Β. Σόιμπλε: Κυκλοφορούν σήμερα τα απομνημονεύματά του

Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε διαγνώστηκε με καρκίνο το 2006, κάτι που γνώριζαν μόνο η οικογένεια και οι πιο στενοί του φίλοι, αποκάλυψε η κόρη του Κριστίνε Στρομπλ χθες Κυριακή, παραμονή της κυκλοφορίας των απομνημονευμάτων του υπό τον τίτλο «Αναμνήσεις: Η ζωή μου στην πολιτική».

«Πριν από οκτώ χρόνια ήταν ήδη σαφές ότι ολόκληρο το σώμα του ήταν γεμάτο μεταστάσεις. Εκτός από τον καρκίνο, είχαμε πάντα δύσκολα θέματα υγείας, τα οποία δεν γνωρίζαμε πώς θα κατέληγαν», δήλωσε η μεγαλύτερη από τα τέσσερα παιδιά του, η διευθύντρια προγράμματος του ARD Κριστίνε Στρομπλ, σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Bild. Παρά την κατάσταση της υγείας του, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος απεβίωσε την 26η Δεκεμβρίου 2023, συνέχισε να εργάζεται κανονικά, πρώτα ως υπουργός Οικονομικών, κατόπιν ως πρόεδρος της Bundestag. Ακόμη και μετά την ήττα του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) στις εκλογές του 2021, συνέχισε να εκτελεί τα καθήκοντά του ως βουλευτής.

Σύμφωνα με την κυρία Στρομπλ, η αναπηρία του πατέρα της ήταν «το λιγότερο από τα χειρότερα», καθώς αντιμετώπιζε προβλήματα στο ουροποιητικό σύστημα και στους πνεύμονες και τις συνέπειες της κατάκλισης. «Έλεγε πάντα ότι το μυαλό μπορεί να σκεφτεί σωστά, μόνο αν το σώμα είναι σε φόρμα και γυμναζόταν όσο μπορούσε, με κολύμπι, ποδήλατο και φυσιοθεραπεία. Είχε πλήρη διαύγεια μέχρι την τελευταία ημέρα. Δεν μπορούσε κανείς να καταλάβει πόσο άρρωστος ήταν», σημείωσε η κυρία Στρομπλ και, ειδικά για την τελευταία ημέρα της ζωής του πατέρα της, ανέφερε: «Όταν ο μπαμπάς ξύπνησε το πρωί της επομένης των Χριστουγέννων, τον ρώτησα πώς κοιμήθηκε. Χαμογέλασε και είπε ότι ένιωθε τόσο καλά που θα μπορούσε σίγουρα να λύσει μερικά παγκόσμια πολιτικά προβλήματα. Το βράδυ, λίγο μετά την έναρξη του δελτίου ειδήσεων, αποκοιμήθηκε ήσυχος».

Μιλώντας για το βιβλίο (έκτασης 641 σελίδων) του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αποσπάσματα του οποίου έχουν ήδη κυκλοφορήσει, η Κριστίνε Στρομπλ λέει ότι όσο διαβάζει, αισθάνεται σαν να ακούει τον πατέρα της να μιλάει. «Η αυτοπεποίθησή του και η επιθυμία του για δημιουργία μέχρι το τέλος με συναρπάζουν. Θέλω πραγματικά να κρατήσω αυτή τη μνήμη».

Αποσπάσματα προδημοσίευσαν την περασμένη εβδομάδα η εφημερίδα FAZ και το περιοδικό Stern.

Τα αποσπάσματα αυτά αναφέρονται στην ελληνική κρίση αλλά και σε καταστάσεις στο εσωτερικό της Γερμανίας και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε η κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ.

Σε ένα απ’ αυτά, ότι ο Γερμανός πολιτικός περιγράφει τι έγινε την ημέρα που έπρεπε να ληφθούν οι αποφάσεις για το μεγάλο δάνειο ύψους 100 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα για να αποφύγει τη χρεοκοπία τον Μάιο του 2010, η οποία τον βρήκε στο κρεβάτι με πυρετό.

