“26 Γενάρη 1949. Στο γήπεδο του Παναθηναϊκού ο κόσμος έχει κατακλύσει τις κερκίδες. Η είδηση ότι ένα αλλιώτικος ποδοσφαιρικός αγώνας αναμένεται να διεξαχθεί έχει κάνει το γύρο της Αθήνας. Οι ομάδες μπαίνουν στον αγωνιστικό χώρο. Από τη μια ο πρωταθλητής Ελλάδας Ολυμπιακός. Από την άλλη η μεικτή ποδοσφαιρική ομάδα του Α’ και Γ’ Τάγματος της Μακρονήσου.
Η Μακρόνησος, αυτό το όνειδος για τους εμπνευστές της και κολαστήριο για δημοκράτες και κομουνιστές, μετατράπηκε από το 1947 σε στρατόπεδο συγκέντρωσης για χιλιάδες νέους. Πρώτη και καλύτεροι που κλήθηκαν να «αναμορφωθούν» ήταν οι ΕΠΟνίτες και οι υπόλοιποι «χαρακτηρισμένοι» φαντάροι. Ανάμεσά τους σπουδαίοι ποδοσφαιριστές, μερικοί από τους κατοπινούς θρύλους του ελληνικού ποδοσφαίρου. Οι Γιώργος Δαρίβας (Ολυμπιακός), Διονύσης Γεωργάτος (Ολυμπιακός), Νίκος Πολιτης (Τερματοφύλακας του Ολυμπιακού), Ηλίας Μαλαμόπουλος (Ολυμπιακός), Αντώνης Παπαντωνίου (Παναθηναϊκός), Νίκος Λιάρος (Ηρακλής Θεσσαλονίκης), Κώστας Λιάρος (Καλαμαριά), Λευτέρης Βασιλειάδης (Απόλλων) και Γιώργος Πατηνιώτης (Εθνικός).
Στη Μακρόνησο, ήδη από τον Σεπτέμβρη του ’47, συγκροτείται στο Γ’ Τάγμα ποδοσφαιρική ομάδα, ενώ από το Μάρτη του ’48 σε κάθε λόχο υπάρχει η αντίστοιχη ποδοσφαιρική ομάδα. Μεικτές ομάδες δίνουν αγώνες και εκτός του στρατοπέδου, με τον Ολυμπιακό Λαυρίου και το Βυζάντιο Λαυρίου, τη μεικτή Σύρου, τη μεικτή Λαυρίου, τον Απόλλωνα Αθηνών, τη δεύτερη ομάδα του Παναθηναϊκού, την Παναχαϊκή, τον Ολυμπιακό Πατρών, τη Δόξα Αθήνας, την Ηλιούπολη και άλλες Κ.Α. στις ομάδες της Μακρονήσου, πέραν των εν ενεργεία ποδοσφαιριστών, έπαιξαν οι Ζώπσος Στουραίτης, Σωτηρίου, Βιδάλης, Κωνσταντίνου, Καραμπουρνιώτης, Κοτζαγιώργης, Αμυράς, Παπακυρήλλου, Σαζώνης, Μπουγάς, Μπαϊρακτάρης, Γιαννακόπουλος, Γεωργιάδης, Βαμβακάς, Τριανταφυλλίδης, Χατζηδάκης, Λυκόπουλςο, Κωστάκης, Αθανασίου, Χατζόπουλος, Τριανταφύλλου, Διακογιάννης, Ασλάνογλου, Κασιμάτης, Χαριτωνίδης, Δότσικας, Τζανετάτος, Χρυσαφίδης, Γκαρδιακός, Φουκάς, Χαλκιάς, Κόκκαλης, Ιωαννίδης, Παπαδόπουλος Θ., Παπαδόπουλος Β., Αβραμίδης και πολλοί πολλοί ακόμα.
