ΑΝΤΡΕΑΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Πριν λίγες ημέρες γράφαμε στο AnatropiNews για τις 80.000 χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας στους τομείς του τουρισμού και της εστίασης αλλά και στην αδυναμία των επιχειρήσεων να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Αυτή όμως φαίνεται πως δεν είναι καν η μισή εικόνα καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΒ υπάρχουν ακόμη 90.000 κενά στη Βιομηχανία σε τεχνικές ειδικότητες ενώ παρόμοια εικόνα υφίσταται στον τομέα των τεχνολογιών πληροφορικής με πολυάριθμες κενές θέσεις εργασίας (περίπου 10.000 ετησίως για τα επόμενα 3-5 χρόνια).
Τα στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) για τις κενές θέσεις εργασίας είναι ενδεικτικά της κατάστασης που επικρατεί. Παρατηρείται μεγάλη αύξηση και ιστορικό υψηλό-ρεκόρ κατά 82,1% στον αριθμό των κενών θέσεων εργασίας κατά το δ’ τρίμηνο του 2023 σε σύγκριση με το δ’ τρίμηνο του 2022 (38.111 και 20.927 αντίστοιχα).
Ο αριθμός των κενών θέσεων εργασίας κατά το Δ΄ τρίμηνο 2023 παρουσιάζει αύξηση κατά 82,1% σε σύγκριση με το Δ΄ τρίμηνο 2022 (38.111 και 20.927 αντίστοιχα), έναντι αύξησης 42,2% κατά την αντίστοιχη σύγκριση του έτους 2022 προς το 2021.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Οικονομικού Ταχυδρόμου μεγάλα κενά σε εργαζόμενους καταγράφονται και στον τομέα της πληροφορικής, ιδιαίτερα μετά την έλευση πολυεθνικών που έσπευσαν να αξιοποιήσουν τους εξειδικευμένο τοπικό δυναμικό.
Προγραμματιστές, αναλυτές δεδομένων, αλλά και ειδικότητες που έχουν να κάνουν με την ανάπτυξη λογισμικού είναι δυσεύρετες.
Σημαντικότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ξενοδόχοι αφορούν στην εύρεση προσωπικού. Σύμφωνα με στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ), οι ελλείψεις ανέρχονται σε 53.000, ενώ αν σε αυτές συνυπολογιστεί και το έλλειμμα που υπάρχει στον συναφή κλάδο της εστίασης τότε οι κενές θέσεις ανέρχονται στις 80.000. Σεφ, μάγειρες, ρεσεψιονίστ, καμαριέρες, κηπουροί, είναι μερικές από τις ειδικότητες που παρατηρούνται ελλείψεις.
Το πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις του τουρισμού είναι υπαρκτό
Ακόμη πιο δύσκολα είναι τα πράγματα στον τομέα των κατασκευών όπου το ανεκτέλεστο των μεγάλων τεχνικών εταιρειών ήδη ξεπερνά τα 16 δισ. ευρώ κι ετοιμάζονται να προκηρυχθούν έργα άλλων 40 δισ. ευρώ.
Οι ειδικότητες που λείπουν από τις κατασκευές, όπως αναφέρουν οι εκπρόσωποι του κλάδου αφορούν τόσο στελεχιακό δυναμικό όπως μηχανικούς, αλλά και χειριστές μηχανημάτων και εργοταξιάρχες.
Τι φταίει;
Στο ερώτημα τι φταίει και παρατηρείται το παράδοξο της υψηλής ανεργίας και της έλλειψης εργαζομένων, παράγοντες της αγοράς και της πολιτικής απαντούν πως ευθύνονται οι χαμηλές αμοιβές, οι συνθήκες εργασίας, η απουσία ουσιαστικής σύνδεσης εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας και τα προβλήματα στην επανακατάρτιση των εργαζομένων.
Πρόκειται για ένα σημαντικό οικονομικό θέμα, με κοινωνικές διαστάσεις, αφού από τη μία βρίσκονται χιλιάδες πολίτες δίχως εισόδημα, ενώ θα μπορούσαν να έχουν, και από την άλλη υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που έχουν επενδύσει στην αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού, χωρίς δυνατότητα να καλύψουν τις θέσεις εργασίας που έχουν ανάγκη για να κερδίσουν το στοίχημα της ανάπτυξης.
