Δολοφονίες, επιθέσεις και απειλές, ατιμωρησία των εγκλημάτων κατά των δημοσιογράφων, εξοντωτικές αγωγές με στόχο τη φίμωση των λειτουργών του Τύπου.
Εφέτος, στη μακρά λίστα των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι σε κάθε γωνιά της γης, προστίθεται και ο τραγικός απολογισμός των συναδέλφων μας που, από τις 7 Οκτωβρίου 2023, έχασαν τη ζωή τους ή βιώνουν τη φρίκη του πολέμου στη Γάζα.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου που τιμάται στις 3 Μαΐου σε όλο τον κόσμο συμπίπτει στη χώρα μας με τη Μεγάλη Παρασκευή, ημέρα απολύτου πένθους για την Ορθοδοξία και οι συνειρμοί που εγείρονται είναι εύλογοι και ανησυχητικοί.
Με απόφαση της UNESCO, για το έτος 2024, η επέτειος της 3ης Μαΐου είναι ειδικά αφιερωμένη στον κρίσιμο ρόλο της δημοσιογραφίας και της ελευθερίας της έκφρασης στο πλαίσιο της τρέχουσας παγκόσμιας περιβαλλοντικής κρίσης, καθώς το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής αποκτά ολοένα και πιο τρομακτικές διαστάσεις.
H περιβαλλοντική καταστροφή είναι πλέον μη αναστρέψιμη; Με ποιους τρόπους αναδεικνύεται το ζήτημα από τους λειτουργούς της δημοσιογραφίας και τους ιδιοκτήτες ΜΜΕ; Έχει το περιβαλλοντικό ρεπορτάζ τη θέση και την ορατότητα που του αρμόζει; Τι προβλήματα αντιμετωπίζουν οι συνάδελφοί μας στην αναζήτηση πληροφοριών και στη διασφάλιση της δημοσιοποίησής τους και τι ρόλο παίζει η παραπληροφόρηση και οι ψευδείς ειδήσεις;
Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ διατρανώνει το μήνυμα για αδέσμευτη δημοσιογραφία και απόλυτη ελευθερία της έκφρασης ενόψει της 3ης Μαΐου και τονίζει ότι, οι περιβαλλοντικοί συντάκτες έχουν χρέος να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου για τα φλέγοντα ζητήματα του εν λόγω ρεπορτάζ, τόσο προς τις πολιτικές ηγεσίες όσο και προς τους πολίτες. Μόνο εάν οι δημοσιογράφοι αφεθούν να ασκήσουν ελεύθερα την κριτική τους και να αναδείξουν τα θέματα αυτά χωρίς παρεμβάσεις και απειλές θα καταφέρουν να λειτουργήσουν ως οφείλουν, ήτοι ως πυλώνας εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης αλλά και ως ελεγκτικός μηχανισμός στις απανταχού κυβερνήσεις και τις πολιτικές που ακολουθούν.
Η UNESCO έχει προγραμματίσει σχετικές αφιερωματικές εκδηλώσεις, στο πλαίσιο του Συνεδρίου για την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου, το οποίο διεξάγεται στο Σαντιάγο της Χιλής, από τις 2 έως τις 4 Μαΐου.
Π. Κόκκαλης για την την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου: Το πρόβλημα στην ενημέρωση είναι πρόβλημα Δημοκρατίας
Στα δομικά χαρακτηριστικά και τις αδυναμίες της δημοσιογραφίας, που αγγίζουν τον πυρήνα της δημοκρατίας, αναφέρεται ο Πέτρος Κόκκαλης σε δήλωσή του, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου, τονίζοντας ότι ο πολίτης κινδυνεύει είτε να μείνει απληροφόρητος, είτε να είναι παραπληροφορημένος.
«Το σημερινό αδιέξοδο στην ενημέρωση τείνει να δικαιώσει όσους λένε ότι “ αν δεν βλέπεις ειδήσεις είσαι απληροφόρητος, αλλά αν τις βλέπεις είσαι παραπληροφορημένος”, είπε, προσθέτοντας ότι οι πολίτες δεν ενδιαφέρονται για την μοίρα πολιτικών προσώπων και κομμάτων, κάτι που απασχολεί μονοθεματικά την πολιτική ενημέρωση, αλλά οι πράξεις, οι αντιπροτάσεις και τα αποτελέσματα της πολιτικής στην κοινωνία.
Αυτό που λείπει, τονίζει, είναι η ενημέρωση βάσει στοιχείων και δεδομένων και όχι η άποψη, ενώ στην Ελλάδα συμβαίνει το αντίθετο, γεγονός που συνδέεται με τα ειδικά συμφέροντα της ιδιοκτησίας των ΜΜΕ.
«Χρειαζόμαστε όσο ποτέ την ενημέρωση στη βάση δεδομένων, αντί άποψης. Στην Ελλάδα προηγείται η άποψη, τα ειδικά συμφέροντα και το ιδιοκτησιακό καθεστώς της είδησης που έχει αφεθεί πλέον στα ικανά αλλά συχνά αόρατα στο ευρύ κοινό, χέρια μικρών δημοσιογραφικών ομάδων, ταγμένων στην ερευνητική δημοσιογραφία», είπε χαρακτηριστικά.
Η 3η Μαΐου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου και φέτος κεντρικό της θέμα είναι: Η δημοσιογραφία μπροστά στην περιβαλλοντική κρίση. Ειδικά σ’ αυτούς τους καιρούς η επιστημονική αλήθεια όφειλε να πρυτανεύει στο δημόσιο διάλογο, στην πολιτική δράση και την κοινωνία των πολιτών.
Καταλήγοντας, τονίζει ότι το πρόβλημα στην ενημέρωση είναι πρόβλημα Δημοκρατίας. «Η λύση είναι η ενίσχυση των θεσμών, αντί για την εργαλειοποίηση ή την δαιμονοποίηση τους, η διαφάνεια και οι καθαρές σχέσεις, με κανόνες για όλους. Η λύση είναι να κοιτάξουμε το εμείς και το μέλλον, αντί για το εγώ και το σήμερα. Γιατί κανένα σύγχρονο κράτος δεν προχώρησε δίχως ισχυρό κράτος δικαίου, δίχως δημοκρατία. Κανένα».