ΝΥΤ για Golden Visa: Aπρόσιτη η στέγαση για τους περισσότερους Έλληνες

Αναλυτικό ρεπορτάζ για τα προβλήματα που προκάλεσε η Golden Visa στη στεγαστική αγορά σε χώρες της Ευρωζώνης με έμφαση στην ελληνική περίπτωση δημοσίευσαν οι New York υπογραμμίζοντας ότι τα εν λόγω προγράμματα σχεδιάστηκαν την περίοδο της κρίσης για να στηρίξουν τα ταμεία των ευρωπαϊκών οικονομιών αλλά πλέον «χάνουν τη λάμψη τους».

Η αμερικανική εφημερίδα σημειώνει ότι αρκετές χώρες της Ευρωζώνης όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία προσέφεραν προγράμματα Golden Visa στην «απελπισία» τους για να συγκεντρώσουν χρήματα προκειμένου να αποπληρώσουν τους δανειστές τους αλλά και για να αναζωογονήσουν τις «ετοιμοθάνατες» αγορές ακινήτων τους.

Προσθέτει, όμως, ότι πλέον τα προγράμματα αυτά είτε καταργούνται, είτε εγκαταλείπονται σταδιακά καθώς οι κυβερνήσεις προσπαθούν να αντιστρέψουν τη ζημιά που επέφεραν στη στεγαστική αγορά.

Προτροπή και από την Ε.Ε. να τερματιστούν τα προγράμματα

Μάλιστα οι ΝΥΤ σημειώνουν και ότι αξιωματούχοι της ΕΕ προτρέπουν πλέον τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να τερματίσουν αυτά τα προγράμματα προειδοποιώντας ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν «για ξέπλυμα χρήματος, φοροδιαφυγή, ακόμη και για το οργανωμένο έγκλημα».

Ειδικά δε για την ελληνική αγορά η εφημερίδα αναφέρει ότι η Ελλάδα είναι μια από τις τελευταίες χώρες της Ευρώπης που συνεχίζει να προσφέρει προγράμματα Golden Visa και υπογραμμίζει ότι τα εν λόγω προγράμματα κατέστησαν τη στέγη απρόσιτη για τους περισσότερους Έλληνες. «Στην Ελλάδα, η οποία αρχικά παρείχε στους αλλοδαπούς πενταετή βίζα παραμονής αν επένδυαν 250.000 ευρώ, πολλές αγγελίες διαμερισμάτων και σπιτιών γύρω από την Αθήνα και στα ελληνικά νησιά εκτοξεύτηκαν ξαφνικά από τιμές ευκαιρίας σε 250.000 ευρώ» σημειώνεται.

Αναφέρεται επίσης ότι πλέον αυξάνεται το ελάχιστο όριο των επενδύσεων στην Αθήνα και σε νησιά όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη. «Ο πρωθυπουργός της χώρας, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναγνώρισε τις σοβαρές ελλείψεις σε κατοικίες και την πίεση στις αγορές ενοικίων, ιδίως γύρω από την Αθήνα, αλλά δήλωσε ότι η κυβέρνηση εξακολουθεί να θέλει να προσελκύσει επενδυτές. Η Ελλάδα άντλησε 4,3 δισ. ευρώ σε επενδύσεις από τη χρυσή βίζα μόνο από το 2021 έως το 2023» αναφέρει η συντάκτρια του δημοσιεύματος.

Πώς η Golden Visa εκτόξευσε τις τιμές

Η εφημερίδα φιλοξένησε και δηλώσεις της μεσίτριας Laura McDowell από την εταιρεία Mobilia που εδρεύει στην Αθήνα η οποία ανέφερε: «οι βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν καταστήσει τα ενοίκια απλησίαστα στα κέντρα των πόλεων και το πρόβλημα επιδεινώθηκε όταν επενδυτές από πολλές χώρες μετέτρεψαν σπίτια που αγοράστηκαν μέσω προγραμμάτων Golden Visa σε ενοικιαζόμενα δωμάτια για διακοπές, συμπιέζοντας περαιτέρω την προσφορά προσιτής στέγασης».