Είναι αλήθεια ότι το ποδόσφαιρο χρησιμοποιήθηκε από τη διοίκηση του στρατοπέδου της Μακρονήσου σαν άλλοθι προς τον «έξω κόσμο», ώστε να διατείνονται οι βασανιστές και οι δολοφόνοι περί την «καλή ποιότητα» της διαβίωσης που παρείχαν στους έγκλειστους στο κολαστήριο. Είχαν μάλιστα το θράσος να οργανώνουν και φωτογραφικές εκθέσεις «Ζάππειο» (Απρίλης 1949) με θέμα το «αναμορφωτικό έργο» τους στη Μακρόνησο, όπου σαν απόδειξη της «αλήθειας» τους έφερναν και τις ποδοσφαιρικές δραστηριότητες των κρατουμένων. Αλλά ούτε το ποδόσφαιρο είχε ευθύνη για αυτήν την καπηλεία του, ούτε η πλειοψηφία των παικτών – κρατουμένων που (και αυτό είναι ενδεικτικό), στις αρχές του ’48, όταν η διοίκηση του στρατοπέδου τούς διέταξε να δώσουν αγώνα «προς τιμήν των φιλανθρωπικών δραστηριοτήτων της Βασιλίσσης Φρειδερίκης», οι παίκτες όπως διηγείται ο Γεώργιος Δαρίβας, αρνήθηκαν και δια στόματος του αρχηγού τους, του Αντώνη Παπαντωνίου, αντέτειναν στους δεσμώτες του: «για τη Φρίκη δεν παίζουμε, αν θέλετε να παίξουμε για την καλυτέρευση του συσσιτίου μας, πολύ ευχαρίστως»!
Όπως, δε, έχουμε ξαναπεί, το ποδόσφαιρο, ενίοτε, εκδικείται, και για να επιστρέψουμε στον αγώνα Ολυμπιακού – Μακρονήσου, έτσι συνέβη και τότε : η Μακρόνησος, που με τη φανέλα αγωνίστηκαν εκείνο το απόγευμα, κόντρα στον Ολυμπιακό, και οι τέσσερις πολιτικοί κρατούμενοι ποδοσφαιριστές του Ολυμπιακού (Πολίτης, Δαρίβας, Μαλαμόπουλος, Γεωργάτος), με γκολ των Ιωαννίδη και Πατηνιώτη, κέρδισε τον πρωταθλητή με 2-1! Αυτό εξόργισε τους επισήμους και τους στρατοκράτες που ακολούθησαν την ομάδα του στρατοπέδου”.
(Από το βιβλίο των Νίκου Μπογιόπουλου – Δημήτρη Μηλάκα “ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ: Μια θρησκεία χωρίς άπιστους”)
Γεννήθηκε, σχεδόν, μαζί με τον Ολυμπιακό και πορεύτηκε ως το τέλος μαζί του. Τη γέννηση του Θρύλου (όπως θα ονομαζόταν ο Ολυμπιακός χάρη και στα κατορθώματά του!) ακολούθησε εκείνη του ιδίου του Γιώργου Δαρίβα, προέδρου, των Βετεράνων Ποδοσφαιριστών Ολυμπιακού! Στου Ψυρρή, στις 12 Μαρτίου του 1926, ήρθε στη ζωή το τρίτο παιδί του Κυριάκου και της Καλλιόπης-Πηνελόπης (με δύο μεγαλύτερες αδελφές), το οποίο χρόνια αργότερα, έμελλε να γράψει ιστορία, φορώντας και τιμώντας την ερυθρόλευκη ριγωτή φανέλα του Ολυμπιακού Συνδέσμου Φιλάθλων Πειραιώς, αλλά και εκείνη της Εθνικής Ελλάδος.
Χάνοντας τον πατέρα του σε πολύ μικρή ηλικία, αναγκάστηκε από μικρό παιδί να δουλεύει, προκειμένου να συνεισφέρει στο σπίτι τα προς το ζην. Ούτως ή άλλως, εκείνες τις εποχές η μπάλα δεν πλήρωνε… Το πάθος του για το ποδόσφαιρο τον τράβηξε στα… -αυτοσχέδια πολλές φορές- γήπεδα της εποχής, όπου έδειξε από μικρός το ταλέντο του. Κάπου εκεί, στο Θησείο… Είχε μία ιδιαίτερη θεώρηση για το ποδόσφαιρο, ο Γιώργος Δαρίβας. Δεν του άρεσε να παίζει πολλή άμυνα, να κάνει γενικά άλλες δουλειές στο γήπεδο, από το να σκοράρει και να φτιάχνει γκολ. Έλεγε, μάλιστα, ότι «αυτό δεν είναι, στο κάτω-κάτω το ποδόσφαιρο; Το γκολ…». Και το υπηρέτησε πιστά. Και το ποδόσφαιρο, αλλά και το γκολ!
