NewsEdit Ακριβώς 110 χρόνια μετά το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου που σηματοδότησε την πρώτη μεγάλη διεθνή σύγκρουση του 20ου αιώνα, οι ευρωπαίοι ηγέτες της ΕΕ συναντώνται σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες για να συζητήσουν πιθανά και απίθανα σενάρια πολέμου με βάση τις τελευταίες εξελίξεις για την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.
Σενάρια τα οποία ξεκίνησε ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κάνοντας, ουσιαστικά, πρώτος λόγο για αύξηση της χρηματοδότησης των αμυντικών επενδύσεων αλλά και αποστολή στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία με τη σκυτάλη να παίρνει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ ο οποίος κάλεσε τους ευρωπαίους ηγέτες να ετοιμάζονται για πόλεμο, για να ακολουθήσει η έκκληση ομάδας πρώην αρχηγών Άμυνας και Ασφάλειας της Βρετανίας, οι οποίοι προειδοποίησαν ότι ο βρετανικός στρατός πρέπει να «προετοιμαστεί πραγματικά για πόλεμο» προκειμένου να αποτρέψει αξιόπιστα τις απειλές.
«Τώρα που αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι καιρός να λάβουμε ριζικά και συγκεκριμένα μέτρα για να είμαστε έτοιμοι για άμυνα και να θέσουμε την οικονομία της ΕΕ σε πολεμική βάση», τονίζει ο Σαρλ Μισέλ, στην επιστολή του προς τους «27».
«Η ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση θα πρέπει να ενισχυθεί σε ολόκληρη την Ένωση» και «η αύξηση της αμυντικής ετοιμότητας και η ενίσχυση της κυριαρχίας της Ένωσης θα απαιτήσουν πρόσθετες προσπάθειες», αναμένεται να τονίσουν οι ευρωπαίοι ηγέτες, σύμφωνα με το σχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής . Επίσης θα ζητηθεί η βελτίωση της πρόσβασης στη δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να καλέσει το Συμβούλιο της ΕΕ και την Επιτροπή «να διερευνήσουν όλες τις επιλογές για την κινητοποίηση χρηματοδότησης και να υποβάλουν έκθεση μέχρι τον Ιούνιο. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων καλείται να προσαρμόσει την πολιτική της για δανεισμό στην αμυντική βιομηχανία και τον τρέχοντα ορισμό των αγαθών διπλής χρήσης, διαφυλάσσοντας παράλληλα τη χρηματοδοτική της ικανότητα».
Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη εβδομάδα υπήρξε συνάντηση στην καγκελαρία στο Βερολίνο στο πλαίσιο του «Τριγώνου της Βαϊμάρης» του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς, του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν και του πρωθυπουργού της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ.
Ένα σχήμα διαβουλεύσεων που είχε συγκροτηθεί το 1991, μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Τότε το διακύβευμα ήταν μεταξύ άλλων η ευρωπαϊκή πορεία της Πολωνίας και άλλων ανατολικοευρωπαϊκών χωρών. Σήμερα το διακύβευμα είναι η ασφάλεια στην Ευρώπη, η οποία τίθεται σε κίνδυνο στα πεδία μαχών της Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή.
Παρά τις διαφορετικές τάσεις, τα σύννεφα πάνω από τον γαλλογερμανικό άξονα με φόντο τα επόμενα βήματα ως προς τη στήριξη της Ουκρανίας, οι τρεις ηγέτες επέλεξαν σήμερα να στείλουν μήνυμα ενότητας ως προς τη στάση τους απέναντι στην Ουκρανία αλλά και με φόντο τις ρωσικές προεδρικές εκλογές, και τη νίκη του Βλάντιμιρ Πούτιν.