Μόνο τυχαία δεν είναι η πρόθεση του υπουργείου Εργασίας να «ανοίξει τον δρόμο» σε εργαζόμενους από τρίτες χώρες, ώστε να έρθουν στην Ελλάδα και να δουλέψουν. Με ΚΥΑ που δημοσιεύθηκε στις 3 Απριλίου ζητείται να καλυφθούν 167.925 θέσεις εργασίας από διάφορους κλάδους. Είναι χαρακτηριστικό, ότι τα αιτήματα που είχαν υποβληθεί προς το υπουργείο Εργασίας από τις επιχειρήσεις έδειξαν ότι αναζητείται τρόπος να καλυφθούν 379.165 κενές θέσεις εργασίας για την επόμενη διετία. Ο αριθμός αυτός είναι τριπλάσιος από τις θέσεις που τελικά προκρίθηκε να καλυφθούν…
Δεν είναι τυχαίο ότι στον πρωτογενή τομέα εστιάζεται μεγάλο μέρος του προβλήματος. Ειδικά στους εποχικά εργαζόμενους παρατηρείται τεράστιο κενό (ζητήθηκαν 168.609 θέσεις και προτάθηκε να καλυφθούν οι 91.630 ή ποσοστό 54,3%). Διαπιστώνεται η ανάγκη για εργαζόμενους από τρίτες χώρες, τόσο στις κατασκευές (10.338 θέσεις επί συνόλου 12.884 αιτημάτων – ποσοστό κάλυψης 80,2%) όσο και ευρύτερα στη βιομηχανία (10.091 θέσεις σε σύνολο 18.258 αιτημάτων – ποσοστό κάλυψης 55,3), αλλά και στα καταλύματα και την εστίαση (9.261 θέσεις, σε σύνολο 80.316 αιτημάτων – ποσοστό κάλυψης μόλις 11,5%).
Τη χρονιά που πέρασε σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδας (ΣΕΒΕ) και του Ινστιτούτου Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών (ΙΕΕΣ), το 90,7% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε, αναζήτησε ανθρώπινο δυναμικό, και συγκεκριμένα το 49,2% ειδικευμένους τεχνίτες, χειριστές εξοπλισμού και μηχανημάτων και οδηγούς, το 42,4% μηχανικούς, πληροφορικούς, το 40,7% τεχνικούς και βοηθούς.
Όπως έχει αναφέρει σε άρθρο της η Διευθύντρια Τομέα Εργασιακών Σχέσεων του ΣΕΒ, Κατερίνα Δασκαλάκη: «Για πρώτη φορά, η προσφορά εργασίας είναι μικρότερη από τη ζήτηση. Δεν υπάρχουν διαθέσιμοι οι εργαζόμενοι με τις κατάλληλες δεξιότητες για τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας αλλά και για τις νέες θέσεις εργασίας, είτε γιατί έχουν φύγει στο εξωτερικό, είτε γιατί πρέπει να καλλιεργήσουμε αυτές τις ειδικότητες και δεξιότητες. Από την άλλη, το εκπαιδευτικό σύστημα δεν «παράγει» το ανθρώπινο δυναμικό που χρειάζονται οι επιχειρήσεις. Παράλληλα, το υπάρχον ανθρώπινο δυναμικό δεν ανακατευθύνεται – μέσω της κατάρτισης – στις ειδικότητες που ζητάει η αγορά. Η επίδραση των σύγχρονων τεχνολογιών, της αυτοματοποίησης, και της τεχνητής νοημοσύνης στην αγορά εργασίας και στη βιομηχανία είναι καταλυτική ως προς τη δημιουργία νέων ρόλων, νέων επαγγελμάτων, νέων διαδικασιών και νέων δεξιοτήτων. Ειδικότερα για τη βιομηχανία, η επίδραση των νέων τεχνολογιών είναι εντονότερη καθώς έχει μεγάλη αλληλεπίδραση με την υπόλοιπη οικονομία με