Ταινίες Πρώτης Προβολής: Από τον Καπετάν Μιχάλη στην Επιβίωση της Ευγένειας

Μία εβδομάδα πριν από το τέλος του 2023 και τη «Φόνισσα» να οδηγεί την κούρσα των εισιτηρίων, ακόμη έξι ταινίες έρχονται να προστεθούν στις μαρκίζες των κινηματογράφων. Ξεχωρίζει το σκληρό δράμα μυστηρίου από την Αυστραλία, «Η Επιβίωση της Ευγένειας» του Ρολφ ντε Χέερ, ενώ το ενδιαφέρον του κοινού αναμένεται να τραβήξουν οι ταινίες «Ο Καπετάν Μιχάλης», που βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη και η υπερηρωική περιπέτεια «Aquaman: Το Χαμένο Βασίλειο», με τον Τζέισον Μομόα.

Η Επιβίωση της Ευγένειας

(“The Survival of Kindness”) Δραματική ταινία μυστηρίου, αυστραλιανής παραγωγής του 2022, σε σκηνοθεσία Ρολφ ντε Χέερ, με τους Μoυατζέμι Χουσεϊν, Ντίπθι Σάρμα, Νταρσάν Σάρμα κα.

Δεν είναι φυσικά η πρώτη εσχατολογική ταινία, ούτε βεβαίως η πρώτη που αναδεικνύει τη γενοκτονία των αυτόχθονων Αβορίγινων της Αυστραλίας από τους αποικιοκράτες, τη διάχυση του μίσους για το σκούρο δέρμα τους, αλλά είναι η πρώτη που συνδυάζει τόσο διεισδυτικά το ξεπάστρεμα ενός έθνους με τη δολοφονία του πλανήτη, τη δηλητηρίαση της ζωής.

Ο Ολλανδός, αλλά μεγαλωμένος στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας, σκηνοθέτης Ρολφ ντε Χέερ, αναδεικνύει αφοπλιστικά τις ενοχές της λευκής φυλής για όσα αποτρόπαια έκανε στην Αυστραλία. Έχοντας ασχοληθεί αρκετές φορές με τον ρατσισμό στην Αυστραλία, τη μισαλλοδοξία των κατακτητών της απέραντης ηπείρου, με τούτη την ιδιαιτέρως σκληρή και βαριά ταινία του, προχωρά ακόμη παραπέρα. Θα επεκταθεί αλληγορικά, οικουμενικά, αναδεικνύοντας τις τεράστιες ευθύνες του δυτικού πολιτισμού για την αρπαγή χωρών, ηπείρων και των φυσικών πόρων, αλλά και την εξόντωση των γηγενών και ακόμη χειρότερα την υποδούλωση και τη διαπόμπευσή τους, με πράξεις που ξεπερνούν τα όρια του σαδισμού.

Από τα πρώτα πλάνα και τους τίτλους αρχής, ο βετεράνος σκηνοθέτης θα μας βάλει στον εφιάλτη μιας γενοκτονίας. Στην άμμο κείτονται πτώματα ιθαγενών, ενώ οι λευκοί πανηγυρίζουν με τα όπλα στο χέρι. Μια σπάτουλα κομματιάζει την εικόνα. Πρόκειται για μία τούρτα, εορταστική, για τους ενθουσιασμένους αποικιοκράτες, που διασκεδάζουν ακόμη μία σφαγή, πίσω από τις μάσκες τους. Δεν θα τους ξαναδούμε ποτέ, καθώς εκτός από τις σφαγές έχουν σκορπίσει και το δηλητήριο του «πολιτισμού» τους παντού. Και φυσικά στη Γη. Στην καυτή έρημο υπάρχει ένα κλουβί και μέσα σε αυτό αιχμάλωτη η «Μαύρη Γυναίκα», που θα οδηγηθεί στη μέση της ερήμου για να πεθάνει βασανιστικά. Κάτω από τον φλεγόμενο ήλιο, θα βρει τη δύναμη να δραπετεύσει και να ξεκινήσει έναν αγώνα επιβίωσης, σε μία κατεστραμμένη γη, αλλά συναντά συνεχώς δροσερές αχτίδες ελπίδας και αγάπης και ανταποδίδοντας αγκαλιάζει και προστατεύει τους αδυνάτους.

