NewsEdit Η ιρανική επίθεση ενάντια στο Ισραήλ με εκατοντάδες πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, που προκάλεσε μόνο έναν τραυματισμό, δεν ήταν σχεδιασμένη να κλιμακώσει την αντιπαράθεση του Ιράν με το Ισραήλ προς μια πολεμική σύγκρουση. Το ίδιο μάλλον έχει ισχύσει και όσον αφορά τα αντίποινα του Ισραήλ, που έλαβαν χώρα τα ξημερώματα της Παρασκευής έπειτα από προσεκτικές προετοιμασίες.
Του Χαράλαμπου Παπασωτηρίου*
Υπάρχει μια τάση δυτικοί αναλυτές να βλέπουν την Χαμάς, όπως και την Χεζμπολάχ και τους Χούτι στην Υεμένη, ως υποχείρια της Τεχεράνης. Είναι δύσκολο όμως να ερμηνεύσει κανείς την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου ως προϊόν της βούλησης του Ιράν.
Ο τακτικός στόχος της Χαμάς με την 7η Οκτωβρίου ήταν να παρασύρει το Ισραήλ σε υπερβολικά αντίμετρα. Αυτό η Χαμάς το πέτυχε. Ποιος όμως ήταν ο στρατηγικός στόχος; Αν ήταν να διαταράξει τις σχέσεις του Ισραήλ με διάφορα αραβικά κράτη, απέτυχε οικτρά. Όχι μόνο δεν κλονίσθηκαν οι «αβρααμικές» συμφωνίες ειρήνης αραβικών κρατών με το Ισραήλ, αλλά δύο αραβικά κράτη, η Ιορδανία και η Σαουδική Αραβία, βοήθησαν το Ισραήλ να αναχαιτίσει την ιρανική επίθεση καταρρίπτοντας ιρανικά βλήματα.
Μήπως ήθελε η Χαμάς να επιφέρει μια ευρύτερη αποσταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής με μια γενικευμένη σύγκρουση μουσουλμανικών δυνάμεων με το Ισραήλ και τη Δύση; Το Ιράν και η Χεζμπολάχ δεν παρασύρθηκαν στην αναμέτρηση με το Ισραήλ πέρα από κάποιες περιορισμένες συμβολικού χαρακτήρα χρήσεις βίας – η ιρανική επίθεση στο Ισραήλ έγινε λόγω του αιματηρού ισραηλινού πλήγματος του ιρανικού προξενείου στη Συρία και όχι λόγω Γάζας. Οι αντιδράσεις της ιρανικής συμμαχίας στον πόλεμο στη Γάζα περιορίσθηκαν στις επιθέσεις των Χούτι στη διεθνή ναυτιλία.
Είναι εμφανές ότι τα αραβικά κράτη της Μέσης Ανατολής βλέπουν το Ιράν ως την κύρια απειλή που αντιμετωπίζουν. Το Ισραήλ όχι μόνο δεν το βλέπουν ως απειλή, αλλά βρίσκονται μαζί του ενάντια στην κοινή ιρανική απειλή.
Το αποτέλεσμα είναι ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ των κοινωνιών του αραβικού κόσμου και των κυβερνήσεών τους. Οι κοινωνίες είναι εξαγριωμένες από την καταστροφή της Λωρίδας της Γάζας, χωρίς όμως να έχουν στραφεί ενάντια στις κυβερνήσεις τους, που παραμένουν αδρανείς και στην ουσία συνεχίζουν να συνεργάζονται με το Ισραήλ.
Προς το παρόν επομένως ο πόλεμος στη Γάζα δεν έχει παρασύρει άλλους δρώντες στη δίνη του. Παρόλα αυτά, η κατάσταση παραμένει επικίνδυνη, καθώς δεν μπορεί να αποκλεισθεί μια εσωτερική αποσταθεροποίηση κάποιων αραβικών κρατών, αν η αιματοχυσία στη Γάζα συνεχίσει επ’ αόριστο.
Ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου είναι καθηγητής διεθνών σχέσεων και στρατηγικής στο Πάντειο και πρόεδρος του ΕΣ του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)