NewsEdit Πνευματική διαθεσιμότητα, ευσυνειδησία, εξωστρέφεια, καλή προαίρεση, νευρωτισμός, αυτές είναι οι πέντε βασικές διαστάσεις της προσωπικότητας, σύμφωνα με τους σύγχρονους ψυχολόγους. Συχνά αναφέρονται ως η «Μεγάλη Πεντάδα».
Η εξωστρέφεια έχει να κάνει με την κοινωνικότητα, η καλή προαίρεση με την ευγένεια, η πνευματική διαθεσιμότητα με τη δημιουργικότητα και την περιέργεια, η ευσυνειδησία με την περίσκεψη και ο νευρωτισμός συχνά συνδέεται με τη θλίψη και τη συναισθηματική αστάθεια.
Η κατανόηση του κάθε χαρακτηριστικού και τι σημαίνει να το έχουμε σε μεγάλο ή μικρό βαθμό, μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε την προσωπικότητά μας χωρίς να κάνουμε κάποιο τεστ. Επίσης, μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τους άλλους ανθρώπους στη ζωή μας.
Η Μεγάλη Πεντάδα των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας
Πνευματική διαθεσιμότητα
Η πνευματική διαθεσιμότητα («άτομα ανοιχτά στις εμπειρίες») δίνει έμφαση στην περιέργεια, τη φαντασία και τη διορατικότητα περισσότερο από τα άλλα τέσσερα χαρακτηριστικά.Τα άτομα με υψηλό βαθμό πνευματικής διαθεσιμότητας έχουν πολλά ενδιαφέροντα. Είναι περίεργα για τον κόσμο και τους άλλους ανθρώπους και πρόθυμα να μάθουν πράγματα και να απολαύσουν νέες εμπειρίες. Άτομα με έντονο αυτό το χαρακτηριστικό τείνουν επίσης να είναι πιο περιπετειώδη και δημιουργικά.
Ευσυνειδησία
Η ευσυνειδησία χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα προσοχής, καλής διαχείρισης των παρορμήσεων και από την προσήλωση στον στόχο.Τα άτομα με μεγάλη ευσυνειδησία είναι οργανωτικά και προσέχουν τις λεπτομέρειες. Οι άνθρωποι που ανήκουν στους ευσυνείδητους, είναι προνοητικοί και υπολογίζουν τους άλλους. Είναι πάντα τυπικοί στις χρονικές προθεσμίες που έχουν συμφωνήσει.
Τα άτομα με υψηλό βαθμό ευσυνειδησίας:
- Αφιερώνουν χρόνο στην προετοιμασία
- Τελειώνουν άμεσα τις σημαντικές εργασίες
- Προσέχουν τις λεπτομέρειες
- Τους αρέσει να ακολουθούν συγκεκριμένο πρόγραμμα
Εξωστρέφεια
Η εξωστρέφεια χαρακτηρίζεται από ενθουσιασμό, κοινωνικότητα, ομιλητικότητα, αυτοπεποίθηση και συναισθηματική εκφραστικότητα.Άτομα με υψηλό βαθμό εξωστρέφειας είναι εκδηλωτικά και γεμίζουν ενέργεια από τις κοινωνικές συναναστροφές.
Τα άτομα με υψηλό βαθμό εξωστρέφειας:
- Απολαμβάνουν το να βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής,
- Τους αρέσει να αρχίζουν συζητήσεις,
- Τους αρέσει να γνωρίζουν καινούρια πρόσωπα,
- Έχουν ευρύ κοινωνικό κύκλο, με φίλους και γνωστούς,
- Τους είναι εύκολο να κάνουν νέους φίλους,
- Γεμίζουν ενέργεια όταν βρίσκονται με άλλα άτομα,
- Λένε πράγματα προτού τα σκεφτούν.
Καλή προαίρεση
Αυτό το χαρακτηριστικό περιλαμβάνει στοιχεία όπως εμπιστοσύνη, αλτρουισμό, ευγένεια, τρυφερότητα.Τα άτομα με υψηλό βαθμό καλής προαίρεσης ενδιαφέρονται για τους άλλους, προσφέρουν τη βοήθειά τους σε όσους τη χρειάζονται και έχουν ενσυναίσθηση.