Η ιστορία της έλευσής του στον Ολυμπιακό, ακούγεται σε πολλούς… αστεία τη σήμερον ημέρα. «Μα καλά, έπρεπε ο Χέλμης (ο «Σιδηρούς Έφορος» της εποχής) να δώσει… στολές και παπούτσια στον Αττικό, για να καταφέρει να πάρε τον Δαρίβα στον Ολυμπιακό;!», αναρωτιέται κανείς. Και όμως, έτσι ήταν. Ο νεαρός, τότε, μεσοεπιθετικός, είχε δελτίο σε τρεις ομάδες! Στη Βικτώρια, στη Νίκη Πλάκας και στον Αττικό. Η τελευταία, ήταν ομάδα πιο σοβαρή, πιο οργανωμένη, έβαλε… δύσκολα στον Χέλμη.
Ο γείτονας και καλός του φίλος, Λουκιανός Γκιόκας, ο οποίος φορούσε τη φανέλα του Θρύλου τότε, του πρότεινε το 1946 να πάει να δοκιμαστεί στον Ολυμπιακό. Μίλησε στον Χέλμη, το κανόνισε, πήραν το τρένο από το Θησείο, για να κατέβουν στον Πειραιά και ο μικρός Δαρίβας έμεινε… άναυδος από τον κόσμο! Δεν είχε ξαναπάει στο Καραϊσκάκη, τα έχασε. Ο Ολυμπιακός αντιμετώπιζε τον Εθνικό και τότε, εκείνες τις εποχές, ήταν σύνηθες να παίζουν φιλικά οι δεύτερες ομάδες, μπροστά στο κοινό. Τα δεύτερα του Ολυμπιακού, λοιπόν, έπαιξαν με τον Άρη Πειραιώς. Μπήκε στο ημίχρονο, έβαλε δυο γκολ και… αυτό ήταν! Μετά το ματς ο Χέλμης τον έψαχνε στου Ψυρρή για να τον υπογράψει… Με τη Νίκη Πλάκας και τη Βικτώρια τα… βρήκε εύκολα, ο Αττικός τον δυσκόλεψε, αλλά προκειμένου να μη χαλάσει η μεταγραφή, έκανε ο Χέλμης αυτό που του ζητούσαν. Όπερ και εγένετο, λοιπόν, ο Δαρίβας έβαλε το όνομά του στη λίστα με τους παίκτες του ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥ! Αυτός ο «μαλλιάς», όπως τον έλεγαν τότε, έμελλε να αφήσει στο στίγμα του στη μεγαλύτερη ομάδα της Ελλάδας και να αγαπηθεί από τον κόσμο!
Η προσπάθεια του Δαρίβα να κερδίσει μια θέση βασικού ανάμεσα στους «τιτάνες» που απάρτιζαν την ομάδα που θα ονομαζόταν (πολύ σύντομα) Θρύλος, δεν ήταν εύκολη. Αλλά ούτε και δύσκολη, αφού το ταλέντο του… ξεχείλιζε. «Εσείς παίζετε με 12», του είχε πει κάποτε ο Παπαντωνίου του Παναθηναϊκού. «Εσύ και ο Μπέμπης, όταν είστε μέσα, τρέχετε για δύο»… Έπαιξε και σκόραρε, σε αγώνα εναντίον της Παλλεβαδειακής (ο σημερινός Λεβαδειακός) στις 21 Ιουλίου του 1946. Αυτή έμελλε να είναι και η πρώτη του συμμετοχή με τον Ολυμπιακό… Έπαιζε, εν γένει, ως μεσοεπιθετικός μέσα δεξιά, μέσα αριστερά, αναλόγως, αλλά κυρίως πάνω στη γραμμή, δεξιά. Του άρεσε πολύ να δημιουργεί φάσεις, αλλά όπως προαναφέραμε, είχε και το γκολ. Πρώτος σκόρερ το 1951, δεύτερος σκόρερ τις χρονιές ’49 και ’53, ενώ έβαλε γκολ σε 5 τελικούς Κυπέλλου, ρεκόρ μυθικό!
