά την εξέγερση του Σοβέτο, όπου σκοτώθηκαν μαύροι μαθητές και άλλοι από την αστυνομία. Ενώ όντως ανάγκασε τον Ροδεσιανό ρωθυπουργό Ίαν Σμιθ να αποδεχθεί την κυριαρχία των Μαύρων της πλειοψηφίας, έμεινε κοντά στην κυβέρνηση του απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής υποστηρίζοντας τους αντάρτες Unita που πολεμούσαν το Μαρξιστικό-Λενινιστικό Λαϊκό Κίνημα για την Απελευθέρωση της Αγκόλα. Αυτός ο πόλεμος διήρκεσε 27 χρόνια, ένας από τους μεγαλύτερους και πιο βάναυσους του περασμένου αιώνα.

Κίνα

Ο Κίσινγκερ επαινείται συχνά για τη διαμεσολάβηση της αποκατάστασης των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας. Μετά από μια πρώτη επίσκεψη στο Πεκίνο το 1972, βοήθησε στην αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων το 1979. Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ τον έχει περιγράψει ως «παλιό φίλο». Ωστόσο, οι διαδηλωτές που κατασκήνωσαν στην πλατεία Τιενανμέν το 1989 τον θυμούνται με λιγότερη αγάπη. Αμέσως μετά τη σφαγή – κατά την οποία σκοτώθηκαν μερικές εκατοντάδες έως αρκετές χιλιάδες άνθρωποι – πρόσφερε μια γεύση από την ψυχρή, σκληρή ρεάλ πολιτίκ που χαρακτήριζε την προσέγγισή του στη διπλωματία. Η καταστολή, είπε, ήταν «αναπόφευκτη».

«Καμία κυβέρνηση στον κόσμο δεν θα ανεχόταν να καταληφθεί η κεντρική πλατεία της πρωτεύουσάς της για οκτώ εβδομάδες από δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές», είπε. Η Κίνα, είπε, χρειάζεται τις ΗΠΑ και οι ΗΠΑ την Κίνα.