NewsEdit Πλάσμα χαρισματικό. Πανέμορφη, ταλαντούχα, εργατική, σεμνή, μαχητική και ασυμβίβαστη, με οξυμένο καλλιτεχνικό ένστικτο και εξαιρετικές επιλογές στην τέχνη της. Με συμμετοχή στα κοινά, αγωνίστρια στη ζωή και στο σανίδι.
Μέσα από τους ρόλους της η Τζένη Καρέζη μας έκανε πολλές φορές να γελάσουμε, να δακρύσουμε αλλά και να προβληματιστούμε και να σκεφτούμε.
Γεννήθηκε μια μέρα σαν σήμερα, στις 12 του Γενάρη 1932. Ο πατέρας της, Κωνσταντίνος Καρπούζης, ήταν γυμνασιάρχης και μαθηματικός με καταγωγή από το Μεσολόγγι και η μητέρα της, Θεώνη Καρπούζη (το γένος Λάφη), δασκάλα. Πέρασε τα σχολικά της χρόνια πρώτα στη Θεσσαλονίκη, εσωτερική στην «Ελληνογαλλική σχολή Καλογραιών Καλαμαρί» και κατόπιν στην Αθήνα, στην Ελληνογαλλική Σχολή «Άγιος Ιωσήφ».
Ως μαθήτρια έπαιξε στο έργο «Αντιγόνη» του Σοφοκλή στο θέατρο «Rex», σε μια παράσταση των τελειόφοιτων της Σχολής «Άγιος Ιωσήφ». Αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου για να πρωταγωνιστήσει επί τέσσερις δεκαετίες στο θέατρο και τον κινηματογράφο.
Οι νεότερες γενιές τη γνώρισαν και την αγάπησαν από τις δεκάδες ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου που πρωταγωνίστησε, δίνοντας εξαιρετικές ερμηνείες σε όλα τα είδη, δράμα, μιούζικαλ, κωμωδία.
Το 1963 παίζει στο έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «H Γειτονιά των Αγγέλων», μια παράσταση που χτυπήθηκε για πολιτικούς λόγους. Η Τζένη Καρέζη συνειδητοποιείται πολιτικά και ευαισθητοποιείται στις κοινωνικές συγκρούσεις. Η ίδια χρονιά επιφυλάσσει για εκείνη και μια μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία στα «Κόκκινα Φανάρια» του Βασίλη Γεωργιάδη, ταινία που ξεπερνάει τα ελληνικά σύνορα και κερδίζει την αναγνώριση στα διεθνή φεστιβάλ.
Παντρεύεται τον Κώστα Καζάκο το 1967. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 και μετά, η παρουσία της στο θέατρο είναι πιο έντονη. Οι ρόλοι της χαριτωμένης ηρωίδας των αισθηματικών κομεντί παραμερίζονται κι η αναζήτηση την οδηγεί σε άλλους δρόμους.
Το καλοκαίρι του 1973, μέσα στη δικτατορία, Τζένη Καρέζη και Κώστας Καζάκος τολμούν, να ανεβάσουν το Μεγάλο μας Τσίρκο, μια θεατρική παράσταση γεμάτη μηνύματα αντίστασης που ξεσήκωνε τον κόσμο κατά της χούντας, μέχρι η λογοκρισία να βάλει ψαλίδι και να στείλει στο κελί της φυλακής Καρέζη και Καζάκο.
Και αργότερα, στο αρχαίο θέατρο («Αντιγόνη», «Εκκλησιάζουσες», «Λυσιστράτη» «Θεσμοφοριάζουσες», «Κλυταιμνήστρα», «Μήδεια», «Ηλέκτρα» και «Οιδίπους Τύραννος») και σε πολλά μεγάλα έργα του ελληνικού και παγκόσμιου ρεπερτορίου, μέχρι τα τελευταία χρόνια πριν φύγει από τη ζωή («Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ», «Έντα Γκάμπλερ», «Πρόσωπο με πρόσωπο», «Βυσσινόκηπος», «Διαμάντια και μπλουζ»), η Τζένη δέσποζε στη σκηνή με τις ερμηνείες της και οι επιλογές και η «ματιά» της ήταν πάντα στο επίκεντρο της προσοχής.
Στο βιβλίο της «Τετράδια ζωής» (εκδόσεις Καστανιώτη, 1993) η Τζένη Καρέζη γράφει: «Δεν έχει κανένα νόημα να κάνεις παρέα με ανθρώπους από τους οποίους δεν έχεις τίποτα να πάρεις. Εγώ χρειάζομαι ανθρώπους που να μου αρέσει να τους ακούω να συζητάνε. Να συζητάνε με πάθος για ποίηση, για πολιτική, για λογοτεχνία, για κινηματογράφο, για θέατρο. Και να γεμίζει το σπίτι φωνές, γνώση, πάθος και απόψεις. Ανθρώπους ξύπνιους και καλλιεργημένους, που ξέρω ότι μου λένε την αλήθεια, ακριβώς γιατί δεν έχουνε κανένα λόγο να μου πούνε ψέματα. Και εγώ την αλήθεια τη λατρεύω. Όποιος απομακρύνεται από την αλήθεια οδεύει προς το θάνατο. Τον όποιο θάνατο. Γιατί υπάρχουνε πολλοί».