Νευρωτισμός
Ο νευρωτισμός χαρακτηρίζεται από θλίψη, κακή διάθεση και συναισθηματική αστάθεια.Άτομα με υψηλό βαθμό νευρωτισμού αλλάζουν εύκολα διάθεση, βιώνουν άγχος, ευερεθιστότητα και θλίψη. Ανησυχούν για διάφορα θέματα και αναστατώνονται εύκολα. Επίσης δυσκολεύονται να επανέλθουν έπειτα από στρεσογόνα γεγονότα.
Πώς να αξιοποιήσετε τη Μεγάλη Πεντάδα
Το πού βρίσκετε το εαυτό σας στην Μεγάλη Πεντάδα μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε εάν είναι περισσότερο ή λιγότερο πιθανό να έχετε άλλα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά.
Αυτά συνήθως χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τα θετικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας και τα αρνητικά.
Θετικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας
Τα θετικά χαρακτηριστικά μπορούν να σας βοηθήσουν να γίνεται καλύτεροι ή να αντιμετωπίζετε πιοεύκολα τις δυσκολίες της ζωής. Μεταξύ αυτών είναι τα εξής:
- Προσαρμοστικότητα
- Φιλοδοξία
- Συμπόνια
- Φιλική διάθεση
- Ευγένεια
- Ταπεινότητα
- Διορατικότητα
- Αντικειμενικότητα
- Αισιοδοξία
- Σεβασμός
- Σταθερότητα
- Επιμέλεια
- Ισορροπία
Αρνητικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας
Τα αρνητικά χαρακτηριστικά μπορεί να σας κρατούν πίσω στη ζωή ή να βλάπτουν τις σχέσεις σας με τους γύρω σας.
Μεταξύ αυτών είναι τα εξής:
- Επιθετικότητα
- Αλαζονεία
- Ψυχρότητα
- Δολιότητα
- Εγωκεντρισμός
- Καχυποψία
- Μισαλλοδοξία
- Επικριτική διάθεση
- Κακή διάθεση
- Αδιαφορία
- Πομπώδης συμπεριφορά
- Εγωισμός
- Αναξιοπιστία
- Τάση για απομόνωση
Η καθολικότητα των βασικών χαρακτηριστικών της Προσωπικότητας
Σύμφωνα με τους επιστήμονες η Μεγάλη Πεντάδα έχει καθολική ισχύ και έρευνα στην οποία συμμετείχαν άτομα από περισσότερες από 50 διαφορετικές κουλτούρες καταδεικνύει ότι οι πέντε διαστάσεις μπορούν να περιγράψουν την προσωπικότητα με ακρίβεια.
Ωστόσο τόσο οι βιολογικές όσο και οι περιβαλλοντικές συνθήκες παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας.
Μελέτες σε δίδυμα αδέλφια παρατηρούν πως φύση και ανατροφή παίζουν ρόλο εξίσου στην ανάπτυξη του καθενός από τα πέντε αυτά χαρακτηριστικά. Μελέτη σχετικά με το γενετικό και περιβαλλοντικό υπόβαθρο των πέντε χαρακτηριστικών, της προσωπικότητας εξέτασε 123 ζεύγη μονοζυγωτικών διδύμων και 127 ζευγάρια διζυγωτικών διδύμων.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, η κληρονομικότητα κάθε χαρακτηριστικού ήταν 53% για την εξωστρέφεια, 41% για την καλή προαίρεση, 44% για την ευσυνειδησία, 41% για τον νευρωτισμό και 61% για την πνευματική διαθεσιμότητα.
Τέλος, το πέρασμα του χρόνου επηρεάζει τα χαρακτηριστικά αυτά. Καθώς μεγαλώνουμε, έχουμε την τάση να γινόμαστε λιγότερο εξωστρεφείς, λιγότερο νευρωτικοί και λιγότερο ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες. Από την άλλη, η καλή προαίρεση και η ευσυνειδησία τείνουν να αυξάνονται καθώς μεγαλώνουμε.
Mε πληροφορίες από: Verywell Mind, Psychology Today, Healthline