Ήμουν με υψηλό πυρετό όταν…

“Ήμουν ξαπλωμένος στο κρεβάτι του σπιτιού μου με υψηλό πυρετό το πρώτο Σαββατοκύριακο του Μαΐου, όταν η καγκελάριος μου τηλεφώνησε από τη Μόσχα”, αρχίζει η εξιστόρηση του τότε υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας.

Και συνεχίζει: “Την Κυριακή θα ταξίδευα στις Βρυξέλλες, όπου συνεδρίαζε το Eurogroup, για να εγκρίνουν το πρόγραμμα βοήθειας ύψους 110 δισεκατομμυρίων για την Ελλάδα. Η Μπούντεσταγκ είχε μόλις δώσει το πράσινο φως γι’ αυτό”.

Ωστόσο η καγκελάριος Μέρκελ τού μετέφερε την ανησυχία των ομολόγων της ότι η κρίση δεν θα σταματήσει στην Ελλάδα και ότι θα μπορούσε να επεκταθεί σε ολόκληρη την ευρωζώνη. “Τους το λένε από όλες τις πλευρές, ακόμη και οι Κινέζοι ότι η βοήθεια που μόλις διατέθηκε δεν είναι καθόλου αρκετή”, γράφει.

“Δεν πρόκειται πλέον μόνο για την Ελλάδα, αλλά η σταθερότητα του ευρώ στο σύνολό της τίθεται υπό αμφισβήτηση και απειλεί να γίνει πρόβλημα για τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές και την παγκόσμια οικονομία”, εξηγεί.

Η στιγμή ήταν, λοιπόν, κρίσιμη για την Ευρώπη και απαιτούσε και από τον ίδιο να είναι παρών σε όσα συνέβησαν. Ωστόσο, οι συνθήκες του ταξιδιού στην ειδική συνεδρίαση του Eurogroup ήταν περιπετειώδεις.

Με μετέφερε η πολεμική αεροπορία, ενάντια στην ιατρική λογική

Ο Σόιμπλε γράφει ότι τον μετέφερε η γερμανική Πολεμική Αεροπορία στις Βρυξέλλες “ενάντια σε κάθε ιατρική λογική”.

“Η σύζυγός μου με συνόδευσε προληπτικά. Μόλις έφτασα, είπα στον Γερμανό πρέσβη που με παρέλαβε από το αεροδρόμιο ότι έπρεπε πρώτα να πάω σε ιατρικό κέντρο. Το κυκλοφορικό μου σύστημα κινδύνευε να καταρρεύσει και ήμουν πραγματικά σε άθλια κατάσταση.

Για να αποφύγουμε τους δημοσιογράφους που περίμεναν, σταματήσαμε σε μια άλλη είσοδο του κτιρίου του συμβουλίου. Δεν ήθελα να δώσω περαιτέρω αφορμή για εικασίες στην ήδη τεταμένη κατάσταση”.

Παρά ταύτα η κατάστασή του δεν ήταν καθόλου καλή και χρειάστηκε η μεταφορά του στα επείγοντα του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου των Βρυξελλών, προσθέτει στην αφήγησή του ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Το δείπνο με τον Βενιζέλο και το στοίχημα του Σόιμπλε

Στην συνέχεια, αφηγείται την πρώτη συνάντηση με τον Ευάγγελο Βενιζέλο, ως υπουργό Οικονομικών τον Ιούνιο του 2011. Αναφέρει συγκεκριμένα, «Τον κάλεσα στο Βερολίνο, όχι στο υπουργείο, αλλά σε μια χαλαρή ατμόσφαιρα και ως ένδειξη εκτίμησης στο βραβευμένο εστιατόριο (σ.σ. με δύο αστέρια Μισελέν) του Τιμ Ράουε, για να του εκθέσω τις αμφιβολίες μου. Αυτό που του είπα φάνηκε να του κόβει την όρεξη. Δεν έφαγε σχεδόν τίποτα όταν του εξήγησα τη στάση μου σε αμφότερες τις εναλλακτικές σκέψεις.