Έφυγε από τη ζωή στις 27 του Ιούλη 1992, όμως δεν έφυγε ποτέ από τη μνήμη και τις καρδιές όσων τη «συναντήσαμε» και την αγαπήσαμε στην οθόνη του καλού κινηματογράφου και στη σκηνή του θεάτρου με άποψη.
Έτσι ασυμβίβαστη και πάντα μαχητική στην τέχνη της, στη ζωή, μέχρι και τις τελευταίες της στιγμές, θα τη θυμόμαστε. Να ακτινοβολεί πάνω στη σκηνή και να χαρίζει απλόχερα το πλούσιο ταλέντο και την ψυχή της στον κόσμο που δεν έπαψε να την αγαπά, να τη θαυμάζει και να την αποκαλεί με το μικρό της όνομα: Τζένη…
“Ερωτική συμφωνία” σκην. Κώστας Καζάκος
(Τιμής ένεκεν για μια μεγάλη ηθοποιό που σαν σήμερα, στις 12 Ιανουαρίου 1932, ήρθε στη ζωή)
Σε έναν διάλογο, διάρκειας λίγο παραπάνω από ένα λεπτό, συμπυκνώνεται το απόσταγμα μιας τεράστιας υποκριτικής τέχνης, και ταυτόχρονα αναδύονται σε ένα οντολογικό επίπεδο οι υπαρξιακές αγωνίες και οι προσωπικοί δαίμονες που όλοι μας κουβαλάμε, δαίμονες που μετουσιώνονται σε τύψεις, σε ενοχές απότοκα μιας ανηλεούς μάχης με τα «πρέπει» και με τα εμμονικά «θέλω».
Τα εμμονικά «θέλω» που δεν προκύπτουν από ένστικτα αλλά από την αιώνια αναζήτηση μιας προσωπικής απελευθέρωσης που ψάχνει τους δικούς της τρόπους έκφρασης, τα δικά της καταφύγια. Μπορεί να είναι ο έρωτας το καταφύγιο, μπορεί να είναι η μουσική μπορεί να είναι η τέχνη σε μία άλλη έκφανσή της.
«Τί έκανες κυρά μου; Πρέπει να πας στον πατέρα σου σε ζητά… Λυπήσου μας κυρά μου» της λέει ο εξαιρετικός Λαυρέντης Διανέλλος,και όλες αυτές οι μεταθέσεις απαντώνται με έξι λέξεις υπό τους ήχους της εξαιρετικής μουσικής του Γιάννη Σπανού.
«Εμένα ποιος με λυπήθηκε; Εμένα ποιος θα με λυπηθεί;»
Και τις απαντήσεις τις ακολουθεί ένα βλέμμα στραμμένο προς τον ουρανό, που προσδίδει τη μεταφυσική διάσταση στην οποία καταφεύγουμε ή με την οποία πλαισιώνουμε ο καθένας μας τις κοσμοθεωρίες μας, όταν οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά δεν βρίσκονται σε αυτές.
Στην «ερωτική συμφωνία» που τη σκηνοθεσία την είχε κάνει ο Κώστας Καζάκος, η Τζένη Καρέζη υποδύονταν δύο ρόλους που βρίσκονταν σε αντίστιξη. Δύο αντίθετους χαρακτήρες που ο ένας συμπλήρωνε τον άλλον, εκφράζοντας με αυτόν τον τρόπο μία εσωτερική διαπάλη που μόνο το «είναι» μπορεί να καταλάβει που ποτέ δεν παύει να υφίσταται και που μεγαλώνοντας μαθαίνουμε σιγά σιγά να παύουμε να ασχολούμαστε μαζί της, να καταφεύγουμε στα πλαίσια που οι άλλοι ορίζουν για εμάς και μέσα σε αυτά, σαν “άλλοι” να παρακολουθούμε αυτή τη μάχη ως θεατές που αρνούνται πεισματικά να λάβουν μέρος σε αυτή.
Η Τζένη Καρέζη δεν υποδύεται απλά σε αυτή τη σκηνή. Καταφέρνει να μας κάνει να θέσουμε οι ίδιοι το ερώτημα στους εαυτούς μας και να αναζητήσουμε την απάντηση πάλι μέσα μας θέτοντας και εμείς με τη σειρά μας το ρητορικό ερώτημα:
«Και γιατί θα πρέπει επιτέλους κάποιος να μας λυπηθεί;»
Και καταλήγουμε σε αυτό το ερώτημα γιατί δεν την συμπονούμε απλώς, αλλά την κατανοούμε και έτσι για μια στιγμή βγαίνουμε έξω από όλα τα επιβαλλόμενα «πρέπει» και αποδεσμευόμαστε από όλα τα στερεότυπα και ό,τι μας επιβάλλεται έξωθεν και ξεχνάμε ό,τι μας έμαθαν στην ηθική μας διαπαιδαγώγηση και για μια στιγμή νιώθουμε ελεύθεροι.
Όλα αυτά μέσα σε ένα λεπτό. Δεν ήταν μόνο το ταλέντο. Ήταν και ο Άνθρωπος.
Τζένη Καρέζη. Σαν σήμερα το 1932 ήρθε στη ζωή.
Πηγή: Κατιούσα