Αποτέλεσε, όπως προαναφέραμε, μεγάλο κομμάτι της θρυλικής ομάδας που κατέκτησε τα 6 συνεχόμενα πρωταθλήματα, από το 1954 μέχρι το 1958 (ο Θρύλος ήταν πρώτος και το ’59 βεβαίως)! Τη σεζόν ’49-’50, λόγω του εμφυλίου πολέμου, εκείνος και ο Πολίτης, βρέθηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Μακρόνησο! Ήταν παρών όταν γραφόταν ιστορία, όμως, κατακτώντας τίτλους και πετυχαίνοντας τεράστιες διακρίσεις.
Ενδεικτικά, είχε ως συμπαίκτες μερικούς από τους «τιτάνες» της ιστορίας του Θρύλου μας: Ρωσίδης, Μουράτης, Ξανθόπουλος, Μπέμπης, Κοτρίδης, Πολυχρονίου, Μουστακλής, Καραπατής, Σούλης, Γερμενής, Ιωάννου, Κανσός, Δρόσος, Υφαντής, Κοκκινάκης, Κουρουκλάτος, Θεοδωρίδης, Μυτώσης, Τσόχος, Μεσολογγίτης, Γκαβέτσος, Ποσειδών, Μουρτζίκος, Ζαρίκος, Στεφανάκος, Τατσαρίδης, Καραφουλίδης, Ψύχος, Ζούνης, Μάμαλης, Παπάζογλου, Σούλανδρος, Σουρούνης, Χριστοφίδης, Αλέφαντος και σίγουρα… ξεχνάμε κάποιους ήρωες. Ανέκαθεν του άρεσε να μιλά, με τα καλύτερα λόγια, για τον Ανδρέα Μουράτη, εκθειάζοντας το ταλέντο και τις ικανότητές του…
Κατέκτησε 8 πρωταθλήματα Ελλάδος (1948, 1951, 1952, 1954, 1955, 1956, 1957 και 1958), 6 Κύπελλα (1951, 1952, 1953, 1954, 1957 και 1958), 11 πρωταθλήματα Πειραιώς (1948, 1949, 1950, 1951, 1592, 1953, 1954, 1955, 1956, 1957 και 1958) και αποτέλεσε, μαζί με τον Θανάση Μπέμπη, ένα από τα «φονικότερα» επιθετικά δίδυμα που γνώρισε το ελληνικό ποδόσφαιρο! Φόρεσε την «ερυθρόλευκη» μέχρι την άνοιξη του 1958, όπου και μετακόμισε στην Δόξα Πειραιώς για έναν χρόνο.
Ο «Λορέντζι» (όπως ήταν το προσωνύμιο που του έδωσαν «αντίπαλοι» φίλαθλοι σε έναν αγώνα της Εθνικής Ελλάδος, από τον Ιταλό εξτρέμ της εποχής, διάσημο για τις ικανότητές του) έπαιξε 40 (!) αγώνες εναντίον του Παναθηναϊκού από την 1/1/1948 για το Κύπελλο Χριστουγέννων ως την 13/4/1958 για το Κύπελλο Πάσχα μετρώντας 15 νίκες-16 ισοπαλίες-9 ήττες σημειώνοντας 11 τέρματα. Με την Εθνική Ελλάδος, ο Γιώργος Δαρίβας είχε 16 συμμετοχές και 4 γκολ, από το 1951 έως και το 1955.
Το πέναλτι του Βάζου και το φάουλ του Πολυχρονίου!
Παίζοντας ένα ντέρμπι με τον Παναθηναϊκό, στη Λεωφόρο, ο Ολυμπιακός κερδίζει φάουλ. Τα φάουλ τα χτυπούσε ο Δαρίβας, όμως εκείνη τη φορά πλησίασε ο Πολυχρονίου, πιτσιρικάς τότε. «Που πας;» του λέει ο Δαρίβας. «Να το βαρέσω εγώ, κύριε Γιώργο (σ.σ. έτσι τον αποκαλούσαν τον Δαρίβα, κύριε Γιώργο). «Άντε από ‘δω», λέει ο παλιός Δαρίβας και ο νέος Πολυχρονίου βάζει το κεφάλι κάτω, από σεβασμό και φεύγει.