Αρχικά τον ρώτησα ωμά αν θα είχε νόημα να ανατεθεί η εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού προγράμματος στην Κομισιόν στις Βρυξέλλες, ώστε να μην απαιτούνται κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες για την υλοποίηση των μέτρων. Ηταν μια πρόταση που ήξερα ότι θα είχε βαθιές συνέπειες στην κυριαρχία της Ελλάδας και την οποία απέρριψε κατηγορηματικά ο Βενιζέλος.. Αποσαφήνισε ότι η Ελλάδα θέλει να παραμείνει πάση θυσία στην Ευρωζώνη.»

‘Υστερα περιγράφει τη συγκυρία και τις πιέσεις που βίωσε ο Γιώργος Παπανδρέου από τους Μπαράκ Ομπάμα, Νικολά Σαρκοζί, Αγκελα Μέρκελ, αλλά και Κριστίν Λαγκάρντ και Μάριο Ντράγκι στις Κάννες. «Οταν ενημέρωσα τους Ευρωπαίους ομολόγους μου γι’ αυτό, η Ισπανίδα υπουργός Οικονομικών Ελενα Σαλγκάδο, μια αξιόπιστη σοσιαλδημοκράτης, εμφανίστηκε βέβαιη ότι το δημοψήφισμα δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί. Της απάντησα ότι ήμουν παρών και πως αυτό συμφωνήθηκε, εκείνη όμως μας πρότεινε να βάλουμε στοίχημα.

Ο Βενιζέλος, τον οποίο γνώριζε καλά, θα το απέτρεπε επειδή ήταν εσωκομματικός αντίπαλος του Παπανδρέου. Είχε δίκιο για το δημοψήφισμα. Ματαιώθηκε και ο Παπανδρέου παραιτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2011. Πλήρωσα φυσικά το χρέος μου για το στοίχημα στη Σαλγκάδο, ένα μπουκάλι κόκκινο κρασί. Ωστόσο δεν έγινε ο Βενιζέλος πρωθυπουργός. Η πιθανότητα εξόδου της Ελλάδας από τη νομισματική ένωση ουδέποτε συζητήθηκε με τόση σαφήνεια όσο κατά τις δραματικές ώρες των Καννών».

Τι γράφει για Τσίπρα, Βαρουφάκη – Ο λόγος που υποστήριξε το Grexit

Μετά από αυτό περιγράφει την κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα το 2014. Ο Γερμανός πολιτικός αναφέρει ότι η πρόβλεψη του ήταν πως θα ήταν δύσκολο να διατηρηθούν οι απαραίτητες περικοπές μακροπρόθεσμα. Τρανή απόδειξη της πρόβλεψης του θεωρεί τη μεταβίβαση της εξουσίας μετά τις εκλογές του 2015. Αφιερώνει δε ένα μεγάλο υποκεφάλαιο στον Γιάννη Βαρουφάκη.

Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι: «Αυτή την κρίση προκάλεσε σε μεγάλο βαθμό ο άνθρωπος ο οποίος κατά την κυβερνητική αλλαγή ανέλαβε ως υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας να υλοποιήσει το σχέδιο. Ο Γιάνης Βαρουφάκης ήταν οικονομολόγος γνωστός για την ειδίκευσή του στον τομέα της θεωρίας των παιγνίων, ωστόσο τους όρους του παιχνιδιού δεν τους καταλάβαινε ή τους αγνοούσε συνειδητά.