Το ρεπορτάζ επισημαίνει ότι το πρόγραμμα Golden προσέλκυσε κυρίως Κινέζους υπηκόους, με πολλούς «να πετούν στην Αθήνα μεταφέροντας βαλίτσες γεμάτες μετρητά». «Κινεζικές επενδυτικές εταιρείες αγόρασαν επίσης κτίρια σε γειτονιές με χαμηλό εισόδημα και περιοχές με φοιτητικές κατοικίες, ανακαίνισαν διαμερίσματα και τα μεταπώλησαν σε αιτούντες βίζα. Σήμερα, ολόκληρες πολυκατοικίες ακόμη και σε άλλοτε ανεπιθύμητες ζώνες μέσα και γύρω από την Αθήνα ανήκουν σε μεγάλο βαθμό σε αλλοδαπούς» υπογραμμίζεται στο αφιέρωμα των New York Times. «Οι τιμές που ανέβηκαν λόγω της χρυσής βίζας δεν έχουν πέσει», δήλωσε η κ. McDowell και πρόσθεσε: «οι Έλληνες αποκλείσθηκαν εξαιτίας των υψηλών τιμών».

Ο Έλληνας δίνει πάνω από μισό μισθό για νοίκι

Το 2023 έκλεισε με νέα μεσοσταθμική αύξηση έως 10%, ενώ οι τιμές των ενοικίων συνεχίζουν την ανοδική πορεία τους και το 2024, με τρία στα δέκα ακίνητα να γίνονται ακριβότερα μέσα στο πρώτο τρίμηνο. Οι διαφορές είναι εμφανείς από εβδομάδα σε εβδομάδα, καθώς η αγορά ανταποκρίνεται στη ζήτηση και οι αγγελίες γράφονται ξανά και ξανά.

Αυξάνονται, δε, κατά πολύ περισσότερο σε σύγκριση με τις αντίστοιχες αυξήσεις στον μισθό. Κατά τα στοιχεία της εταιρεία Online Mortgage Advisor της Βρετανίας, ο μέσος εργαζόμενος στην Αθήνα πρέπει να δαπανήσει το 55,9% του εισοδήματός του για να πληρώσει το νοίκι του. Το 2018 δαπανούσε το 42,4%.

Όσον αφορά στο λεκανοπέδιο της Αττικής, κατά τους μεσίτες, στις περιοχές που έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση, να ενοίκια έχουν ανέβει κατά 24,39% από το 2022 μέχρι σήμερα. Σύμφωνα, δε, με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2024 ο Έλληνας δυσκολεύεται κατά 62,5% περισσότερο να αντεπεξέλθει στην πληρωμή του ενοικίου του, της δόσης του δανείου του, των πάγιων λογαριασμών του, και των καταναλωτικών δανείων του.

Παράλληλα, κατά τις εταιρείες εύρεσης στέγης, η μέση ζητούμενη τιμή ενοικίασης κατοικιών στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 8,0%, ειδικά στην Αθήνα. Η κατάσταση αναμένεται να γίνει χειρότερη στη Θεσσαλονίκη, όπου η έλευση του Μετρό αναμένεται να εκτοξεύσει τις τιμές των ενοικίων στις περιοχές που θα βρίσκονται γύρω από τους σταθμούς.

Πλέον στο σύνολο του πληθυσμού σχεδόν 1 στα 2 νοικοκυριά (ποσοστό 47,3%) δυσκολεύεται να πληρώσει το νοίκι, τη δόση δανείου και τους λογαριασμούς, ενώ το 2022 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 29,1%. Αξίζει να σημειωθεί πως η αύξηση των τιμών στα βασικά αγαθά και στο κόστος στέγασης είναι ιδιαιτέρως επιβαρυντική για τα νοικοκυριά, τα οποία δεν στηρίζονται από την κυβέρνηση, με αποτέλεσμα η ανασφάλειά τους να μεγεθύνεται, όπως έδειξε και η πρόσφατη έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ.