«Δύναμή μας, είναι η ενότητα» ήταν το μήνυμα που έστειλε ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς μετά την τριμερή συνάντηση στην καγκελαρία, κατά τις κοινές δηλώσεις των τριών ηγετών. Το Κίεβο, όπως τόνισε, μπορεί να συνεχίσει να υπολογίζει στη στήριξη Γερμανίας, Γαλλίας και Πολωνίας» άρα και της Ευρώπης, ανέφερε χαρακτηριστικά, σε μια προσπάθεια να απαντήσει στην αυξανόμενη φημολογία για σοβαρούς τριγμούς στις γαλλογερμανικές σχέσεις εξαιτίας των διαφορετικών θέσεων απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι τρεις ηγέτες συμφώνησαν επίσης ότι η Δύση πρέπει να στηρίξει στρατιωτικά με περισσότερα οπλικά συστήματα την Ουκρανία σε επίπεδο «παγκόσμιας αγοράς», όπως τόνισε ο Όλαφ Σολτς, ενώ ταυτόχρονα η στήριξη της Ουκρανίας θα πρέπει να ενισχυθεί και στο πλαίσιο της ΕΕ.
«Δεν θα αναλάβουμε ποτέ καμία πρωτοβουλία που να οδηγεί σε κλιμάκωση» ανέφερε από την πλευρά του ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν τονίζοντας ωστόσο στη δική του δήλωση ότι: «θα κάνουμε τα πάντα για να μην κερδίσει τον πόλεμο η Ρωσία». Υπογράμμισε επίσης την κρισιμότητα της κατάστασης, επαναλαμβάνοντας αυτό που ανέφερε και στη χθεσινοβραδινή του συνέντευξη στη γαλλική τηλεόραση: «η ασφάλεια και το μέλλον μας διακυβεύεται στην Ουκρανία».
Τον «καλό διάλογο» μεταξύ των τριών ηγετών θέλησε να τονίσει με χαμόγελο ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, τονίζοντας και αυτός ότι μαζί με τον Εμμανουέλ Μακρόν και τον Όλαφ Σολτς επαναβεβαίωσαν τη συμφωνία για συνέχιση της στήριξης της Ουκρανίας όσο το δυνατόν περισσότερο και για όσο κριθεί αναγκαίο σε αυτόν τον αμυντικό πόλεμο κατά της Ρωσίας. Mάλιστα ο Ντόναλντ Τουσκ ανέφερε δημόσια ότι ενημέρωσε λεπτομερώς τον Όλαφ Σολτς και τον Εμμανουέλ Μακρόν για το πρόσφατο ταξίδι του στις ΗΠΑ, τονίζοντας την ανάγκη η Ευρώπη από δω και πέρα να εργαστεί περισσότερο συνειδητά και υπεύθυνα για την ασφάλειά της.
Η στόχευση των δραματικών μηνυμάτων που εκπέμπονται από σχεδόν το σύνολο των ευρωπαίων ηγετών είναι διπλή: Από τη μια στέλνονται μηνύματα στη Μόσχα πως η υποστήριξη προς την Ουκρανία θα συνεχιστεί και επιπλέον η Ευρώπη θα διασφαλίσει την μακροπρόθεσμη στρατιωτική της ικανότητα. Και από την άλλη στέλνονται μηνύματα προς τους ευρωπαίους πολίτες για τη στροφή στην Άμυνα, που θα έχει επιπτώσεις στους οικονομικούς προϋπολογισμούς στερώντας προφανώς πόρους από άλλους τομείς.
Αναφορικά με την Ουκρανία, οι ηγέτες αναμένεται να επιβεβαιώσουν τη δέσμευσή τους για συνέχιση της πολιτικής, χρηματοδοτικής, οικονομικής, ανθρωπιστικής, στρατιωτικής και διπλωματικής στήριξης στη χώρα αυτή και στον λαό της για όσο χρειάζεται. Μέχρι σήμερα, η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της έχουν διαθέσει σε επιχορηγήσεις και δάνεια περισσότερα από 138 δισ. ευρώ για τη στήριξη της Ουκρανίας.
Σχετικά με τη Μέση Ανατολή, η πρώτη προτεραιότητα της ΕΕ είναι εδώ και καιρό η πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας σε όσους την έχουν ανάγκη.
Υπέρ της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ μέσω της αναβάθμισης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, ο Μητσοτάκης
Η στήριξη στην Ουκρανία, η ευρωπαϊκή αμυντική στρατηγική και βιομηχανία, οι τελευταίες εξελίξεις στη Γάζα και η διεύρυνση αναμένεται να είναι τα βασικά θέματα της τακτικής Εαρινής Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες, όπως αναφέρουν αρμόδιες κυβερνητικές πηγές.