Η ηρωίδα θα έρθει αντιμέτωπη με οικουμενικά προβλήματα, όπως την πανδημία, τη μόλυνση του περιβάλλοντος, ακόμη και τη βάναυση καταπίεση των γυναικών, πολύ μακριά από τις καλιφορνέζικες λογικές, καθώς οι αιτίες έχουν βάθος και καταγωγή. Εκεί, όμως, που ο ντε Χέερ δίνει τα ρέστα του είναι στην κινηματογράφηση της φύσης, παρουσιάζοντας το μεγαλείο της, την απεραντοσύνη της και δίπλα της σαν ασήμαντα στίγματα πάνω στην άμμο, οι άνθρωποι, να χάνουν την αναμέτρηση της επιβίωσης ακόμη και από τα ζωύφια.

Αξιοποιώντας στον μέγιστο βαθμό την εξαιρετική φωτογραφία του Μαξ Κορκιντάιλ, ο ντε Χέερ θα μιλήσει για το τέλος του κόσμου και τον άνθρωπο, που παρά το πληγωμένο κορμί του, συνεχίζει να διατηρεί το μολυσμένο μυαλό του, χωρίς να έχει μάθει τίποτα από την αρρωστημένη συμπεριφορά του απέναντι στον πλανήτη. Και βεβαίως, σε αυτό το είδος ταινιών το φινάλε έχει το δικό του ιδιαίτερο ενδιαφέρον, πόσο δε μάλλον αυτό του ντε Χέερ, που θα διχάσει το κοινό, όπως στην Berlinale, απ’ την οποία έφυγε μόνο με το βραβείο FIPRESCI.

Στο κινηματογραφικό της ντεμπούτο, η Μoυατζέμι Χουσεϊν καθηλώνει με την ερμηνεία της και μετατρέπεται, βγαλμένη από την κόλαση, σε σύμβολο στον αγώνα για την επιβίωση.

ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Στη μέση της ερήμου, η μαύρη γυναίκα εγκαταλείπεται σε ένα κλουβί πάνω σε τρέιλερ. Οι απαγωγείς της την άφησαν να πεθάνει. Αυτή όμως δεν είναι έτοιμη να πεθάνει. Δραπετεύει και περπατά μέσα από λοιμό και διωγμό, από έρημο σε βουνό και από εκεί σε πόλη… για να βρει περισσότερη αιχμαλωσία. Οι υπεύθυνοι διστάζουν να παραιτηθούν από τα προνόμια τους, και η μαύρη γυναίκα, δραπετεύοντας για άλλη μία φορά, πρέπει να βρει παρηγοριά στο ξεκίνημα της.

Ο Καπετάν Μιχάλης

Ελληνικό δράμα εποχής, ελληνικής παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία Κώστα Χαραλάμπους, με τους Αιμίλιο Χειλάκη, Αλέκο Συσσοβίτη, Λουκία Μιχαλοπούλου, Τζένη Καζάκου, Παναγιώτη Μπουγιούρη, Γιώργο Γεροντιδάκη, Σπύρο Μπιμπίλα, Γιάννη Συλιγνάκη κα.

Το διάσημο και χειμαρρώδες μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη μεταφέρεται για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη, από τον Κώστα Χαραλάμπους και στον ομώνυμο ρόλο τον Αιμίλιο Χειλάκη. Το διεθνές αναγνωρισμένο έργο του Καζαντζάκη, έχει ανέβει αρκετές φορές στο ελληνικό θέατρο, αλλά με την παράσταση που να διατηρείται στη μνήμη, εκείνη του 1966, με πρωταγωνιστή, το ιερό τέρας της ελληνικής υποκριτικής και ιδανικό για τον ρόλο, Μάνο Κατράκη.

