NewsEdit Η επιρροή των εκλογών στην Αμερική στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας, Αμερικής και Τουρκίας αποτελεί ένα επίμαχο ζήτημα και αντικείμενο προβληματισμού για την Ελλάδα, αλλά και για πολλές άλλες χώρες. Η πολιτική του Τραμπ έχει χαρακτηριστεί από αμφισβήτηση πολυμερών συμφωνιών, απροβλεπτότητα και αμφισβήτηση των παραδοσιακών συμμάχων και συμμαχιών.
Γράφει ο Κωνσταντίνος Ιατρίδης*
Για τη χώρα μας, μείζον πρόβλημα αποτελεί η σχέση της με την Τουρκία, η οποία επίσης επηρεάζεται από την πολιτική του Τράμπ. Οι εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν υψηλό βαθμό, ιδίως σε θέματα όπως οι προκλήσεις από πλευράς Τουρκίας στο Αιγαίο, η αναζήτηση υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο, η Κύπρος, και γενικότερα ο επικίνδυνος αναθεωρητισμός της Τουρκίας.
Η σχέση μας με την Αμερική μπορεί να έχει περάσει από διάφορες φάσεις, αλλά έχει εδραιωθεί πλέον ως μια στρατηγική συμμαχία, ειδικά στο πλαίσιο των γεωπολιτικών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια επανεκλογή του Τράμπ λοιπόν , θα μπορούσε να σημαίνει από τη μια πλευρά, συνέχιση της απροβλέπτου και συχνά αντικειμενικής προσέγγισής του, που μπορεί να επιφέρει αναταραχές στην περιοχή και από την άλλη, η εκλογή ενός νέου προέδρου θα μπορούσε να φέρει και νέα δυναμική στις Αμερικανοτουρκικές και Ελληνοτουρκικές σχέσεις. Συνολικά, η εξέλιξη αυτή θα πρέπει να απασχολεί την Ελλάδα και να την καθιστά πιο προσεκτική στη διαχείριση των σχέσεων της με τις γειτονικές της χώρες και τις διεθνείς σχέσεις γενικότερα.
Το πως όμως θα επηρεαστούν οι Ελληνοαμερικανικές σχέσεις σε μια πιθανή εκλογή του Τράμπ , θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της συγκεκριμένης πολιτικής που θα υιοθετήσει κατά τη διάρκεια της νέας του θητείας . Τα δεδομένα είναι διαφορετικά και οι εξελίξεις έντονα ανησυχητικές.
Εάν επανεκλεγεί, ο Τραμπ μπορεί να συνεχίσει την πολιτική που υιοθέτησε κατά την προηγούμενη θητεία του, η οποία μπορεί να έχει τόσο θετικές όσο και αρνητικές επιπτώσεις στις Ελληνοαμερικανικές σχέσεις, ανάλογα με τον τρόπο που αντιμετωπίζονται και ερμηνεύονται από τις δύο χώρες. Επομένως δεν είναι απόλυτα καθοριστική για το μέλλον των Ελληνοαμερικανικών σχέσεων, αλλά θα συμβάλει στο να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο για την εξέλιξή τους.
Μην ξεχνάμε επίσης ότι, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Τραμπ είχε υιοθετήσει μια σκληρή στάση σε θέματα όπως, η ενεργειακή πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο, υποστηρίζοντας την Ελλάδα και την Κύπρο κατά τη διάρκεια των εντάσεων με την Τουρκία. Επιπλέον, η υποστήριξή του στην Αμυντική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών ενίσχυσε την Ελληνοαμερικανική συνεργασία σε στρατιωτικό επίπεδο.
Παρόλα αυτά, η ενδυνάμωση της Ελληνοαμερικανικής συμμαχίας σε στρατηγικές, συμφέροντα και κοινές αξίες δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Ανεξαρτήτως του πολιτικού πλαισίου, η σχέση ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αμερική, θα συνεχίσει να είναι σημαντική και θα εξελίσσεται σύμφωνα με τις νέες προκλήσεις και τις ευκαιρίες που προκύπτουν στο διεθνές περιβάλλον.
