NewsEdit Στο “παρά πέντε” της νέας χρονιάς τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ συμφώνησαν (επιτέλους) σε νέους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας. Περίοδος προσαρμογής επτά ετών για τη μείωση του χρέους.
“Είναι μία πολύ καλή είδηση για την Ευρώπη”, “Είναι το κερασάκι στην τούρτα της ισπανικής προεδρίας”. Ενθουσιώδη ήταν τα σχόλια από την απερχόμενη υπουργό Οικονομικών της Ισπανίας Νάντια Καλβίνο, το απόγευμα της Τετάρτης, μετά την επίτευξη συμφωνίας για την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης από τους υπουργούς Οικονομικών της ΕΕ σε συνάντησή τους, μέσω τηλεδιάσκεψης. Ο ενθουσιασμός είναι απολύτως δικαιολογημένος. Έναν ολόκληρο χρόνο κράτησαν οι επίπονες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους “ιέρακες” της δημοσιονομικής πειθαρχίας και τις “περιστερές” της κρατικής γενναιοδωρίας.
Πολλοί δεν πίστευαν ότι θα μπορούσε να βρεθεί συμβιβαστική λύση στο “παρά πέντε” της νέας χρονιάς. Ωστόσο, το δείπνο εργασίας του Γάλλου υπουργού Οικονομικών Μπρούνο Λεμέρ με τον Γερμανό ομόλογό του Κρίστιαν Λίντνερ την Τρίτη, στο Παρίσι, άνοιξε τον δρόμο για επαναπροσέγγιση των δύο χωρών στη δημοσιονομική πολιτική, κάτι που αποτέλεσε τη βάση για έναν ευρύτερο συμβιβασμό των “27”. Για μία νέα “ισορροπία ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο της ΕΕ” κάνει λόγο η Νάντια Καλβίνο.
Απλά και ευέλικτα κριτήρια
Με το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, το ανώτατο όριο για το δημόσιο χρέος διατηρείται στο 60% του ΑΕΠ, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα. Αναλλοίωτο παραμένει επίσης το όριο του 3% του ΑΕΠ για τον νέο δανεισμό. Αυτό που αλλάζει είναι η προβλεπόμενη ταχύτητα απομείωσης του ελλείμματος. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ικανοποιείται το αίτημα υπερχρεωμένων χωρών, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, αλλά και η Γαλλία για μία πιο ήπια προσέγγιση. Άλλωστε, τα μισά κράτη-μέλη της ευρωζώνης εμφανίζουν σήμερα δημόσιο χρέος που υπερβαίνει αισθητά το όριο του 60%. Από την πλευρά της πάντως η Γερμανία, που βρίσκεται λίγο πάνω από το 60%, “πέρασε” τη δική της θέση για διατήρηση αντικειμενικών κριτηρίων και κατευθυντήριων γραμμών που δεσμεύουν όλα τα κράτη-μέλη και δεν ισχύουν κατά περίπτωση, ούτε αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης με την Κομισιόν.
Μία σημαντική καινοτομία: Συγκεκριμένες κρατικές δαπάνες για την άμυνα και την προστασία του κλίματος δεν συνεκτιμώνται πλέον στον υπολογισμό του ελλείμματος. Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών είχε δηλώσει επανειλημμένα ότι “πρέπει να προστατεύσουμε τις επενδύσεις μας και όχι να στραγγαλίζουμε την πραγματική οικονομία”. Εν τούτοις δεν γίνεται δεκτή η αρχική πρόταση της Ιταλίας να εξαιρούνται όλες οι δαπάνες αναπτυξιακού χαρακτήρα από τον υπολογισμό του ελλείμματος στο Σύμφωνο Σταθερότητας.
Ζητούμενο η εμπιστοσύνη των αγορών
Η σύμπλευση των υπουργών Οικονομικών στην “ΕΕ των 27” απευθύνει μήνυμα στις αγορές ότι η Ευρώπη παραμένει προσηλωμένη σε μία υπεύθυνη δημοσιονομική πολιτική, επισημαίνει η Νάντια Καλβίνο. Άλλωστε όλες οι ευρωπαϊκές χώρες εξαρτώνται από τις αγορές για την αναχρηματοδότηση του χρέους. Όμως τα τελευταία χρόνια τα τοκοχρεολύσια έχουν αυξηθεί σημαντικά. Προκειμένου να αμβλυνθεί η επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού σε περιβάλλον υψηλών επιτοκίων οι υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης θα έχουν πλέον στη διάθεσή τους μία “περίοδο προσαρμογής” επτά ετών, προκειμένου να μειώσουν το χρέος τους.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ επικροτεί τους νέους κανόνες, επισημαίνοντας ότι “ενισχύουν” το Σύμφωνο Σταθερότητας. Και αυτό γιατί “συνδυάζουν τους ξεκάθαρους στόχους για χαμηλά ελλείμματα και ποσοστά χρέους με τα κίνητρα για επενδύσεις και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις”, όπως ονίζει ο Λίντνερ στην πλατφόρμα X (πρώην Twitter).
“Ανεφάρμοστοι“ οι παλαιοί κανόνες
Οι παλαιοί κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης θεωρούνται υπερβολικά αυστηροί και έχουν ανασταλεί εδώ και τέσσερα χρόνια, από τότε που ξέσπασε η πανδημία του κορωνοϊού. Η πλειοψηφία των κρατών-μελών δεν επιθυμεί την επιστροφή σε αυτούς τους εξαιρετικά σχολαστικούς κανόνες, οι οποίοι άλλωστε έχουν παραβιαστεί επανειλημμένα στο παρελθόν, χωρίς να μπορεί να παρέμβει ουσιαστικά και να επιβάλλει κυρώσεις η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Κυρώσεις προβλέπονται όμως και στο νέο ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλτνις Ντομπρόβσκις θεωρεί “πιο ρεαλιστικό”.
Ομόφωνη ήταν η υιοθέτηση του νέου πλαισίου από τους υπουργούς Οικονομικών της ΕΕ. Απομένει τώρα η έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με προοπτική να τεθούν σε ισχύ οι νέοι κανόνες μέχρι τον Απρίλιο του 2024, δηλαδή πριν από τις προσεχείς ευρωεκλογές. Αυτό σημαίνει ότι η κατάρτιση του προϋπολογισμού θα γίνεται με βάση τα νέα κριτήρια από το 2025.
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
Πηγή: Deutsche Welle