NewsEdit Οι πρόεδροι της Ρωσίας και της Ουκρανίας, Βλαντίμιρ Πούτιν και Βολοντίμιρ Ζελένσκι, παραχώρησαν πρόσφατα μεγάλες συνεντεύξεις Τύπου, στη διάρκεια των οποίων έκαναν τον απολογισμό της χρονιάς που πέρασε και έθεσαν τους στόχους τους για το 2024.
Ακολουθούν τα όσα αναμένουμε το επόμενο έτος από τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας που διαρκεί σχεδόν δύο χρόνια, σύμφωνα με τα όσα δήλωσαν οι ηγέτες των δύο χωρών και επικαλείται το Γαλλικό Πρακτορείο.
Πόλεμος φθοράς
Ο Ζελένσκι σχολίασε την αποτυχία της καλοκαιρινής αντεπίθεσης της Ουκρανίας αποδίδοντάς την σε έλλειψη πυρομαχικών και υπεροχής στους αιθέρες. Ελλείψεις που επιμένουν την ώρα που ξεκινά εκ νέου ένας πόλεμος φθοράς, με τη Ρωσία να έχει αναλάβει ξανά την πρωτοβουλία.
“ Έχουμε ανάγκη στήριξης διότι πολύ απλά δεν έχουμε πυρομαχικά”, τόνισε ο Ουκρανός πρόεδρος, αρνούμενος να πει περισσότερα για τα σχέδια για το 2024 του ουκρανικού στρατού, ο οποίος έχει περάσει στην άμυνα.
Ο Πούτιν εξέφρασε από την πλευρά του την ικανοποίησή του που τα ρωσικά στρατεύματα “ βελτιώνουν τις θέσεις τους σχεδόν παντού στη γραμμή επαφής”. Ωστόσο παραδέχθηκε ότι η Ουκρανία σημειώνει προόδους στη νότια όχθη του ποταμού Δνείπερου, αν και πρόσθεσε ότι τα ουκρανικά στρατεύματα “ εξολοθρεύονται” από το ρωσικό πυροβολικό.
Κούραση της Δύσης
Ο Πούτιν, η επανεκλογή του οποίου στην προεδρία της Ρωσίας το 2024 μοιάζει δεδομένη, αναφέρθηκε και στη μείωση της δυτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, αντικείμενο πολιτικών διαφωνιών τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην ΕΕ. Σύμφωνα με εκείνον, η στήριξη αυτή “ κινδυνεύει να τερματιστεί” και “ φαίνεται να τελειώνει σιγά σιγά”.
Ο Ζελένσκι δήλωσε πεπεισμένος ότι η βοήθεια θα συνεχίσει να φτάνει στη χώρα του και ότι οι ΗΠΑ “ δεν θα προδώσουν” την Ουκρανία. Παρ’ όλα αυτά σχολίασε ότι φοβάται μια αλλαγή πολιτικής από την Ουάσινγκτον, σε περίπτωση που κερδίσει στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2024 ο Ντόναλντ Τραμπ.
“ Αν η πολιτική του επόμενου προέδρου, όποιος και να είναι, είναι διαφορετική απέναντι στην Ουκρανία, πιο ψυχρή ή πιο φειδωλή οικονομικά, τότε πιστεύω ότι αυτά τα μηνύματα θα έχουν πολύ μεγάλο αντίκτυπο στην εξέλιξη του πολέμου”, εκτίμησε ο Ουκρανός πρόεδρος.
Έλλειψη ανδρών
Καθώς η έλλειψη ανδρών στο μέτωπο γίνεται ολοένα και πιο φανερή, ο Ουκρανός πρόεδρος αναφέρθηκε σε σχέδιο του στρατού, ο οποίος σκοπεύει να επιστρατεύσει “ 450.000 με 500.000 ανθρώπους επιπλέον” το 2024, χωρίς να κάνει άλλες διευκρινίσεις.
Παράλληλα το Κίεβο επιθυμεί να παράξει “ ένα εκατομμύριο drones την επόμενη χρονιά” για να αντισταθμίσει την έλλειψη πυρομαχικών.
Ο Πούτιν εκτίμησε ότι οποιαδήποτε νέα επιστράτευση, μετά από αυτή του Σεπτεμβρίου του 2022, “ δεν είναι απαραίτητη”. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ρωσία κατάφερε να επιστρατεύσει εθελοντικά 486.000 άνδρες το 2023, μια προσπάθεια που αναμένεται να συνεχιστεί.
Ο Ρώσος πρόεδρος επίσης υποσχέθηκε να συνεχίσει να ενισχύει τις ικανότητες του στρατού, την ώρα που η Ρωσία στρέφει την οικονομία της προς την πολεμική προσπάθεια και φέρεται να έχει λάβει μεγάλες ποσότητες πυρομαχικών από τη Βόρεια Κορέα.