Δεν αντέχουν φτωχοί και ηλικιωμένοι

Τα φτωχότερα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν φυσικά προβλήματα, με το ποσοστό να φτάνει πλέον στο 79,1%. Ουσιαστικά 8 στα 10 φτωχότερα νοικοκυριά δηλώνουν οικονομική αδυναμία να αντεπεξέλθουν στις πληρωμές ενοικίου, δόσεων δανείων και πάγιων λογαριασμών. Παράλληλα, υψηλό είναι και το ποσοστό του μη φτωχού πληθυσμού που έχει το ίδιο πρόβλημα, καθώς φτάνει στο 39,8%. Δηλαδή 4 στα 10 νοικοκυριά με μεσαία εισοδήματα.

Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί ότι στον μη φτωχό πληθυσμό μόνο η οικονομική αδυναμία για αντικατάσταση των φθαρμένων επίπλων ξεπερνά ως ποσοστό τις δυσκολίες πληρωμής ενοικίου, δόσης δανείου και λογαριασμών (46,7% δηλώνουν οικονομική αδυναμία για αντικατάσταση επίπλων όταν αυτά φθείρονται ή καταστρέφονται, έναντι 39,8% που λένε ότι έχουν δυσκολίες στην πληρωμή ενοικίου, δόσης δανείου, πάγιων λογαριασμών και καταναλωτικών δανείων).

Το ποσοστό του πληθυσμού που δηλώνει επιβάρυνση από το κόστος στέγασης ανέρχεται σε 28,5%, ενώ το ποσοστό για τον φτωχό και για τον μη φτωχό πληθυσμό είναι 86,3% και 15,1% αντίστοιχα. Ας σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα από την επιβάρυνση του κόστους στέγασης έχουν οι ηλικιωμένες γυναίκες (+65 ετών) στον φτωχό πληθυσμό, αφού το δηλώνουν σε ποσοστό 90,1%.

Από τα 280 ευρώ στα 500

Η δυσκολία πληρωμής του ενοικίου για την κατοικία ή της δόσης δανείου κύριας κατοικίας αφορούσε το 43,5% του φτωχού πληθυσμού το 2023, ενώ στον μη φτωχό πληθυσμό το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 21,9%. Στο σύνολο του πληθυσμού (φτωχά και μη φτωχά νοικοκυριά) 1 στους 4 (ποσοστό 26%) δυσκολεύεται να πληρώσει το ενοίκιο για το σπίτι που μένει ή τη δόση του δανείου για την κύρια κατοικία του. Δεδομένου ότι μόνο στην Αττική η μέση ζητούμενη τιμή ενοικίασης το πρώτο τρίμηνο του 2024 έχει πλέον αγγίξει τα 9,6 ευρώ ανά τ.μ., ήτοι 11,6% υψηλότερη σε σχέση με πριν από έναν χρόνο, η δυσκολία πληρωμής ενοικίων συνεχίζεται και φέτος.

Την ίδια ώρα, σημαντικό είναι το ποσοστό των νοικοκυριών που τους τελευταίους 12 μήνες καθυστέρησαν να πληρώσουν λογαριασμούς λόγω οικονομικών δυσκολιών. Συγκεκριμένα, το 64,7% του φτωχού πληθυσμού δηλώνει δυσκολία στην έγκαιρη πληρωμή πάγιων λογαριασμών, όπως αυτών του ηλεκτρικού ρεύματος, του νερού, του φυσικού αερίου κ.λπ., ενώ για τον μη φτωχό πληθυσμό το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 24,9%.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της έκρηξης των τιμών των ενοικίων, είναι η καταγραφή της πορείας της τιμής ενός απλού διαμερίσματος, το οποίο ενοικιαζόταν στα 280 ευρώ και πλέον, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, έχει φτάσει να νοικιάζεται στα 500 ευρώ.