Η πρώτη του εμφάνιση στο Eurogroup, κατά την οποία εν είδει πανεπιστημιακής διάλεξης μάς εξήγησε πόσο ανίδεοι είμαστε όλοι, διέλυσε εξαρχής οποιαδήποτε καλή διάθεση και αποδείχθηκε καταστροφική για την περαιτέρω συνεργασία. Οι προκλητικές απόψεις και οι εσκεμμένα αντισυμβατικοί του τρόποι πήγαιναν χέρι χέρι στην περίπτωση του Βαρουφάκη. Αποκήρυξε την προηγούμενη πολιτική ως ένα συνδυασμό “τοξικών λαθών” και της είχε ήδη δείξει το μεσαίο του δάχτυλο δημοσίως – ένας υπουργός με αέρα ποπ σταρ που με άφηνε παγερά αδιάφορο. Τα έβρισκα όλα αυτά σαχλά, σε μεγάλη απόσταση από τη σοβαρότητα του κύκλου των υπουργών Οικονομικών και την ένταση που απαιτούσε η περίσταση.

Ούτε ήθελα να ανταγωνιστώ με την αναμφισβήτητη δυναμική του αστέρα που ενθουσίαζε τους επαγγελματίες των μίντια, ειδικά στη Γερμανία, ούτε όμως ήθελα να υποχωρήσω στην αέναη παρουσία του στα μίντια. Από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους ομολόγους του, ήμουν επιδεικτικά ο τελευταίος που επισκέφθηκε. Οταν τελικά ήρθε στο Βερολίνο, με συμβούλευσαν οι συνεργάτες μου να αποφύγω μια κοινή δημόσια εμφάνιση εξαιτίας των χιλιοτραγουδισμένων επικοινωνιακών ικανοτήτων του. Εγώ όμως επέμεινα στο συνηθισμένο πρωτόκολλο των επισκέψεων, δηλαδή μπροστά στη σημαία και με συνέντευξη Τύπου.

Ο Βαρουφάκης εμφανίστηκε συνοδευόμενος από τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτο. Οταν ο Βαρουφάκης μου εξήγησε διεξοδικά ότι στην κυβέρνησή του, με εξαίρεση τον ίδιο, ήταν όλοι άσχετοι και τόνισε μάλιστα πως ο ίδιος δεν είναι μέλος του ΣΥΡΙΖΑ, παρενέβη ο Τσακαλώτος και είπε “εγώ ξέρω”. Αυτό με έκανε να αντιδράσω λέγοντας ότι προφανώς εκείνος είναι ο επιβλέπων. Από αυτή την ανταλλαγή απόψεων αυτό που μου έμεινε, και θα μπορούσε να είναι κι ένα συμπέρασμα για τη σύντομη θητεία του Βαρουφάκη, είναι “συμφωνούμε πως διαφωνούμε”.»

Η Μέρκελ δεν ήθελε να ρισκάρει την γαλλογερμανική συνεργασία

Το δημοψήφισμα και η σύσκεψη Μέρκελ, Αλτμάιερ, Γκάμπριελ, Σόιμπλε και Σταϊνμάιερ

Όταν ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε να διεξάγει το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015, η εικόνα μίας επικείμενης αναμέτρησης εδραιώθηκε. Μετά το δημοψήφισμα προγραμματίστηκε, συνάντηση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων του Eurogroup για το επόμενο Σαββατοκύριακο.

Ο Σόιμπλε συνεχίζει λέγοντας «Γι’ αυτό συναντηθήκαμε το βράδυ της Πέμπτης για την εσωτερική συμφωνία του συνασπισμού στην Καγκελαρία – η Άνγκελα Μέρκελ, ο Πίτερ Αλτμάιερ, ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ και εγώ. Υποστήριξα ένα τάιμ άουτ (προσωρινή αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη) γιατί καμία άλλη λύση δεν φαινόταν να είναι εφικτή.

Προς δική μου έκπληξη, ο Γκάμπριελ συμφώνησε επανειλημμένα μαζί μου, ενώ ο Σταϊνμάγερ παρέμεινε σιωπηλός. Εξαιτίας αυτού, μπήκα σε διαμάχη με τη Μέρκελ, η οποία απάντησε στα σχόλιά μου, λέγοντας ότι θα το έκανε αυτό μόνο σε συμφωνία με τον Φρανσουά Ολάντ, και εκείνος δεν συμφωνούσε.