Ο Κώστας Χαραλάμπους, ένας δοκιμασμένος σκηνοθέτης, που πάντα απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό, χωρίς να ξεπέφτει, όμως, στο επίπεδο των ταινιών της σειράς, που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την εμπορικότητα των συντελεστών και τις γραφικότητες της τηλεόρασης, έπειτα από το προπέρσινο, αν μη τι άλλο άνισο, «Λούγκερ», θα καταπιαστεί με ένα τολμηρό και υπερφιλόδοξο εγχείρημα, καθώς η μεταφορά του μυθιστορήματος του Καζαντζάκη στη μεγάλη οθόνη είναι ιδιαιτέρως απαιτητική. Και αυτό γιατί θα πρέπει να επιλέξει πού θα επικεντρωθεί στο έργο – ποταμός του συγγραφέα, προκειμένου να μη χάσει τον μπούσουλα και βρεθεί να επιπλέει στην επιφάνεια.

Η αναμέτρηση με το κείμενο του Καζαντζάκη δεν είναι εύκολη υπόθεση και ο σκηνοθέτης θα λάβει τα μέτρα του προκειμένου, τουλάχιστον, να μην πέσει το βιβλίο και τον πλακώσει. Σε αυτό θα έχει και την αρωγή του αξιόπιστου και μετρημένου Αιμίλιου Χειλάκη.

Στην επαναστατημένη Κρήτη του 1889, ο Καπετάν Μιχάλης, ένας κουζουλός Κρητικός, που ζει και αναπνέει για την απελευθέρωση του νησιού από τους Τούρκους, θα συναντήσει την Εμινέ, γυναίκα του αδελφοποιητού του Νουρήμπεη και θα τον κυριεύσει ένα ανεξέλεγκτο πάθος. Τόσο μεγάλο που τον αποσπά από το ιερό καθήκον του για την απελευθέρωση της Κρήτης μέχρι να έρθει η ώρα για μία ακόμη προσπάθεια εξέγερσης.

Ο Χαραλάμπους, έχοντας πίσω του, για τα ελληνικά δεδομένα, μία σχετικώς αξιοπρεπή παραγωγή, θα επιχειρήσει να κάνει ένα δράμα εποχής, με έντονους χαρακτήρες και φυσικά να αναφερθεί και στα ιστορικά γεγονότα. Όμως, πολύ αχνά θα μεταφέρει και το πνεύμα του μυθιστορήματος, το όραμα του Καζαντζάκη, τη ματιά του για την τραγικότητα των ηρώων και των ιστορικών στιγμών.

Η ταινία έχει κάποιες καλές στιγμές, με ορισμένες ενδιαφέρουσες ιδέες που αναπτύσσονται με σχετική επάρκεια, αλλά και πολλές περισσότερες αδύνατες σκηνές, που πλήττονται από το πομπώδες σενάριο, την έλλειψη αφηγηματικής συνοχής, αλλά και ηθοποιούς που παραμένουν υπερβολικά σχηματικοί, σαν να λένε το ποίημα στη σχολική εορτή της 25ης Μαρτίου.

Από κει και πέρα, ορισμένες φορές η ταινία δίνει την αίσθηση μίας φροντισμένης τηλεοπτικής παραγωγής, τα γραφικά, που χρησιμοποιούνται, για την αναπαράσταση της εποχής, δεν πείθουν, ενώ και οι αστοχίες σε σκηνές μάχης είναι εμφανείς.

Μια ταινία που, όπως είναι λογικό, θα κεντρίσει το ενδιαφέρον του κοινού, λόγω της καταγωγής του θέματός της, αλλά μάλλον τελικά θα αναμετρηθεί αποκλειστικά με τα ταμεία.

ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Κρήτη 1889, η χρονιά της επανάστασης. Κεντρικός ήρωας είναι ο Καπετάν Μιχάλης, ένας ασυμβίβαστος Κρητικός, μαυροντυμένος και αξύριστος, ωσότου ελευθερωθεί η Κρήτη. Την στιγμή όμως που συναντά την Εμινέ, γυναίκα του αδελφοποιητού του, Νουρήμπεη, τον κυριεύει ένας δαίμονας. Ο πειρασμός δεν τον αφήνει σε ησυχία και τον αποσπά από αυτό που θεωρεί ιερό καθήκον, την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους. Γρήγορα τα πράγματα περιπλέκονται και μια νέα εξέγερση ξεσπά.

Aquaman: Το Χαμένο Βασίλειο

(“Aquaman and the Lost Kingdom”) Περιπέτεια φαντασίας, αμερικάνικης παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία Τζέιμς Γουάν, με τους Τζέισον Μομόα, Πάτρικ Γουίλσον, Άμπερ Χερντ, Νικόλ Κίντμαν, Γιαχία Αμπντούλ-Ματίν Β’, Ίντια Μουρ, Μάικλ Κίτον κα.

Όλες οι συνταγές της DC στην ψηφιακή χύτρα, με τον θηριώδη Τζέισον Μομόα να επαναλαμβάνει την κινηματογραφική του περσόνα από το προηγούμενο υπερηρωικό φιλμ του 2018, που είχε αναλάβει τη σκηνοθεσία, όπως και τώρα, ο Τζέιμς Γουάν, ο οποίος έχει δοκιμάσει τις δυνάμεις του στο horror («Saw», «Το Κάλεσμα») αλλά και σε ξέφρενες περιπέτειες («Fast & Furious 7», «Θανάσιμη Καταδίωξη»), με εμπορική επιτυχία, αλλά μέχρις εκεί.

Πρόκειται για τη συνέχεια και την τελευταία ταινία με τον υπερήρωα Aquaman, αλλά και τη 15η παραγωγή με την οποία θα τερματιστεί το σύμπαν της DC Extended Universe, αφού μάλλον εξάντλησε κάθε δημιουργική πτυχή της και άρχισε να γίνεται αντιληπτό ότι επαναλαμβάνεται.

Για μια ακόμη φορά τα πληθωρικά εφέ κυριαρχούν, οι ψηφιακές υποβρύχιες λήψεις ξεκλέβουν τη ματιά, τα έντονα χρώματα συμβάλουν στο παραμύθι, ενώ οι σκηνές των μαχών ακολουθούν την πεπατημένη. Ακόμη και το αναμενόμενο χιούμορ της ταινίας, λίγες φορές βγαίνει στον αφρό, καθώς οι περισσότερες ατάκες βυθίζονται στον πάτο της θάλασσας.

Το σενάριο, χωρίς ιδιαίτερη έμπνευση, θέλει τον Aquaman να ζει μια πληκτική καθημερινότητα ως σύζυγος και πατέρας, μέχρι που θα εμφανιστεί και πάλι στη ζωή του ο Μπλακ Μάντα, αποφασισμένος για εκδίκηση, να καταστρέψει τον Aquaman. Με τη βοήθεια της μυθικής Μαύρης Τρίαινας, θα εξαπολύσει μια αρχαία κακόβουλη δύναμη, ενώ ο Aquaman θα συμμαχήσει με τον πρώην βασιλιά της Ατλαντίδας, για να προστατεύσουν το βασίλειο και τον κόσμο από την καταστροφή.

Οι συνηθισμένες ίντριγκες δίνουν τη σκυτάλη στην καταιγιστική δράση και αυτή με τη σειρά της στην απλοϊκή πλοκή, τη σεναριακή αυθαιρεσία, που μπορεί να υποχωρεί κάπως, αλλά είναι πάντα εκεί, όπως βεβαίως και τα επιδερμικά οικολογικά μηνύματα. Για μια ακόμη φορά, ο ήρωας παραμένει εντός του πλαισίου, του παραμυθιού, που προσφέρει ατελείωτη δράση και πελώρια κύματα απενοχοποιημένης διασκέδασης.