Τα ίδια πρόσωπα τονίζουν ότι η Ελλάδα, ως ένα από τα κράτη-μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ με τα μεγαλύτερα κατά κεφαλήν ποσοστά αμυντικών δαπανών στη Συμμαχία έχει βαρύνοντα λόγο. Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ήδη τοποθετηθεί για την ανάγκη κοινού βηματισμού στις αμυντικές προμήθειες της ΕΕ και για τις κοινές προσπάθειες με στόχο την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Όπως έχει επισημάνει, εξάλλου, η Ευρώπη πρέπει να βρει έναν τρόπο να ξοδεύει πιο έξυπνα στην άμυνα. Σε αυτό το πλαίσιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να τονίσει ότι η ΕΕ πρέπει να βρει τρόπο για κοινές προμήθειες αμυντικού υλικού στην Ουκρανία με αποζημίωση των κρατών-μελών για αμυντικό υλικό ευρωπαϊκής προέλευσης.
Αναφορικά με τη συμμετοχή τρίτων χωρών στην αμυντική στήριξη της Ουκρανίας, η θέση της Ελλάδας είναι ότι αυτή θα πρέπει να γίνει μέσω των σχημάτων, που έχουν ήδη διαμορφωθεί, υπό την προϋπόθεση ότι τρίτες χώρες δεν παρακάμπτουν τις κυρώσεις έναντι της Ρωσίας, όπως τονίζουν σχετικώς κυβερνητικές πηγές. Ταυτόχρονα ο πρωθυπουργός αναμένεται να επαναλάβει ότι είναι προς τη σωστή κατεύθυνση η πρόβλεψη στους νέους δημοσιονομικούς κανόνες για την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών κατά τη διαδικασία υπολογισμού του υπερβολικού ελλείμματος. Ωστόσο, όπως προϊδεάζουν αρμόδιες κυβερνητικές πηγές αναμένεται να τονίσει ότι αυτή η πρόβλεψη δεν αρκεί, ούτε είναι φιλόδοξη σε σχέση με όσα πρέπει να γίνουν στην ευρωπαϊκή άμυνα.
Μάλιστα ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να υπογραμμίσει ότι θα πρέπει να γίνει μια σοβαρή συζήτηση για το πώς θα βρεθούν αυτά τα κεφάλαια, πώς θα χρηματοδοτηθεί δηλαδή η ευρωπαϊκή άμυνα την ώρα που απαιτείται από τα κράτη-μέλη της ΕΕ να προχωρήσουν σε επενδύσεις σε διάφορα πεδία.
Σχετικά με την Ουκρανία, σταθερή θέση της Ελλάδας είναι η συνέχιση της στήριξης της όπως τονίζουν κυβερνητικές πηγές. Σε αυτό το πλαίσιο ο πρωθυπουργός πρόκειται να ενημερώσει τους ομολόγους του για την πρόσφατη επίσκεψή του στην Οδησσό, για τις συζητήσεις του με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Βολόντιμιρ Ζελένσκι, αλλά και για τη σημασία του Ουκρανικού Νότου, με αιχμή τον ουκρανικό θαλάσσιο διάδρομο για την εξαγωγή αγαθών. Επιπλέον, θα ενημερώσει και για την επίθεση με πυραύλους κατά την παραμονή του στην Οδησσό.
Αναφορικά με τις τελευταίες εξελίξεις στη Γάζα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα επαναλάβει την αυξανόμενη ανησυχία της ελληνικής πλευράς για τις μεγάλες απώλειες αμάχων και την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, όπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές. Αναμένεται εξάλλου να υπογραμμίσει την ανάγκη άμεσης κατάπαυσης του πυρός, απελευθέρωσης όλων των ομήρων, αλλά και διάνοιξης όλων των οδών για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, προκειμένου να ανακουφιστούν οι αθώοι, που υποφέρουν στη Γάζα.
Τέλος, πρόκειται να τονίσει ότι είναι σημαντικό να αποτραπεί η περαιτέρω αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής και θα επαναλάβει ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να συμβάλλει σε κάθε προσπάθεια που θα οδηγήσει στην επίτευξη περιφερειακής σταθερότητας.