Θυμάται, όμως, ο Γιώργος Δαρίβας, ένα πέναλτι που τον είχε αφήσει να χτυπήσει ο Βάζος, πιο παλιά. Και μάλιστα δύο φορές, αφού την πρώτη το έχασε! Κάτι τον… έτρωγε, τον παλιό. «Έλα ‘δω», του λέει του Κωστάκη. «Εσύ θα το βαρέσεις». Σουτάρει ο Πολυχρονίου, ο οποίος είχε ήδη γευτεί τεράστια χαρά, με την ευκαιρία που του δόθηκε και η μπάλα τον υπακούει και πάει στα δίχτυα! Είχε… έμπνευση ο Δαρίβας, του βγήκε και ήταν ο πρώτος που έτρεξε να αγκαλιάσει τον μικρό και να πανηγυρίσει μαζί του!
«Δεν είμαστε… εξωγήινοι»!
Κάτι που έχει πάντα να θυμάται ο Γιώργος Δαρίβας, ακόμη και τώρα, που δεν χάνει ματς της αγαπημένης του ομάδας, ήταν η λατρεία του κόσμου προς τους παίκτες του Ολυμπιακού, εκείνη την εποχή. Η τηλεόραση ήταν… άγνωστη λέξη! Έτσι, όταν οι φίλαθλοι συναντούσαν κάπου τους παίκτες, έκαναν σαν… τρελοί! Χάλαγε ο κόσμος!
Όταν, λοιπόν, οι παίκτες ταξίδευαν με το τρένο, για να πάνε να παίξουν, λόγου χάρη, στη Θεσσαλονίκη, παρότι στην πραγματικότητα το τρένο σταματούσε μόνο στη Λάρισα, σταμάταγε… αναγκαστικά και σε όλους τους υπόλοιπους σταθμούς! Αυτό γιατί συνωστίζονταν οι οπαδοί του Ολυμπιακού, σε όλες τις πόλεις, για να δουν τους ήρωές τους, από κοντά! Και πολλές φορές, ο Γιώργος Δαρίβας, όταν τους έβλεπε να κάνουν σαν… τρελοί, τους έλεγε «δεν είμαστε εξωγήινοι, άνθρωποι είμαστε κι εμείς, όπως κι εσείς»! Τη μεγαλύτερη τρέλα, όμως, την είχαν με τον Ανδρέα Μουράτη, όπως έλεγε και λέει ακόμα και ο ίδιος ο Δαρίβας!
«Ένας μοναδικός ποδοσφαιρικός χορός»!
Ο Ηλίας Υφαντής ήταν ένας από τους «γίγαντες» της εποχής και ένας ποδοσφαιριστής που είχε την χαρά να ζήσει από κοντά τον Γιώργο Δαρίβα, μέσα στο γήπεδο. Κάθε φορά που μιλάει για τον «Λορέντζι» του Ολυμπιακού, συγκινείται και χαμογελά.
«Είναι μεγάλη τιμή και χαρά να μιλάω για τον Δαρίβα. Έναν ποδοσφαιριστή ο οποίος άφησε εποχή, ιστορία γραμμένη με χρυσά γράμματα, στο πέρασμά του από τον Ολυμπιακό. Είχε μοναδικές και ανεπανάληπτες επιτυχίες με την αγαπημένη μας ομάδα. Ήταν ένας παίκτης που ποτέ δεν είχε παρατηρηθεί από κανένα διαιτητή, έπαιζε με ήθος και μοναδική ποιότητα, τόσο στο παιχνίδι του, όσο και στον χαρακτήρα του. Ένας παίκτης με μεγάλη πνευματικότητα και τεχνική κατάρτιση, που έκανε την ίδια ακριβώς χρήση και στα δύο πόδια.
Τον σέβομαι και τον εκτιμώ ιδιαιτέρως τον Δαρίβα. Τον θυμάμαι πάντοτε ως ο ποδοσφαιριστής που είχε άριστη σχέση με όλους του συναθλητές του. Και αυτό λέει πολλά. Και ακόμα έχει καλή σχέση με όλους μας. Μακάρι και σήμερα στην ομάδα να είχαμε ένα Γιώργο Δαρίβα. Η παραμονή του ως πρόεδρος των Βετεράνων του Ολυμπιακού, για τόσα χρόνια, λέει πολλά επίσης.