Συμπαθής ο Μομόα, αλλά χωρίς ιδιαίτερο δέσιμο με την Άμπερ Χερντ, κεφάτος δείχνει ο Πάτρικ Γουίλσον, ενώ από τους πλέον ελκυστικούς «κακούς» του υπερηρωικού σύμπαντος είναι ο Γιαχία Αμπντούλ-Ματίν Β’.

ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Έχοντας αποτύχει να εξολοθρεύσει τον Aquaman την πρώτη φορά, ο Μπλακ Μάντα διψασμένος να πάρει εκδίκηση για τον θάνατο του πατέρα του, θα κάνει τα πάντα για να καταστρέψει επιτέλους τον Aquaman. Αυτή τη φορά, ο Μπλακ Μάντα είναι πιο ισχυρός από ποτέ έχοντας τιθασεύει τη δύναμη της μυθικής Μαύρης Τρίαινας, που εξαπολύει μία αρχαία και κακόβουλη δύναμη. Για να τον κατατροπώσει, ο Aquaman θα στραφεί στον φυλακισμένο αδελφό του Ορμ, τον πρώην βασιλιά της Ατλαντίδας, με στόχο να συνάψουν μία ανορθόδοξη συμμαχία. Μαζί, πρέπει να παραμερίσουν τις διαφορές τους για να προστατεύσουν το βασίλειο και να σώσουν την οικογένεια του Aquaman και τον κόσμο από τον αφανισμό.

Η Περιπέτεια του Βλέμματος

Ελληνική δραματική ταινία, ελληνικής παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Αθανίτη, με τους Χρήστος Σολωμός, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Λένα Κιτσοπούλου κα.

Οι σινεφιλικές αναφορές στις ταινίες του Δημήτρη Αθανίτη είναι κάτι το συνηθισμένο, αλλά εδώ πλέον απευθύνεται αποκλειστικά στους προχωρημένους σινεφίλ, που μπορούν να ακολουθήσουν το προσωπικό του σινεμά μέσα από το βλέμμα του σαν μια κινηματογραφική περιπέτεια. Ο σκηνοθέτης, που έχει ήδη μία αξιοπρόσεκτη πορεία στο ελληνικό σινεμά, πάντα με τη δική του αισθητική και την προσωπική του ματιά, θα πειραματιστεί και θα κάνει ακόμη μία ριψοκίνδυνη επιλογή, φτιάχνοντας ένα δοκίμιο, στα περίχωρα του πειραματισμού, πάνω στην τέχνη του, διάρκειας 75 λεπτών.

Χρησιμοποιώντας πλάνα από τις δικές του ταινίες, καλά ενθύμια για το κοινό που γνωρίζει τον κινηματογράφο του, αλλά σε μεγάλο βαθμό αποκλείοντας όλους τους άλλους.

Αλλεπάλληλες σεκάνς, διαφορετικής αισθητικής και ατμόσφαιρας επικοινωνούν μεταξύ τους με το βλέμμα των ηρώων τους, γεφυρώνοντας ιστορίες και χαρακτήρες, με καθοδηγητή έναν αφηγητή voice over. Αγάπη και πάθος για το σινεμά, αλλά συνάμα και αρκετά θεωρητική, η ταινία ξεμένει κάποια στιγμή από κινητήρια δύναμη περιορίζοντας το ενδιαφέρον στο σκηνοθετικό στιλ του Αθανίτη.

Δεν είναι όμως αχρείαστη η αναφορά τού Αθανίτη στη μαγεία του σινεμά. Ο δημιουργός παίρνει στοιχεία από την πραγματική ζωή για να δημιουργήσει ένα νέο σύμπαν και εκεί κάπου έρχεται και το βλέμμα του να συναντηθεί με εκείνο του ήρωα και του θεατή. Αρκεί να μη γίνει ήρωας ο θεατής που υπομένει μια ταινία.

Έτσι, ο Αθανίτης, έπειτα από δέκα ταινίες, θα τολμήσει να κάνει ένα δοκίμιο για το δικό του σινεμά, φωτίζοντας, μέσα από τα βλέμματα των κινηματογραφικών του ηρώων, το δικό του καλλιτεχνικό βλέμμα, χωρίς, ωστόσο, να αποφεύγει τις επεξηγήσεις και αναλύσεις. Μια ταινία που μοιάζει περισσότερο με αφιέρωμα στο έργο του, το οποίο επιφυλάσσει συγκινήσεις για φίλους και συνεργάτες.

ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Αναζητώντας το βλέμμα μέσα σε θραύσματα εικόνων και ήχων από τη φιλμογραφία του, ο Δημήτρης Αθανίτης πειραματίζεται πάνω στην ίδια τη φόρμα του σινεμά.

Προβάλλονται ακόμη οι ταινίες:

Παραβατικοί

(“Los Delincuentes”) Τρίωρο δράμα εγκλήματος από τον Ροντρίγκο Μορένο, ανερχόμενο σκηνοθέτη του νέου αργεντίνικου κινηματογράφου, που ενθουσίασε στο φετινό φεστιβάλ των Καννών και αποτελεί επίσημη πρόταση της λατινοαμερικάνικης χώρας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ.

Ένας φιλήσυχος τραπεζικός υπάλληλος κλέβει ένα σεβαστό ποσό από το χρηματοκιβώτιο της τράπεζας και μοιράζεται τα χρήματα με έναν φίλο του, για να τα κρύψει, μέχρι να βγει από τη φυλακή. Καλοδουλεμένο σχέδιο, αρκεί να μην λυγίσει στην ανάκριση ο δεύτερος ή να μην μπλέξουν χειρότερα τα πράγματα αν μπει στη μέση ο έρωτας.

Οι δυο ήρωες ενσαρκώνουν τους εκπροσώπους μίας διαδεδομένης φαντασίωσης για την απελευθέρωση από τα δεσμά των υποχρεώσεων της επαγγελματικής ζωής, με στόχο μια ανώτερη, απόλυτα ελεύθερη, ζωή. Μια ασυνήθιστη ταινία για το είδος της, που σε πείθει ότι η τρέλα δεν είναι να προσπαθείς να ξεφύγεις από τη ρουτίνα, αλλά να επιστρέφεις σε αυτή.

Νατουραλιστική σκηνοθεσία, εμπνευσμένο σενάριο, χειροπιαστοί χαρακτήρες, αφηγηματικά αποτελεσματική, παρά την τρίωρη διάρκεια και ικανοποιητικές ερμηνείες. Παίζουν οι Ντανιέλ Ελίας, Εστεμπάν Μπιλιάρντι, Μαργκαρίτα Μολφίνο, Χερμάν ντε Σίλβα, Λάουρα Παρέδες κα.

Κατάκ: Η Γενναία Φάλαινα

(“Katak: The Brave Beluga”) Παιδική ταινία κινουμένων σχεδίων, καναδικής παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία των Κριστίν Νταλέρ – Ντιπόν και Νιλά Λεμέ, για την ενηλικίωση μίας λευκής φάλαινας, που θα περιπλανηθεί σε άγριες θάλασσες θέλοντας να αποδείξει ότι έχει μεγαλώσει και θα αντιμετωπίσει τα εχθρικά ψάρια με θάρρος, αλλά και με τους φίλους που θα κάνει απροσδόκητα στη μακρά διαδρομή του. Αξιοπρεπές animation, με ευγενικά μηνύματα, που θα ευχαριστήσει τους μικρούς φίλους μας. Η ταινία προβάλλεται μεταγλωττισμένη στα ελληνικά, με τις φωνές των Nίκου Χριστοφή, Σκεύου Πολυκάρπου, Μαρίας Μαχλαμούζη, Ιωάννας Λαμπροπούλου, Λουίζας Μιχαηλίδου, Ανδρέα Τσελεπού κα.

(Φωτογραφία από την ταινία «Ο Καπετάν Μιχάλης»)

Ταινίες Πρώτης Προβολής: Από τον Καπετάν Μιχάλη στην Επιβίωση της Ευγένειας

Τα μεγάλα γεγονότα του 2024 / Η χρονιά μέσα από το φακό του Associated Press