σημαντικά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα. Χαρακτηριστικά, για κάθε 1€ άμεσης συνεισφοράς στο ΑΕΠ, προστίθενται συνολικά €2,8 στο ΑΕΠ, ενώ για κάθε νέα θέση εργασίας, η απασχόληση συνολικά στη χώρα αυξάνεται κατά 3,5 θέσεις εργασίας. Λύση είναι η εκπλήρωση 2 από τους 10 στόχους που έθεσε ο ΣΕΒ για το 2030 στο πρόσφατο Βιομηχανικό του Συνέδριο, αφενός η ενδο-επιχειρησιακή κατάρτιση, μια κουλτούρα όπου η πλειονότητα των επιχειρήσεων καταρτίζει ακόμα περισσότερο τους εργαζομένους της και, αφετέρου, η σύνδεση της έρευνας με τις επιχειρήσεις, με στόχο 100πλασιες συνεργασίες επιχειρήσεων με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Η σύγχρονη οικονομία έχει ανάγκη από υψηλού επιπέδου γνωσιακές δεξιότητες, δεξιότητες STEM, προηγμένες τεχνικές, ψηφιακές, πράσινες και ήπιες δεξιότητες» (Περισσότερα στο άρθρο στα ΝΕΑ της 5/1/2024 https://lnkd.in/dWUJ2_XN).
Πριν από μερικούς μήνες, τον περασμένο Οκτώβριο, ο αντιπρόεδρος του ΣΕΒ Σπύρος Θεοδωρόπουλος από το βήμα του Βιομηχανικού Συνεδρίου του ΣΕΒ είχε κάνει λόγο για 90.000 κενές θέσεις στη βιομηχανία κυρίως σε τεχνικές ειδικότητες, ενώ περίπου 10.000 εκτιμάται ότι είναι οι κενές θέσεις στον κλάδο των σουπερμάρκετ σύμφωνα με στοιχεία της Ενωσης Σουπερμάρκετ Ελλάδας (ΕΣΕ). Όπως εξήγησε δε, κάθε χρόνο, για τα επόμενα τρία χρόνια έως πέντε χρόνια, θα δημιουργούνται 10.000 θέσεις εργασίας στον κλάδο της τεχνολογίας και της πληροφορικής.
Εκτίμησε ακόμη ότι το πρόβλημα των ελλείψεων στην αγορά εργασίας δεν λύνεται απλά με την αύξηση μισθών, εξηγώντας χαρακτηριστικά ότι εάν μια οικονομία χρειάζεται 10 τεχνικούς και έχει 5 και μια επιχείρηση αυξήσει τους μισθούς απλά θα πάρει έναν εργαζόμενο από κάπου άλλου, αλλά η έλλειψη θα παραμείνει. Πρόσθεσε ωστόσο ότι οι υψηλότερες αμοιβές σε συνδυασμό με φορολογικά κίνητρα από το κράτος, θα μπορούσε να βοηθήσει στην επιστροφή επιστημόνων που έφυγαν από τη χώρα τα προηγούμενα χρόνια.
Με την ευκαιρία ας θυμίσουμε σε ποια θέση βρίσκεται η Ελλάδα σε ο,τι αφορά το μέσο ωρομίσθιο στην Ευρώπη:
23η ανάμεσα σε 29 ευρωπαϊκές χώρες!
Ας το πούμε απλά και κατανοητά τόσο για τους εργοδότες επιχειρηματίες όσο και για την κυβέρνηση: αφού, όπως πρεσβεύουν, η ελεύθερη αγορά (υποτίθεται ότι) στηρίζεται στο νόμο της προσφοράς και της ζήτησης κι αφού σήμερα, όπως παραδέχονται, η προσφορά εργασίας είναι μικρότερη από τη ζήτηση εργαζομένων η λύση είναι μία. Η δραστική αύξηση των μισθών. Και όχι βέβαια μόνο του κατώτατου με 50 ευρώ.
Και να δούμε μετά πως θα αρχίσουν να λύνονται προβλήματα όπως η χαμηλή αγοραστική δύναμη, το brain drain, ακόμη και το δημογραφικό.
Σκέφτονται τίποτα καλύτερο ή απλώς θέλουν «και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο (μισο)χορτάτο»;