To διπλό παιχνίδι του Γκάμπριελ και η μεταστροφή Τσίπρα

Μετά από την κυβερνητική σύσκεψη ακολουθούσε η συνάντηση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, με τον Σόιμπλε να αφηγείται στο βιβλίο του: «Μόνο αργότερα συνειδητοποίησα πως ο Γκάμπριελ έπαιζε μάλλον διπλό παιχνίδι. Στην καγκελαρία συμφωνούσε μαζί μου και μετά έλεγε στα σόσιαλ μίντια ότι σε μια τόσο δύσκολη κατάσταση κάθε δυνατή πρόταση πρέπει να εξεταστεί αμερόληπτα. Την ίδια στιγμή όμως μαζί με τον Μοσκοβισί επιχειρηματολογούσαν σθεναρά κατά ενός αποκλεισμού της Ελλάδας στο πλαίσιο των Ευρωπαίων Σοσιαλδημοκρατών».

Οταν στη συνέχεια συζητήθηκε το τάιμ άουτ, 15 από τους 19 υπουργούς Οικονομικών τάχθηκαν υπέρ, ενώ εκτός από τον Τσακαλώτο διαφώνησαν ο Σαπέν, ο Ιταλός Πιερ Κάρλο Παντοάν και ο Κύπριος Χάρης Γεωργιάδης.

Στη Σύνοδο Κορυφής που ακολούθησε η εικόνα ήταν πολύ διαφορετική, η Μέρκελ ήταν διστακτική και ο Τσίπρας είχε την υποστήριξη των Τζέφρεϊ Σακς, Πολ Κρούγκμαν και Τζόζεφ Στίγκλιτζ, τονίζει ο Σόιμπλε, ο οποίος περιγράφει την «κωματώδη» κατάσταση στην οποία βρίσκονταν στο τέλος της συνεδρίασης οι συμμετέχοντες. «Αυτό είναι επίτευξη συναίνεσης διά της κόπωσης. Η Μέρκελ είναι ειδική σε αυτό», ανέφερε.

Τέλος, ο Σόιμπλε εξαίρει την τελική μεταστροφή του Τσίπρα με την αποδοχή του προγράμματος. «Ηταν ένα θαρραλέο βήμα και ο Τσίπρας πέτυχε στη συνέχεια αξιοπρόσεκτα πράγματα, γεγονός που έδωσε την ευκαιρία στην επόμενη κυβέρνηση να σταθεροποιήσει πάνω σε αυτή τη βάση την Ελλάδα. Αυτό αξίζει αναγνώριση».

“Έξυπνη και αρκετά φιλόδοξη η Μέρκελ”

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας εκφράζεται με θετικά λόγια για την Άνγκελα Μέρκελ στις κυβερνήσεις της οποίας πέρασε πάνω από μία δεκαετία.

Θεωρεί ότι ήταν η καλύτερη απόφαση της ζωής του να την προτείνει για την αρχηγία του CDU. “Ήταν έξυπνη και αρκετά φιλόδοξη για να πάρει τον δρόμο της”, γράφει και προσθέτει ότι η σχέση τους είχε σεβασμό και εμπιστοσύνη. Ωστόσο, γράφει ακόμη ο Σόιμπλε, ποτέ δεν ήταν στον κύκλο των στενών συνεργατών της.

Αρνητική η κρίση του για τη φον ντερ Λάιεν

Ενδιαφέρουσες είναι οι κρίσεις του για την νυν επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Πίστευε ότι η Μέρκελ την προόριζε για διάδοχό της και για αυτό την τοποθέτησε στο υπουργείο Άμυνας. Ωστόσο, τα αποτελέσματα ήταν τα αντίθετα από αυτά που έλπιζε γιατί η Φον ντερ Λάιεν ενδιαφερόταν για την προβολή της παρά για να απαντήσει στην κριτική για της αποφάσεις σε ό,τι αφορά του στράτευμα.