Αμυντικά ομόλογα, αύξηση φόρων, περικοπή κοινωνικών δαπανών
Αυτό που εξετάζεται είναι το ενδεχόμενο κοινής προμήθειας όπλων μέσω αμυντικών ομολόγων. Πρόκειται για μια πρόταση που έχει ορισμένους υποστηρικτές, μεταξύ των οποίων και του Γάλλου Πρόεδρου, Εμανουέλ Μακρόν, για αύξηση της χρηματοδότησης των αμυντικών επενδύσεων. Ωστόσο προκαλεί αντιδράσεις από τους αποκαλούμενους «φειδωλούς» της ΕΕ, όπως για παράδειγμα η Γερμανία και η Ολλανδία, που παραδοσιακά αρνούνται την ανάληψη κοινού χρέους από την κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι εναλλακτικές λύσεις που εξετάζονται είναι η αύξηση των φόρων ή η περικοπή των κοινωνικών δαπανών για τη χρηματοδότηση της άμυνας. Ωστόσο πρόκειται για επιλογές που απορρίπτονται από τους περισσότερους. Στο τραπέζι έχει πέσει και το ενδεχόμενο επιβολής ενός ορίου 2% του ΑΕΠ κάθε κράτους μέλους της ΕΕ για συνεισφορά σε ένα κοινό ευρωπαϊκό ταμείο Άμυνας. Αυτό θα μπορούσε να αποφέρει δεκάδες δισεκατομμύρια ετησίως.
«Ισχυρή στρατιωτική δύναμη για να μας σέβονται»
Σε κάθε περίπτωση, υψηλόβαθμη διπλωματική πηγή δήλωσε στον Guardian ότι μακροπρόθεσμα η Ευρώπη θα πρέπει να αναπτύξει μια ενιαία αμυντική πολιτική. «Τα τελευταία πέντε με 10 χρόνια αυτό που συζητούσαμε ήταν η περικοπή του αμυντικού προϋπολογισμού. Κάθε χρόνο. Τώρα αυτό έχει αλλάξει», είπε ο εν λόγω αξιωματούχος.
«Η Ευρώπη πρέπει να αγοράζει περισσότερα όπλα και να αγοράζει ευρωπαϊκά», δήλωσε πρόσφατα η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, ενώ ο Ντόναλντ Τουσκ, ο πρωθυπουργός της Πολωνίας και πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ήταν περισσότερο ξεκάθαρος: «Η Ευρώπη», είπε, «βρίσκεται μια σε νέα προπολεμική εποχή» και «ο μόνος τρόπος για να μας σέβεται ο κόσμος είναι γίνουμε μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη».
Κατάσχεση παγωμένων ρωσικών στοιχείων
Ταυτόχρονα, κατά τη Σύνοδο θα εξεταστεί και το επίμαχο σχέδιο για κατάσχεση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα εν λόγω κεφάλαια, σύμφωνα με τα εξεταζόμενα σχέδια, θα μπορούσαν να σταλούν ως ένα επιπλέον πακέτο υποστήριξης προς την Ουκρανία.
Καθώς η βοήθεια των ΗΠΑ είναι ακόμα μπλοκαρισμένη στο Κογκρέσο, η ΕΕ έχει βάλει διάφορες ιδέες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, για να ενισχυθεί το οπλοστάσιο της Ουκρανίας. Μία από αυτές τις ιδέες είναι η χρήση των αποδόσεων των ρωσικών παγωμένων περιουσιακών στοιχείων. Πρόκειται για τα περιουσιακά στοιχεία και τα αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας που έχουν ακινητοποιηθεί στην ΕΕ (περίπου 210 δισ. ευρώ). Ανάλογα με τα επιτόκια, τα έσοδα που παράγονται από αυτά τα ακινητοποιημένα περιουσιακά στοιχεία μπορούν να αποφέρουν περίπου 3 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο για την Ουκρανία. Το ποσό αυτό θα δαπανηθεί για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας και όχι για την ανοικοδόμησή της, όπως είχε αρχικά προβλεφθεί. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, με αυτό φαίνεται να είναι δυσαρεστημένες κάποιες ουδέτερες χώρες, ωστόσο η πλειοψηφία των χωρών φαίνεται να υποστηρίζει την πρόταση.
