NewsEdit Η διαφαινόμενη επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην Προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών έχει δημιουργήσει ανησυχία σε μεγάλο αριθμό δυτικών πρωτευουσών.
Του Αλέξανδρου Δεσποτόπουλου*
Η εσωστρέφεια που χαρακτήρισε την αμερικανική εξωτερική πολιτική στην πρώτη θητεία του και οι αμφίσημη στάση (ανοικτοί δίαυλοι αλλά και κυρώσεις) απέναντι σε μέλη του «άξονα του κακού», όπως η Βόρεια Κορέα και η Ρωσία, δημιουργούν συνθήκες αβεβαιότητας και ανασφάλειας. Η αντιμετώπιση του πολέμου στην Ουκρανία και της αναστάτωσης στη Μέση Ανατολή βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην Αμερικανική πρωτοβουλία, η έλλειψη της οποίας μπορεί δυνητικά να οδηγήσει την ήπειρο σε περιπέτειες.
Ο κόσμος τα τελευταία χρόνια άλλαξε σημαντικά και ο Τραμπ, εφόσον εκλεγεί, θα βρεθεί αντιμέτωπος με ένα τελείως διαφορετικό τοπίο. Ο πλανήτης σήμερα αποτελεί πεδίο πολέμων και γενικά συγκρούσεων. Σχεδόν 30 εστίες αστάθειας και ένοπλης δράσης ταλανίζουν το γεωπολιτικό σκηνικό, οι περισσότερες εκ των οποίων λαμβάνουν χώρα στην Αφρική και την Ασία. Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος, οι επιχειρήσεις του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, η διασυνοριακή ένταση μεταξύ Ιράν και Πακιστάν και οι επιχειρήσεις της Τουρκίας στο Ιράκ και τη Συρία είναι μερικές από τις διαμάχες, που διαμορφώνουν ένα άκρως ανησυχητικό σκηνικό, που απειλεί την παγκόσμια ειρήνη. Οι επιθέσεις των Χούθι μας θυμίζουν επίσης, πως, πέρα από τις επίσημες κρατικές οντότητες, τρομοκρατικές και εμφύλιες αντίπαλες ομάδες, που συχνά ξεφεύγουν του ελέγχου των πατρώνων τους, καταφεύγουν σε πειρατείες, τρομοκρατικά χτυπήματα, προβαίνουν ακόμη και πολέμους.
Σε ένα τέτοιο εκρηκτικό περιβάλλον, η μεγαλύτερη απειλή για την Ευρώπη αφορά στην άμυνα και στην ασφάλεια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα, δεν διαθέτει κοινό, αναπτυγμένο επιχειρησιακό βραχίονα και πιο σημαντικά στερείται αντιπυρηνικής προστασίας. Μόνο οι Γάλλοι διαθέτουν πυρηνική άμυνα και έχουν ξεκαθαρίσει ότι την κρατούν μόνο για την εθνική τους ασφάλεια. Οι ευρωπαίοι έχουμε εναποθέσει την ασφάλειά μας στο ΝΑΤΟ, δηλαδή στους Αμερικανούς και μία εσωστρεφής εξωτερική πολιτική Τραμπ δυνητικά μπορεί να αποθηριώσει δυνάμεις αποσταθεροποίησης, όπως η Ρωσία, το Ιράν και η Τουρκία. Πίεση, επίσης, των ΗΠΑ για τον περιορισμό των εμπορικών δεσμών Ευρώπης – Κίνας, μπορεί επίσης να δημιουργήσει οικονομικές δυσκολίες σε μία ευάλωτη, από την ενεργειακή κρίση, Ευρώπη.
Οι σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας σε ένα νέο πλαίσιο προεδρίας Τραμπ δικαιολογημένα αφορούν την Ελλάδα. Οι στενές σχέσεις Τραμπ – Ερντογάν και οι αναφορές για κοινές επιχειρηματικές δραστηριότητες συγγενικών τους προσώπων ταλαιπώρησαν τις σχέσεις μας με την Ουάσιγκτον και κυριότερα ενθάρρυναν την τουρκική παραβατικότητα, κατά την πρώτη θητεία του. Τις δύσκολες ημέρες του 2020 μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, αναγκάστηκαν οι Γερμανοί να κινητοποιηθούν προκειμένου να μην καταλήξουν οι δύο χώρες σε πόλεμο, με τις ΗΠΑ του κ. Τραμπ να είναι εκκωφαντικά σιωπηρές. Η στρατηγική σχέση Ελλάδας – ΗΠΑ έχει αποκτήσει μόνιμα χαρακτηριστικά και δεν φαίνεται να υφίσταται ουσιαστικός κίνδυνος από την διαφαινόμενη αλλαγή ηγεσίας στο Λευκό Οίκο. Ας μην ξεχνάμε ότι οι κυρώσεις για τα οπλικά συστήματα εναντίον της Τουρκίας υιοθετήθηκαν επί της προεδρίας του. Από την άλλη, θα πρέπει να είμαστε ανά πάσα στιγμή έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τυχόν πιέσεις από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στη λογική «βρείτε τα στη μέση», αλλά και στην πιθανότητα επιστροφής της Τουρκίας στην πολεμική ρητορική.
* Διεθνολόγος