Ό,τι και να πει κανείς παραπάνω, είναι περιττό. Νιώθουμε υπερήφανοι παίζαμε μαζί, με τον Γιώργο Δαρίβα, αυτή η μεγάλη ομάδα με τα έξι συνεχόμενα πρωταθλήματα. Κάναμε ένα ρεκόρ τότε που έμοιαζε εξωπραγματικό. Και γράψαμε ιστορία μαζί, δίπλα-δίπλα. Τεράστιος παίκτης, σπουδαίος άνθρωπος, χαίρομαι που έζησα μαζί του τόσα όμορφα πράγματα».
Οι αναμνήσεις τόσες και τόσες. Κάτι που θυμάται ο ίδιος ο Ηλίας Υφαντής, όμως, από τη συνύπαρξή του με τον Δαρίβα μέσα στο γήπεδο, είναι ένα υπέροχο περιστατικό, από τη Λεωφόρο: «Στην έδρα του Παναθηναϊκού ήμασταν, στη Λεωφόρο και παίζαμε με τον Παναθηναϊκό. Έγινε λοιπόν για 2-3 λεπτά μία πίεση από τους αντιπάλους και έπρεπε να βγούμε από ‘κει, να βάλουμε γκολ. Παίρνει, λοιπόν, ο Σούλης την μπάλα, με κεφαλιά και μου τη δίνει. Σηκώνω το κεφάλι και βλέπω δεξιά τον Δαρίβα. Του άρεσε πολύ να παίζει πάνω στη γραμμή του Δαρίβα, ειδικά δεξιά…
Λέω μέσα μου εκείνη την ώρα “αν κάνει αυτό που ξέρει να κάνει, μην τον κοιτάς. Φύγε και πήγαινε στη θέση που πρέπει να είσαι, για να πάρεις την μπάλα!” και πράγματι ξεκινάω! Φεύγει λοιπόν, εκείνος και αρχίζει ένα χορευτικό… Περνάει έναν, δύο, τρεις, τον βλέπω και λέω “ετοιμάσου Ηλία”. Και πράγματι, βγάζει από δεξιά τη σέντρα. Τι ωραίες σέντρες έβγαζε… Φτάνει η μπάλα σε μένα και εγώ με το αριστερό κάνω το σουτ και βάζουμε γκολ! Ήταν ένας χορός ποδοσφαιρικός, μοναδικός, αυτό που έκανε ο Δαρίβας εκεί, για να φτιάξει το γκολ για μένα. Θα το θυμάμαι για πάντα…».
Στον πάγκο του Θρύλου, το λεγόμενο «100»
Ο Δαρίβας συνέδεσε το όνομά του με τον Ολυμπιακό, τον οποίο ακόμη υπηρετεί, ως πρόεδρος του Συνδέσμου Βετεράνων του Θρύλου. Ωστόσο, υπήρξε και προπονητής του Ολυμπιακού μας (1971 και 1975) και μάλιστα γεύτηκε τη χαρά της κατάκτησης του νταμπλ το 1975! Τον αποκάλεσαν, μάλιστα, «το 100», αφού για αρκετά χρόνια ήταν η πρώτη επιλογή ως υπηρεσιακός τεχνικός, για τον πάγκο. Ένας άνθρωπος του Ολυμπιακού!
Στην ιστορία έχει μείνει η φιέστα κατάκτησης του πρωταθλήματος από τον Θρύλο το 2017, οπότε ο Γιώργος Δαρίβας βρέθηκε στο κέντρο του γηπέδου Καραϊσκάκη, μαζί με την πρωταθλήτρια ομάδα Κ20 και της παρέδωσε το κύπελλο του πρωταθλητή. Το νέο συνδέθηκε με το ιστορικό, το μοντέρνο με το παραδοσιακό και η σύνδεση αυτή δείχνει το μεγαλείο του ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΦΙΛΑΘΛΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ. Ένα μεγαλείο το οποίο ο Γιώργος Δαρίβας τίμησε στο έπακρο και συνεχίζει να τιμά!