Όχι σε διαπραγματεύσεις
Ο Πούτιν τόνισε ότι η ειρήνη θα είναι εφικτή όταν έχουν εκπληρωθεί όλοι οι στόχοι της Μόσχας, δηλαδή “ η αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας, η αποστρατιωτικοποίησή της”, αλλά και η υιοθέτηση από το Κίεβο “ ουδέτερου καθεστώτος”.
Όπως δήλωσε, Μόσχα και Κίεβο είχαν συμφωνήσει σε αυτά τα ζητήματα κατά τις πρώτες μεταξύ τους διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη, στην αρχή του πολέμου, συνομιλίες που αργότερα εγκαταλείφθηκαν.
“ Υπάρχουν άλλα ενδεχόμενα, είτε να καταλήξουμε σε συμφωνία είτε να λύσουμε το πρόβλημα με τη βία. Και αυτό προσπαθούμε να κάνουμε”, υπογράμμισε.
Ο Ζελένσκι επανέλαβε ότι στόχος του είναι να ανακτήσει τον έλεγχο όλων των ουκρανικών περιοχών που έχει καταλάβει η Ρωσία, περιλαμβανομένης της χερσονήσου της Κριμαίας, την οποία προσάρτησε η Μόσχα το 2014. “ Η στρατηγική δεν μπορεί να αλλάξει”, προειδοποίησε.
Επίσης απέρριψε το ενδεχόμενο διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία. “ Σήμερα δεν είναι προσήκον. Δεν βλέπω ένα αίτημα προς αυτή την κατεύθυνση από τη Ρωσία. Δεν το βλέπω από τις ενέργειές της. Στη ρητορική της παρατηρώ μόνο θρασύτητα”, κατήγγειλε.
Ποιο θα είναι το τέλος;
Ο Πούτιν υποσχέθηκε στους Ρώσους ότι “ η νίκη θα είναι δική μας”. Κατά τη γνώμη του η Ρωσία έχει πλέον “ αρκετό περιθώριο ασφάλειας” για “ να προχωρήσει μόνο προς τα εμπρός”. Η ρωσική κοινή γνώμη είναι “ σε μεγάλο βαθμό υποστηρικτική” προς την πολεμική προσπάθεια και η οικονομία της χώρας “ έχει απόθεμα ισχύος και σταθερότητας”.
Από την άλλη ο Ζελένσκι ζήτησε από τους Ουκρανούς να μην χάνουν την “ αποφασιστικότητά τους”. Επίσης υπογράμμισε ότι δεν γνωρίζει αν ο πόλεμος θα τελειώσει το 2024: “ Πιστεύω ότι κανείς δεν γνωρίζει την απάντηση” σε αυτό.
Στις ΗΠΑ, το ποσοστό των Αμερικανών που θεωρούν ότι η χώρα τους παρέχει υπερβολική βοήθεια στην Ουκρανία αυξάνεται σταθερά, ιδίως ανάμεσα στους Ρεπουμπλικανούς. Σύμφωνα με το «Pew Research Center», οι ψηφοφόροι εμφανίζονται σχεδόν μοιρασμένοι στο ερώτημα αν η Ρωσία συνιστά απειλή για τη χώρα τους. Στο μεταξύ, το Κογκρέσο ουσιαστικά συνεχίζει να μπλοκάρει τον επόμενο γύρο βοήθειας προς την Ουκρανία «ψαλιδίζοντας» το αντίστοιχο αίτημα της κυβέρνησης Μπάιντεν.
Στην Ευρώπη, η έρευνα του «Εuropean Council on Foreign Relations» καταδεικνύει πτώση στο ποσοστό των πολιτών οι οποίοι ζητούν η Ουκρανία να ανακτήσει οπωσδήποτε όλα τα εδάφη της. Ηπια, αλλά συνεπής εμφανίζεται και η τάση μείωσης των Ευρωπαίων που επιθυμούν η Ουκρανία να συνεχίσει να μάχεται τη Ρωσία.