Σε ότι αφορά τις Αμερικανοτουρκικές σχέσεις, ο Τραμπ είχε επανειλημμένα εκφράσει στήριξη προς τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και οι δύο ηγέτες φάνηκε να έχουν μια καλή σχέση. Ωστόσο, η σχέση αυτή είχε τις δικές της προκλήσεις, κυρίως λόγω των διαφορών σε ζητήματα όπως η Συρία, η αγορά των S-400 από την Τουρκία για τους οποίους επέβαλε κυρώσεις και η στάση της Τουρκίας έναντι της Κούρδων.
Συνεπώς εάν ο Τραμπ επανεκλεγεί, μπορεί να σημαίνει συνέχιση της στήριξής του προς την Τουρκία, αλλά επίσης και αύξηση της πίεσης για την επίλυση των εκκρεμοτήτων μεταξύ των δύο χωρών. Από την άλλη πλευρά, εάν επανεκλεγεί, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών μπορεί να υποστούν αλλαγές ανάλογα με την πολιτική και γεωπολιτική σε ότι αφορά τον προσανατολισμό της νέας του διοίκησης. Συνεπώς, εάν επανεκλεγεί, οι σχέσεις με την Τουρκία θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από την πολιτική και τις πράξεις της νέας του διοίκησης.
Το πιο πιθανό ενδεχόμενο είναι, να συνεχιστεί η ανεκτική προσέγγιση από την πλευρά της Αμερικής προς την Τουρκία, η οποία έχει γι’ αυτήν, σημαντική γεωστρατηγική θέση στην Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο την οποία δεν μπορεί να αγνοήσει ο Τράμπ, καθότι έχει μεγάλη στρατιωτική ισχύ και έντονη επίδραση στην περιοχή, εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Αμερικής και δεν θέλει να τη ρίξει στην αγκαλιά του Πούτιν. Συναφώς οι πολιτικές του Τραμπ σε θέματα όπως οι σχέσεις με την Τουρκία, η στάση έναντι της Ρωσίας και η συμμετοχή των ΗΠΑ σε περιφερειακά ζητήματα (όπως η Κύπρος) ενδέχεται να επηρεάσουν την πολιτική και την ασφάλεια της Ελλάδας, με πιθανές επιπτώσεις στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις και τη γεωπολιτική σταθερότητα στην περιοχή.
Σχετικά με τη δήλωση του Τράμπ περί ΝΑΤΟ «ότι ενδεχομένως οι ΗΠΑ να μη προστατέψουν χώρες-συμμάχους στο ΝΑΤΟ, από επίθεση της Ρωσίας, αν αυτές δεν δαπανούν αρκετά για την άμυνά του», αφ’ ενός έχουν προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων και έχουν δημιουργήσει ανησυχίες και αμφιβολίες σε ορισμένα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ σχετικά με τη στήριξη και την αφοσίωση των ΗΠΑ στον οργανισμό και αφ’ ετέρου, μπορεί να ερμηνευθεί ως μια πολιτική προσέγγιση που επιβεβαιώνει τη σκληρή θέση του Τραμπ όσον αφορά τις οικονομικές υποχρεώσεις μεταξύ χωρών και τη δέσμευσή του να προστατεύει τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Σε αυτήν την περίπτωση, φαίνεται να υπονοεί ότι η μη πληρωμή των χρεών θα είχε σοβαρές συνέπειες .
Σε κάθε περίπτωση όμως , η δήλωση αυτή προκαλεί σημαντικές συζητήσεις και αναλύσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Από την άλλη βέβαια τέτοιες δηλώσεις ίσως είναι μια ευκαιρία για την Ευρώπη να οδηγήσουν σε σοβαρές πλέον συζητήσεις για την ανάγκη αυτονομίας και αυτάρκειας της Ευρώπης στην άμυνά της.
Αντιπτέραρχος (Ι) εα.
Επίτιμος Διοικητής ΔΑΥ
Πρώην εκπρόσωπος Τύπου του ΓΕΑ
Επίτιμος Πρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας
Αμυντικός Αναλυτής