Πριν από την έναρξη των εργασιών της Συνόδου Κορυφής, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα συναντηθούν με το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος θα τους ενημερώσει για την κατάσταση στη Γάζα και για την υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες (UNRWA). Σύμφωνα με το σχέδιο συμπερασμάτων, θα επισημαίνεται ότι οι υπηρεσίες της UNRWA είναι «απαραίτητες» καθώς και η οικονομική στήριξη που παρέχεται από την ΕΕ.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να ζητήσουν «πλήρη, ταχεία, ασφαλή και ανεμπόδιστη πρόσβαση ανθρωπιστικής βοήθειας προς και σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας μέσω όλων των διαδρομών». Αναμένεται, επίσης, να υπογραμμίσουν την ανάγκη δημιουργίας νέων χερσαίων διαδρομών και σημείων διέλευσης, χαιρετίζοντας το άνοιγμα θαλάσσιου δρόμου από την Κύπρο που «συμπληρώνει» τις χερσαίες οδούς για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Στο σχέδιο συμπερασμάτων επισημαίνεται, επίσης, ότι «θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για να αποτραπεί οποιαδήποτε περαιτέρω μετακίνηση πληθυσμού και να παρασχεθεί ασφαλές καταφύγιο στον πληθυσμό για να διασφαλιστεί ότι οι άμαχοι προστατεύονται ανά πάσα στιγμή».
Εξάλλου, το θέμα της Διεύρυνσης θα απασχολήσει τους ευρωπαίους ηγέτες. Θα πρέπει να αποφασίσουν εάν θα ξεκινήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της ΕΕ με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, μετά τη σχετική σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η πλειοψηφία των χωρών είναι υπέρ, αλλά με την προϋπόθεση ότι θα εγκριθούν ορισμένες μεταρρυθμίσεις πριν από την επίσημη έναρξη αυτών των συζητήσεων, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.
Τέλος, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν για το αγροτικό ζήτημα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε νομοθετική πρόταση για την απλούστευση ορισμένων κανόνων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναμένεται να εστιάσουν στη μείωση του διοικητικού φόρτου και στη δίκαιη εφαρμογή των κανόνων όσον αφορά τις εισαγωγές. Το σχέδιο συμπερασμάτων αναφέρει επίσης την ανάγκη δίκαιης αντιμετώπισης του θέματος των αυτόνομων εμπορικών μέτρων για την Ουκρανία.
Η δεύτερη ημέρα της Συνόδου Κορυφής, αύριο, Παρασκευή 22 Μαρτίου, θα ξεκινήσει με τη Σύνοδο Κορυφής του Ευρώ και θα συνεχιστεί με τα θέματα της ατζέντας που θα έχουν παραμείνει ανοιχτά από την προηγούμενη ημέρα.
Στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρώ θα είναι παρόντες η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ και ο Πρόεδρος του Eurogroup. Θα συζητηθεί η οικονομική και χρηματοπιστωτική κατάσταση και ο συνεχής στενός συντονισμός και η διακυβέρνηση των μακροοικονομικών πολιτικών. Η συζήτηση θα επικεντρωθεί στην ανάγκη εμβάθυνσης της Ένωσης Κεφαλαιαγορών.
Τέλος, σε σχέση με τη διεύρυνση, οι ηγέτες αναμένεται να καλέσουν την Επιτροπή να ξεκινήσει την προετοιμασία για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
- Έκθεση για την ταινία «Memoir of a Snail» στο Μουσείο Κινούμενης Εικόνας στη Νέα Υόρκη
- Το ντέρμπι ΑΕΚ-ΠΑΟΚ με τις καλύτερες αποδόσεις από το Πάμε Στοίχημα
- Ο Μικρός Πρίγκηπας στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης
- Η «άβυσσος» της σκέψης της Gen Z: Ένα φοιτητικό πείραμα από το Τμήμα Δημοσιογραφίας ΑΠΘ
- Από αναβολή σε αναβολή οι δηλώσεις «Πόθεν Έσχες»: Μέχρι 28 Φεβρουαρίου 2025 παρατείνεται ο χρόνος υποβολής τους