Σημάδια κόπωσης καταγράφονται ακόμη και στις χώρες που βρίσκονται κοντά στη ζώνη της σύγκρουσης και είθισται να εκδηλώνουν ισχυρότερη υποστήριξη στην άμυνα της Ουκρανίας. Στην Πολωνία, η υποστήριξη στην υποδοχή Ουκρανών προσφύγων μειώθηκε κατά 20% τον τελευταίο χρόνο, σύμφωνα με την πλατφόρμα «Eupinions». Στη Σλοβακία, η επιστροφή του φιλορώσου Ρόμπερτ Φίτσο σηματοδοτεί την υπόσχεση για διακοπή της στρατιωτικής υποστήριξης στην Ουκρανία. Εξάλλου, η Σλοβακία βρισκόταν στην ομάδα των χωρών της Ε.Ε. οι πληθυσμοί των οποίων διαφωνούσαν με την υποστήριξη της Ουκρανίας κατά περισσότερο από 40% – Βουλγαρία, Τσεχία, Κύπρος αλλά και Ελλάδα. Σημειωτέον, στη Γερμανία έρχεται πλέον δεύτερο στις δημοσκοπήσεις το AfD, το οποίο αντιτίθεται στην ευρωπαϊκή βοήθεια προς την Ουκρανία, και στην Ολλανδία κέρδισε τις εκλογές το κόμμα του Γκερτ Βίλντερς, ο οποίος είναι πολέμιος της στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο.
Οι προοπτικές για περαιτέρω καταλυτική βοήθεια προς την Ουκρανία δεν αναιρούνται, αλλά επιδεινώνονται. Οι αρχικές επιτυχίες της Ουκρανίας στο μέτωπο δημιούργησαν προσδοκίες για επέκταση της ευφορίας. Ομως η πρόοδος που κατέγραψε το Κίεβο απέναντι στις ρωσικές δυνάμεις ήταν περιορισμένη.
Στην αντεπίθεση του 2022, ο ουκρανικός στρατός πήρε πίσω περιοχές εύρους σχεδόν 10.000 τ.χλμ. Στην αντεπίθεση του 2023 ανακατέλαβε εδάφη σχεδόν 300 τ.χλμ. Τα πράγματα δεν κινούνται επαρκώς δυναμικά, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το ρίσκο μιας «παγωμένης» σύγκρουσης. Στρατιωτικοί αναλυτές επιρρίπτουν ευθύνες και στην ίδια τη Δύση, η οποία φέρεται να έχει καθυστερήσει την ανάπτυξη της βοήθειας στην ουκρανική γραμμή άμυνας. Επιπλέον, πληγή της ουκρανικής άμυνας παραμένει το ρωσικό πλεονέκτημα στον αέρα.
Στο μεταξύ, ο ρωσικός στρατός δείχνει να έχει βρει τον βηματισμό του, γεγονός που συνοδεύεται από την απόφαση του Κρεμλίνου να αυξήσει κατά 70% τον αμυντικό προϋπολογισμό για το 2024. Η Ρωσία βρίσκει λύσεις για τις στρατιωτικές της προμήθειες με εξοπλισμούς από τη Βόρεια Κορέα και το Ιράν.
Τα νέα από το μέτωπο δεν ενθουσιάζουν για τους υποστηρικτές της ουκρανικής αντίστασης στις δυτικές χώρες. Ταυτόχρονα, το αυξημένο κόστος διαβίωσης εδραιώνεται ως προτεραιότητα για τις δυτικές κοινωνίες. Αναλύσεις για τις οικονομικές παρενέργειες του πολέμου συναντούν διαμαρτυρίες κατά της περαιτέρω χρηματοδότησης της Ουκρανίας, οι οποίες κερδίζουν έδαφος προκαλώντας ανησυχία στους υπευθύνους χάραξης πολιτικής.
Το Κίεβο δεν πείθει πως θα κερδίσει. Ομως αυτό δεν σημαίνει ότι είναι εύκολο και να αφεθεί να χάσει.
Επειτα, το γεγονός ότι τον Φεβρουάριο η σύγκρουση συμπληρώνει δύο έτη, εκ των πραγμάτων, αποστερεί το αίσθημα του κατεπείγοντος. Ηρθε να προστεθεί και η κρίση στη Μέση Ανατολή, η οποία έχει τραβήξει την προσοχή των δυτικών κυβερνήσεων προσφέροντας δώρο ανεκτίμητης αξίας στον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η Ουκρανία δεν είναι πλέον ο μοναδικός πονοκέφαλος για την ευρωατλαντική συμμαχία και ο φόβος είναι ότι η κυβέρνηση Ζελένσκι είτε θα πιεστεί για μια ασύμφορη κατάπαυση πυρός με τη Ρωσία, είτε θα μείνει απλώς χωρίς επαρκή βοήθεια για αντίσταση.
Στο μεταξύ, οι κυρώσεις εις βάρος της ρωσικής οικονομίας έχουν αντίκτυπο σε κάποιους τομείς, αλλά δεν είναι καταλυτικά αποτελεσματικές. Εξάλλου, ως παραγωγός ενέργειας, η Ρωσία ευνοείται από τις υψηλές τιμές σε πετρέλαιο και αέριο. Στον αντίποδα, η ουκρανική οικονομία έχει πετύχει απλώς μια μικρή ανάκαμψη το 2023, σε σχέση με απώλειες 30% το 2022.